De postzegel
De Dag van de Postzegel maakt onderdeel uit van de nationale Postzegelshow Postex 2015 die 16, 17 en 18 oktober plaatsvindt in de Americahal in Apeldoorn. Ter gelegenheid hiervan geeft PostNL het postzegelvel Dag van de Postzegel 2015 uit, geïnspireerd op de Frankeerzegels 1944.
Op de nieuwe postzegels met het tarief Nederland 1 wordt de Wilhelminapostzegel van 7½ cent uit 1944 gecombineerd met een staalgravure waarop de beeltenis van de toenmalige koningin gespiegeld is gegraveerd. Het postzegelvel Dag van de Postzegel 2015 is ontworpen door Birza Design uit Deventer.
Over het Ontwerp
Het postzegelvel Dag van de Postzegel 2015 is gewijd aan de Frankeerzegels 1944, die ook wel bekend staan als de Bevrijdingszegels, Bradburyzegels of Londenzegels.
Op elk van de tien postzegels van het nieuwe velletje staat een schuin geplaatste oranjerode postzegel van 7½ cent uit deze serie, met de beeltenis van koningin Wilhelmina. Links van de Wilhelminapostzegel is een staalgravure zichtbaar waarop dezelfde beeltenis gespiegeld is gegraveerd, zodat beide portretten elkaar aankijken. De Wilhelminapostzegel is onder dezelfde hoek geplaatst als de staalgravure, de vlag van het cijfer 1 en de meeste typografie op het postzegelvel. De aanduiding Nederland en het jaartal 2015 staan in de witte achtergrond aan de boven- en rechterzijde van de postzegel.
De reden van uitgifte – Dag van de Postzegel – is rechtsboven in de staalgravure aangebracht. Het gebruikte lettertype op postzegels en velrand is de Orator, een monospace-font dat in 1962 door John Scheppler speciaal voor IBM-schrijfmachines werd ontworpen. De foto van de staalgravure op de postzegel linksonder loopt deels door op de velrand. Daaronder staat de verantwoording van het gebruikte beeldmateriaal voor deze uitgifte.
Het postzegelvel voor de Dag van de Postzegel dit jaar besteedt opnieuw aandacht aan het totstandkomingsproces van permanente Nederlandse postzegels. Greep de ontwerper bij eerdere uitgiftes terug op bijvoorbeeld schetsen en drukproeven, dit keer is gebruikgemaakt van een staalgravure die in het drukproces voor de Frankeerzegels 1944 werd gebruikt.
“Er steekt een bijzonder verhaal achter”, zegt Ingmar Birza, ontwerper van het postzegelvel voor de Dag van de Postzegel 2015. “Niet alleen omdat deze postzegels tijdens de Tweede Wereldoorlog in Engeland werden gedrukt om buiten bezet gebied en na de bevrijding te worden gebruikt. Maar ook omdat het Museum voor Communicatie in Den Haag nog over de originele kist met drukmaterialen beschikt die na de oorlog naar Nederland is verstuurd.”
In die kist bevond zich ook de originele staalgravure op basis waarvan de drukplaat werd vervaardigd voor het drukken van de Wilhelminapostzegel van 7½ cent. “Door de gravure en de Wilhelminapostzegel tegenover elkaar te plaatsen, geef je inzicht in over welke technische mogelijkheden ze toen beschikten. Aardig is bovendien – maar dan moet je wel met een loep kijken – dat op die staalgravure een kruis is gezet om deze onbruikbaar te maken. Waarschijnlijk is dat door de drukker gedaan in opdracht van de Nederlandse autoriteiten.”
De kist zat nog vol met andere materialen, maar die bleken volgens Ingmar Birza minder goed geschikt. “Er zat bijvoorbeeld ook een transferrol in. We hebben nog geëxperimenteerd om hiermee zelf een postzegel te ’drukken’, maar dan dwaal je toch te veel van het eigenlijke onderwerp af. Ook hebben we naar de schetsen van de ontwerper Bernard Romein gekeken, maar die waren te flets van kleur en ook anderszins niet interessant genoeg.”
Het werd dus de staalgravure – althans een gedigitaliseerde versie ervan. Ingmar: “We hebben de foto wel iets moeten oplichten om het negatiefbeeld sterker naar voren te laten komen en ook omdat anders poststempels onleesbaar zouden worden. Het basisidee van de compositie is dat de twee portretten elkaar aankijken. De staalgravure is te groot om in z’n geheel op de postzegel af te beelden, anders zouden de Wilhelmina’s veel te klein worden. We hebben dus een uitsnede gemaakt, verschillende posities uitgeprobeerd waarbij de schuin geplaatste het best bleek te werken. Je krijgt zo meer ruimtelijkheid en meer dynamiek in het beeld. Door de duidelijk zichtbare rand van de staalgravure ontstaat ook diepte, zodat de oranjerode postzegel er bovenop lijkt te liggen. Net alsof hij zojuist als los exemplaar is gedrukt. Voor de Wilhelminapostzegel heb ik overigens een postfris exemplaar in de handel gekocht en vervolgens gescand.”
Bij de keuze voor de typografie nam Ingmar afstand van de letters die voor de oorspronkelijke Frankeerzegels 1944 zijn gebruikt. “Dat getekende lettertype is tamelijk gedateerd, daarom hebben we juist een heel ranke en prima leesbare letter gekozen: de Orator. Dit is een speciaal voor schrijfmachines ontworpen font waarbij elke letter evenveel ruimte krijgt. De slankheid van de Orator past ook beter bij de fijne lijntjes van de gravure. Het cijfer 1 hebben we zelf gemaakt omdat we de hoek van de vlag evenwijdig wilden laten lopen aan de andere diagonale elementen. Ook vond ik het leuk om de breedte van de 1 gelijk te laten zijn aan die van de sorteerhaak. Zo heeft elk beeldelement binnen de postzegel de plek gekregen die het verdient. En erbuiten, want we wilden ergens de staalgravure laten doorlopen. Dat is linksonder op de velrand gelukt.”
Over de ontwerper
Ingmar Birza vormt samen met zijn vrouw Carla Birza het ontwerp- en communicatiebureau Birza Design in Deventer. Ingmar studeerde van 1991 tot 1995 grafische vormgeving aan de Kunstacademie Den Bosch. Na een korte periode bij bureaus in Breda en Amsterdam werkte hij samen met zijn vader Be J. Birza in diens studio in Deventer. Sinds 2005 zet hij het bureau samen met zijn vrouw Carla voort, waarbij ontwerpopdrachten worden uitgevoerd voor uiteenlopende klanten. Voor PostNL voert Birza Design al sinds 1998 diverse aan postzegels verwante opdrachten uit, waaronder prestigeboekjes, enveloppen, stempels en beursvelletjes. In 2003 ontwierp Ingmar de postzegels Het Nederlandse Wad, op basis van een concept dat de eerste prijs had gewonnen in een ontwerpwedstrijd voor het Nederlands publiek.
Ingmar was verder verantwoordelijk voor het ontwerp van de postzegels voor 10 x Oranje op het WK Voetbal 2014, de Europazegels 2013 (Nederlandse postauto’s), het nieuwe kader (frame) voor de Persoonlijke Postzegels in 2013 en de Dag van de Postzegel 2012, 2013 en 2014. Ook ontwierp hij diverse Persoonlijke Postzegels. Met Uitgeverij DAVO maakte hij vele Jaarboeken Nederlandse Postzegels en sterk uiteenlopende filatelistische uitgaven.
Technische specificaties
Zegelformaat 30 x 40 mm
Tanding 14 ½ : 14 ½
Papier normaal met fosforopdruk
Druktechniek offset
Oplage 90.000 velletjes
Drukkerij offset
Drukkleuren postzegel geel, magenta, cyaan en zwart
De postzegel
De Dag van de Postzegel maakt onderdeel uit van de nationale Postzegelshow Postex 2015 die 16, 17 en 18 oktober plaatsvindt in de Americahal in Apeldoorn. Ter gelegenheid hiervan geeft PostNL het postzegelvel Dag van de Postzegel 2015 uit, geïnspireerd op de Frankeerzegels 1944.
Op de nieuwe postzegels met het tarief Nederland 1 wordt de Wilhelminapostzegel van 7½ cent uit 1944 gecombineerd met een staalgravure waarop de beeltenis van de toenmalige koningin gespiegeld is gegraveerd. Het postzegelvel Dag van de Postzegel 2015 is ontworpen door Birza Design uit Deventer.
Over het Ontwerp
Het postzegelvel Dag van de Postzegel 2015 is gewijd aan de Frankeerzegels 1944, die ook wel bekend staan als de Bevrijdingszegels, Bradburyzegels of Londenzegels.
Op elk van de tien postzegels van het nieuwe velletje staat een schuin geplaatste oranjerode postzegel van 7½ cent uit deze serie, met de beeltenis van koningin Wilhelmina. Links van de Wilhelminapostzegel is een staalgravure zichtbaar waarop dezelfde beeltenis gespiegeld is gegraveerd, zodat beide portretten elkaar aankijken. De Wilhelminapostzegel is onder dezelfde hoek geplaatst als de staalgravure, de vlag van het cijfer 1 en de meeste typografie op het postzegelvel. De aanduiding Nederland en het jaartal 2015 staan in de witte achtergrond aan de boven- en rechterzijde van de postzegel.
De reden van uitgifte – Dag van de Postzegel – is rechtsboven in de staalgravure aangebracht. Het gebruikte lettertype op postzegels en velrand is de Orator, een monospace-font dat in 1962 door John Scheppler speciaal voor IBM-schrijfmachines werd ontworpen. De foto van de staalgravure op de postzegel linksonder loopt deels door op de velrand. Daaronder staat de verantwoording van het gebruikte beeldmateriaal voor deze uitgifte.
Het postzegelvel voor de Dag van de Postzegel dit jaar besteedt opnieuw aandacht aan het totstandkomingsproces van permanente Nederlandse postzegels. Greep de ontwerper bij eerdere uitgiftes terug op bijvoorbeeld schetsen en drukproeven, dit keer is gebruikgemaakt van een staalgravure die in het drukproces voor de Frankeerzegels 1944 werd gebruikt.
“Er steekt een bijzonder verhaal achter”, zegt Ingmar Birza, ontwerper van het postzegelvel voor de Dag van de Postzegel 2015. “Niet alleen omdat deze postzegels tijdens de Tweede Wereldoorlog in Engeland werden gedrukt om buiten bezet gebied en na de bevrijding te worden gebruikt. Maar ook omdat het Museum voor Communicatie in Den Haag nog over de originele kist met drukmaterialen beschikt die na de oorlog naar Nederland is verstuurd.”
In die kist bevond zich ook de originele staalgravure op basis waarvan de drukplaat werd vervaardigd voor het drukken van de Wilhelminapostzegel van 7½ cent. “Door de gravure en de Wilhelminapostzegel tegenover elkaar te plaatsen, geef je inzicht in over welke technische mogelijkheden ze toen beschikten. Aardig is bovendien – maar dan moet je wel met een loep kijken – dat op die staalgravure een kruis is gezet om deze onbruikbaar te maken. Waarschijnlijk is dat door de drukker gedaan in opdracht van de Nederlandse autoriteiten.”
De kist zat nog vol met andere materialen, maar die bleken volgens Ingmar Birza minder goed geschikt. “Er zat bijvoorbeeld ook een transferrol in. We hebben nog geëxperimenteerd om hiermee zelf een postzegel te ’drukken’, maar dan dwaal je toch te veel van het eigenlijke onderwerp af. Ook hebben we naar de schetsen van de ontwerper Bernard Romein gekeken, maar die waren te flets van kleur en ook anderszins niet interessant genoeg.”
Het werd dus de staalgravure – althans een gedigitaliseerde versie ervan. Ingmar: “We hebben de foto wel iets moeten oplichten om het negatiefbeeld sterker naar voren te laten komen en ook omdat anders poststempels onleesbaar zouden worden. Het basisidee van de compositie is dat de twee portretten elkaar aankijken. De staalgravure is te groot om in z’n geheel op de postzegel af te beelden, anders zouden de Wilhelmina’s veel te klein worden. We hebben dus een uitsnede gemaakt, verschillende posities uitgeprobeerd waarbij de schuin geplaatste het best bleek te werken. Je krijgt zo meer ruimtelijkheid en meer dynamiek in het beeld. Door de duidelijk zichtbare rand van de staalgravure ontstaat ook diepte, zodat de oranjerode postzegel er bovenop lijkt te liggen. Net alsof hij zojuist als los exemplaar is gedrukt. Voor de Wilhelminapostzegel heb ik overigens een postfris exemplaar in de handel gekocht en vervolgens gescand.”
Bij de keuze voor de typografie nam Ingmar afstand van de letters die voor de oorspronkelijke Frankeerzegels 1944 zijn gebruikt. “Dat getekende lettertype is tamelijk gedateerd, daarom hebben we juist een heel ranke en prima leesbare letter gekozen: de Orator. Dit is een speciaal voor schrijfmachines ontworpen font waarbij elke letter evenveel ruimte krijgt. De slankheid van de Orator past ook beter bij de fijne lijntjes van de gravure. Het cijfer 1 hebben we zelf gemaakt omdat we de hoek van de vlag evenwijdig wilden laten lopen aan de andere diagonale elementen. Ook vond ik het leuk om de breedte van de 1 gelijk te laten zijn aan die van de sorteerhaak. Zo heeft elk beeldelement binnen de postzegel de plek gekregen die het verdient. En erbuiten, want we wilden ergens de staalgravure laten doorlopen. Dat is linksonder op de velrand gelukt.”
Over de ontwerper
Ingmar Birza vormt samen met zijn vrouw Carla Birza het ontwerp- en communicatiebureau Birza Design in Deventer. Ingmar studeerde van 1991 tot 1995 grafische vormgeving aan de Kunstacademie Den Bosch. Na een korte periode bij bureaus in Breda en Amsterdam werkte hij samen met zijn vader Be J. Birza in diens studio in Deventer. Sinds 2005 zet hij het bureau samen met zijn vrouw Carla voort, waarbij ontwerpopdrachten worden uitgevoerd voor uiteenlopende klanten. Voor PostNL voert Birza Design al sinds 1998 diverse aan postzegels verwante opdrachten uit, waaronder prestigeboekjes, enveloppen, stempels en beursvelletjes. In 2003 ontwierp Ingmar de postzegels Het Nederlandse Wad, op basis van een concept dat de eerste prijs had gewonnen in een ontwerpwedstrijd voor het Nederlands publiek.
Ingmar was verder verantwoordelijk voor het ontwerp van de postzegels voor 10 x Oranje op het WK Voetbal 2014, de Europazegels 2013 (Nederlandse postauto’s), het nieuwe kader (frame) voor de Persoonlijke Postzegels in 2013 en de Dag van de Postzegel 2012, 2013 en 2014. Ook ontwierp hij diverse Persoonlijke Postzegels. Met Uitgeverij DAVO maakte hij vele Jaarboeken Nederlandse Postzegels en sterk uiteenlopende filatelistische uitgaven.
Technische specificaties
Zegelformaat 30 x 40 mm
Tanding 14 ½ : 14 ½
Papier normaal met fosforopdruk
Druktechniek offset
Oplage 90.000 velletjes
Drukkerij offset
Drukkleuren postzegel geel, magenta, cyaan en zwart
Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?
Kijk dan bij PostBeeld
(Breng als eerste je stem uit.)
Laden...
Reacties (0)