Historische trams

Tram komt van het Engelse tramway. In de 17e eeuw was tram in Schotland het woord voor het wagonnetje waarmee in de mijnen over houten rails kolen werden vervoerd. Het woord heeft vermoedelijk een Nederlandse oorsprong, want in het Middelnederlands betekent tram of trame een houten lat of balk. Eind 19e eeuw reden de eerste elektrische trams met bovenleiding in Nederland, als opvolgers van de eerder ingezette paardentrams, stoomtrams en accutrams. Elektrische trams krijgen hun voeding via de bovenleiding, door het contact tussen de rijdraad en de stroomafnemer van de tram. Amsterdam verwelkomde in 1900 de eerste elektrische stadstram met bovenleiding, gevolgd door Den Haag in 1904, Rotterdam in 1905, Utrecht in 1906, Groningen en Vlissingen in 1910, Leiden, Arnhem en Nijmegen in 1911, Haarlem en Enschede in 1913. Tegenwoordig rijden stadstrams alleen nog in Amsterdam, Den Haag, Rotterdam en Utrecht.

Op de postzegels zijn 5 historische tramtypes afgebeeld. De GETA 76 van de Gemeente Electrische Tram Arnhem op de kleurenfoto is een replica, gemaakt door het Nederlands Openluchtmuseum. De oorspronkelijke trams uit deze serie werden in 1929 gebouwd door Beijnes in Haarlem. Voor die tijd waren de trams erg modern door hun vier assen, eenmansbediening en de scheve voorruit wat weerkaatsing van lampen voorkwam. De RET 520 van de Rotterdamse Elektrische Tram werd in 1931 gemaakt door Werkspoor in Utrecht. De vierassige tram weegt 18 ton en heeft 22 zitplaatsen en 25 staanplaatsen. Tot eind jaren 60 bepaalden deze wagens mede het straatbeeld van Rotterdam. De GVB 903 van het Gemeentevervoerbedrijf Amsterdam werd in 1949 gebouwd, eveneens door Werkspoor. Deze tram was van 1949 tot 1975 onderdeel van het tramnetwerk in Amsterdam. Vanwege de roodgekleurde neus kreeg dit model al snel de bijnaam De Bloedneus. De HTM 274 uit 1921 van de Haagse Tramweg Maatschappij heeft tot 1963 in Den Haag dienst gedaan. Hij behoorde tot de serie 250-279, gemaakt door HAWA in Hannover. De tram rijdt met 2 Crompton-motoren (500 volt, 63 kW). De NBM 20 van de Nederlandse Buurtspoorwegmaatschappij werd door Allan & Co in Rotterdam in 1910 gemaakt voor de smalspoorlijn van Driebergen naar Zeist. In 1923-1924 is dit motorrijtuig verbouwd naar normaalspoor om dienst te kunnen doen op de lijn Utrecht-Zeist.

De GETA 76, RET 520, GVB 903 en HTM 274 zijn te vinden in het Nederlands Openluchtmuseum, de NBM 20 is eigendom van de Electrische Museumtramlijn Amsterdam.

Nederland (2012): 100 jaar Nederlands Openluchtmuseum.

Op de 10 postzegels van het postzegelvel Historische trams staan 2 foto’s van elk van de 5 historische trams. De kleurenfoto is een actuele foto van de tram, de zwart-witfoto een historische opname uit de tijd dat de tram nog in actieve dienst was. De foto’s zijn met elkaar verbonden door een zwart-witte trambaan die van boven naar onder en van links naar rechts als een route over de postzegels en de velrand loopt. Binnen het witte vlak van de bochten van deze grafische weergave van een trambaan staan links de namen van de betrokken tramwegmaatschappijen en rechts een lijn met dwarsstrepen als symbool voor de tramlijn. Boven elke foto staat de naam van de stad waar de tram reed. Bij de kleurenfoto staat onderaan het typenummer van de tram, bij de zwart-witfoto de naam van de plek waar de foto van de rijdende tram is gemaakt. Elke foto wordt links en rechts begrensd door verschillende gekleurde banen die de ruitvorm hebben van de stroomafnemer van een tram. Deze ruitvorm is gespiegeld op de velrand. Daardoor is de print van boven naar beneden opgebouwd uit organische ronde vormen als symbolen voor de tramhaltes. Door de postzegels lopen van links naar rechts tramrails die de postzegels als een netwerk met elkaar verbinden. Op de velranden staat een patroon van grijze ruitjes, met als kader een rand van wisselend gekleurde blokjes. Op de velranden en in de titel staan 3 schakels. Dit vignet is het werk van architect Hein Berlage die het ontwierp voor een vervoersaffiche uit 1893 van de Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij.

Gebruikte bronnen:

Persbericht PostNL, Electrische Museumtramlijn Amsterdam, Etymologisch Woordenboek Van Dale, Museumtramlijn, Nederlands Openluchtmuseum, Oxford Languages, Wikipedia

Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Thematisch • Nederland • Trams

Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?

(5 stemmen, gemiddeld: 5,00 uit 5)

Laden...