Postmuseum, 1929-1989

Het museum is bij wet van 18 mei 1929 als Stichting ‘Het Nederlandsche Postmuseum’ opgericht. De omvangrijke postwaardenverzameling van Pieter Waller vormde de basis van de collectie. Anders dan de naam doet vermoeden, is het een museum over de geschiedenis van post, filatelie (het verzamelen en de studie van postzegels en bijbehorende zaken), telegrafie en telefonie.

Er worden diverse expo’s georganiseerd, die zeer interessant waren voor de filatelisten. Drukproeven, reclamemateriaal en achtergrondinformatie gaven verzamelaars een goed beeld van de getoonde ontwerpen.

Reclame voor tentoonstelling ‘Drukkunst boodschap van één aan velen’ in het Nederlande Postmuseum (1977). Bron: geheugen.delpher.nl

Nederland (1979): Jubileum briefkaart 50 jaar Nederlands Postmuseum (1929 – 1979).

Nederland (1979): Jubileum briefkaart 50 jaar Nederlands Postmuseum (1929 – 1979) met 1e dag stempel.

PTT Museum, 1989-1998

In 1989 was er een naamswijziging: Postmuseum werd PTT Museum. Tot 1998 werd het museum volledig in stand gehouden door het Staatsbedrijf der PTT en zijn opvolgers. In 1998 werd het museum verzelfstandigd en vanaf 1999 kreeg het museum een nieuwe identiteit en een nieuwe naam: ‘Museum voor Communicatie’.

Affiche ‘Vrouwen op hun post: meer dan een eeuw vrouwen bij de PTT’. Expo mei – nov 1988. Bron: geheugen.delpher.nl

Museum voor Communicatie, 1998-2016

Het Museum voor Communicatie was een interactief museum waarin men kon ontdekken hoe mensen met elkaar communiceren. Ook werd het verschil in communicatie tussen vroeger en nu getoond. Het museum had als een van de eerste een multimediale kindertentoonstelling: Het Rijk van Heen en Weer, die tot 1 maart 2015 te bezoeken was. Het museum organiseerde regelmatig workshops die aansloten op de tentoonstellingen en de collectie. Het aanbod was zeer gevarieerd: van liefdesbrieven schrijven en postzegels ontwerpen tot een cursus digitale beeldbewerking. Ook werden er museumlessen aangeboden voor groepen uit het basisonderwijs, voortgezet onderwijs, praktijkonderwijs en MBO. Daarnaast werd er aandacht besteed aan films die met mobiele telefoon zijn gemaakt, zoals de eerste speelfilm ter wereld die werd gedraaid met een mobiel: Waarom heeft niemand mij verteld dat het zo erg zou worden in Afghanistan, van de Nederlandse regisseur Cyrus Frisch, over de verstoorde waarneming van een Afghanistanveteraan. Het Museum voor Communicatie sloot op 1 maart 2016 voor verbouwing naar een nieuw concept. Voorheen was het een meer traditioneel museum over de historie van communicatie en de technische werking van communicatiemiddelen. De bezoekersaantallen liepen steeds verder terug, waarop de directie besloot een andere koers te gaan varen.

Logo Museum voor Communicatie.

COMM, 2017-2019

Na een grondige transformatie en een naamswijziging in ‘COMM’, werd het museum, dat zich in de nieuwe opzet richt op de invloed van communicatie, op 3 november 2017 heropend voor het publiek. COMM heeft eigen conferentiezalen voor meetings en events en is een centrum voor congressen, cursussen, trainingen, workshops, persconferenties, webinars, (zakelijke) ontmoetingen en flexibele werkplekken. In 2019 werd bekend dat er financiële malversaties zijn gepleegd. Directeur Tobias Walraven wordt de uitgaven verweten. Er liggen anno 2019 plannen om de collectie af te stoten en zalen te sluiten. Het museum kon niet meer zelfstandig voortbestaan. In juli 2019 werd COMM overgenomen door het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid in Hilversum.

Zaal COMM – Museum voor Communicatie. Foto: COMM museum / Wikipedia.

In juli 2019 sluit het museum zijn deuren voor individuele bezoekers. De aanleiding was, ondanks de vernieuwing van 2017, het tegenvallende aantal bezoekers. In plaats van de verwachte 40.000 bezoekers in 2018 kwamen er slechts 23.000. Het oude ‘Postmuseum’ was bij het publiek nog wel bekend, het nieuwe ‘COMM’ sloeg niet aan. Inmiddels staat het onder leiding van het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid in Hilversum, waarbij er in de toekomst meer aandacht is voor ’tijdelijke exposities, debatten en evenementen’.

Logo COMM – Museum voor Communicatie.

Beeld en Geluid Den Haag, 2019-2024

Op donderdag 17 september 2020 opende wethouder Robert van Asten het nieuwe mediamuseum Beeld en Geluid Den Haag. Vanwege almaar tegenvallende bezoekcijfers werd op 2 juli 2019 het bestuur van COMM overgenomen door Beeld en Geluid, het audiovisuele archief in Hilversum. De nieuwe naam is Beeld en Geluid Den Haag. Bestuurder is Eppo van Nispen tot Sevenaer, van Beeld en Geluid, algemeen directeur is Elke Smelt en zakelijk directeur is Sarah-Jane Earl. De nieuwe identiteit van het museum is Beeld en Geluid Den Haag en de focus wordt gelegd op het leven in de media. Het museum behandelt thema’s zoals persvrijheid, demonstraties en fake news. Er worden tijdelijke tentoonstellingen geëxposeerd met soortgelijke thema’s of thema’s die binnen mediawijsheid passen. Ook worden er educatieve workshops geboden aan leerlingen van het primair onderwijs en het voortgezet onderwijs, waarbij zij tijdens een bezoek aan het museum kennis opdoen over media en de omgang met media. Daarnaast verhuurt het museum zalen waar bedrijven evenementen kunnen organiseren en zijn ze in het heden ook beschikbaar voor het organiseren van webinars, online evenementen en hybride evenementen.

De eerste beurs in 2018 was de Filateliebeurs in Hilversum op 27 en 28 januari. Het eerste beursvel toont het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid (Hilversum)  naar ontwerp van Neutelings Riedijk Architecten, met glasgevels van de hand van grafisch ontwerper Jaap Drupsteen.

Beeld & Geluid in Den Haag, museum voor nieuws en journalistiek, zal per 1 september 2024 de Zeestraat verlaten. De succesvolle programmering en educatieve workshops rond thema’s als mediawijsheid en journalistiek zullen met partners op locaties elders in de stad worden voortgezet. Daarmee komt een einde aan de lange geschiedenis als museum, die het pand op de Zeestraat heeft. In 2019 nam Beeld & Geluid het zwaar noodlijdende Museum voor Communicatie (COMM) over, in het verleden bekend als het PTT Museum. Het museum werd in 2020 heropend met een presentatie over media, nieuws en journalistiek. Door de coronacrisis vielen bezoekersaantallen tegen. Daarnaast zorgde het complexe vergunningenstelsel en de gestegen kosten zoals huur en energie dat een verantwoorde exploitatie op de Zeestraat niet mogelijk was.

Logo Nederlands Instituut voor Beeld & Geluid. Bron: Nederlands Instituut voor Beeld & Geluid / Wikipedia.

Tot 1 juli 2024 zullen er nog diverse activiteiten plaatsvinden in het pand, waaronder de My First Smartphone expositie en programmering rondom de thema’s nieuws en journalistiek. Van 1 juli tot 1 september wordt de verhuizing van de collectie naar Beeld & Geluid in Hilversum gefaciliteerd. Het doel van het museum, het bevorderen van nieuwswijsheid, is in het huidige medialandschap van groot belang en verdient aandacht, juist in Den Haag als hart van onze democratie. De in Den Haag opgebouwde activiteiten en samenwerkingen op dit vlak zullen op een andere manier in de stad worden voortgezet door samen te werken met partners. Het museum heeft sinds 1929 schatkamers vol prachtige collectiestukken opgebouwd. Deze collectie is sinds 2019 eigendom van Beeld & Geluid en het instituut zal, dankzij de fusie, tot in de eeuwigheid zorg dragen voor deze historische stukken. Met het sluiten van de locatie aan de Zeestraat verhuist de gehele collectie naar Hilversum.

Blauwe Mauritius

Post Office Mauritius of kortweg Post Office is de eerste postzegelemissie van het eiland Mauritius, destijds een Britse kolonie, uitgegeven op 12 september 1847. De emissie met de beeldenaar van koningin Victoria bestond uit twee postzegels: 1 penny in de kleur oranje-rood en 2 pence in de kleur blauw. Deze zegels zijn ook bekend als de Rode Mauritius en de Blauwe Mauritius.

 

 

 

 

 

De twee zegels werden gegraveerd door Joseph Osmond Barnard, geboren in Engeland in 1816, die zich in 1838 op een schip naar Mauritius verstopte. De ontwerpen waren gebaseerd op de toenmalige uitgifte van postzegels van Groot-Brittannië (voor het eerst uitgebracht in 1841), met het profiel van koningin Victoria en uitgegeven in twee coupures in vergelijkbare kleuren: één penny roodbruin en twee pence blauw. Hoewel deze lokaal geproduceerde postzegels een duidelijk primitief karakter hebben , zorgden ze ervoor dat Barnards “naam onsterfelijk werd in de postgeschiedenis van Mauritius”.

Mauritius (1970): Centenary of the General Post Office, Zie de zegel midden boven met de Blauwe Mauritius en de Post Office.

Vijfhonderd van elke waarde werden gedrukt van een enkele plaat met beide waarden en uitgegeven op 21 september 1847, waarvan er veel werden gebruikt op uitnodigingen die werden verstuurd door de vrouw van de gouverneur van Mauritius voor een bal dat ze dat weekend organiseerde. De postzegels werden gedrukt met behulp van de intaglio-methode (verdiept drukken) en dragen de initialen van de graveur “JB” aan de rechteronderrand van de buste.

Mauritius (2022): 175 jaar Post Office Stamps.

De woorden “Post Office” verschijnen in het linkerpaneel, maar bij de volgende uitgave in 1848 werden deze woorden vervangen door “Post Paid”. Later ontstond er een legende dat de woorden “Post Office” een fout waren.

Onder niet-filatelisten zijn dit de bekendste postzegels, met de Blauwe Mauritius aan top, al zijn het niet de zeldzaamste of duurste postzegels die er bestaan. Van de Blauwe Mauritius zijn wereldwijd 8 gebruikte en 4 ongebruikte zegels bekend; van de Rode Mauritius zijn er nog 12 gebruikte en 2 ongebruikte zegels. Hiervan zitten vier zegels op twee brieven: de Bordeaux-brief met een rode en een blauwe zegel en de Bombay-brief met twee rode zegels.

De Bordeaux-brief met beide Post Office Mauritius zegels. Bron: Wikipedia.

(Het verhaal van deze brief: Arthur Hind (1856 – 1933) was een Amerikaans textiel-industrieel en filatelist. Hind had een uitmuntende verzameling postzegels van de Verenigde Staten. Net als Thomas Tappling gebruikte hij alle winsten uit zijn onderneming aan het uitbreiden van zijn verzameling. In 1922 kocht hij de zogenaamde “Bordeaux-brief” met de twee verschillende zegels van de Post Office Mauritius. Ook had hij twee ongestempelde exemplaren van diezelfde postzegels. Op de veiling van de nalatenschap van Philipp von Ferrary kocht hij belangrijke U.S. Postmaster’s Provisionals en het enige exemplaar van de British Guiana 1c magenta — de Engelse koning George V had het nakijken).

Reeds in 1848 verscheen een tweede emissie met de tekst “Post Paid” in plaats van “Post Office”. Verzamelaars beschouwden de eerste emissie (ten onrechte) als drukfout en om die reden waren de zegels erg gewild.

De vier ongebruikte exemplaren van de Blauwe Mauritius bevinden zich in de volgende collecties:

• de privécollectie van koningin Elizabeth II;
• het Nationaal Archief in Den Haag;
• het postmuseum in Londen;
• het Blue Penny museum in Port Louis, de hoofdstad van Mauritius – hier bevindt zich ook een Rode Mauritius ongebruikt.

(Deze Post Office zegel was uitgegeven als onderdeel van een gecombineerde uitgifte in 1995. Aanleiding was de verwerving van de Blauwe Mauritius in 1994. Ontwerper: Julius Vermeulen (1953 – 2024)).

De naam van postzegelhandelaar Jean-Baptiste Moens is verbonden aan de Post Office zegels. Jean-Baptiste Moens (1833 – 1908) was een Belgisch filatelist, filatelistisch journalist en een van de eerste postzegelhandelaren. Omdat hij in 1862 de allereerste postzegelcatalogus publiceerde, werd hij de Vader van de filatelie genoemd. Hij heeft ook acht exemplaren van de Blauwe Mauritius in zijn bezit gehad.

Het Nederlandse exemplaar ‘Post Office’.

Meer info:

Beeld & Geluid (Den Haag), 29 en 30 juni 2024, programma:

https://www.beeldengeluid.nl/bezoek/agenda/groeten-uit-den-haag

En in het najaar 2024 zijn dit de plannen elders in de stad:

https://www.beeldengeluid.nl/bezoek/agenda/programmering-najaar-den-haag

Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Thematisch • Duitsland • Nederland

Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?

(7 stemmen, gemiddeld: 4,57 uit 5)

Laden...