De Mona Lisa werd geschilderd door Leonardo da Vinci tussen de jaren 1503 en 1506. Hij werd op 15 april 1452 geboren in het dorp Anchiano, ongeveer drie kilometer van Vinci vandaan, dat tot het grondgebied van de stad Florence behoorde. Zijn geboortehuis is nu een museum. Hij werd leerling kunstschilder bij Andrea del Verrocchio en daarna zelfstandig schilder. Hij trad in dienst van de Hertog van Milaan en kreeg een eigen studio met leerlingen. Leonardo verbleef in Milaan tussen 1482 en 1499. Toen Milaan door Franse troepen werd bezet ging hij terug naar Florence. In 1506 keerde hij terug naar Milaan. Waarschijnlijk schilderde hij de Mona Lisa tijdens zijn verblijf in Florence.

Enkele jaren geleden stonden we dus oog in oog met de Mona Lisa in het Louvre. Het viel het ons wat tegen. We hadden een groter schilderij verwacht en niet een ingelijst paneeltje van 77 bij 53 centimeter. De Mona Lisa is een portret van een vrouw met een mysterieuze glimlach. Men neemt aan dat het portret toegeschreven moet worden aan Lisa di Antonmaria Gherardini di Montagliari, de derde echtgenote van de welgestelde Florentijnse textiel- en zijdehandelaar Francesco del Giocondo. Leonardo vervaardigde het portret in olieverf op een paneel van populierenhout. Het schilderij kreeg de naam ‘La Gioconda’ dat ‘echtgenote van il Giocondo’ betekende.

Maar vrijwel altijd wordt het schilderij ‘Mona Lisa’ genoemd. Mona betekent ‘mevrouw’ en is een samentrekking van ‘madonna’. De glimlach van de vrouw op het schilderij is het meest besproken deel van het werk. Men had het ook ‘de dame met de glimlach’ kunnen noemen net als bij ons ‘het meisje met de parel’ van Johannes Vermeer. De meeste mensen die het schilderij zien vinden dat de dame een tevreden en gelukkige uitstraling heeft. In het blokje uitgegeven door de postdienst van Oekraïne is in de middelste zegel het zelfportret van Leonardo da Vinci in spiegelbeeld afgebeeld. Met opzet omdat hij nu naar het schilderij van de Mona Lisa kijkt?

Royal Mail gaf op 6 februari 1990 zelfs een postzegel uit in een postzegelboekje met negen andere ‘smilers’ waarbij alleen de neus en mond van de Mona Lisa waren opgenomen in het postzegelontwerp. Naar mijn mening wel wat ‘misplaatst’ gezien de andere in het boekje opgenomen postzegels. De postzegels werden in 1991 herdrukt met in plaats van de frankeerwaarde van 20 pence de aanduiding 1st.

Vele landen gaven in het jaar 2019 postzegels uit ter gelegenheid van de 500ste sterfdag van Leonardo da Vinci. Daaronder een aantal Afrikaanse landen die zich lieten vertegenwoordigen door een agentschap. En in heel veel gevallen werd de Mona Lisa samen met een zelfportret van Leonardo da Vinci opgenomen in de zegelontwerpen. Voorbeeld is de uitgifte van de Malediven. Deze eilandengroep bestaande uit 1.190 koraaleilanden met ongeveer 550.000 inwoners in de Indische Oceaan geeft al postzegels uit vanaf 9 september 1906.

De Bondsrepubliek Duitsland gaf op 15 april 1952 een postzegel uit ter gelegenheid van de 500ste geboortedag van Leonardo da Vinci. Deze postzegel bestaat in twee typen ontstaan door twee verschillende oplagen. De zegels zijn te onderscheiden door de scherpte van de ogen, wenkbrauwen en lippen die in de eerste oplage onscherp zijn in tegenstelling tot de zegels van de tweede oplage. Ook de achtergrondkleuren zijn wat helderder.

Leonardo da Vinci overleed op 2 mei 1519 in Amboise, een stadje aan de zuidoever van de rivier Loire in midden Frankrijk. Hij verbleef daar in het kasteel ‘Manoir du Clos Lucé’, ook wel het kasteel van Amboise genoemd. Hij was in 1516 dienst getreden van koning François I van Frankrijk en kreeg in het kasteel een atelier ter beschikking. Hij ligt begraven in de kapel van Sint Hubertus behorende bij het kasteel. Op de postzegel is links van hem het kasteel van Amboise afgebeeld en rechts het ‘Palazzo della Signoria’ in Florence.

Sommige postdiensten hebben slechts een detail van de Mona Lisa afgebeeld, zoals Gibraltar waar op 3 september 2019 een serie van vier zegels werd uitgegeven ter herdenking van het overlijden van Leonardo da Vinci.

Ook postwaardestukken werden voorzien van een opgedrukte postzegel met een afbeelding van de Mona Lisa, zoals bijvoorbeeld een voorgefrankeerde envelop van de Salomonseilanden, uitgegeven op 20 december 2014.

Het schilderij de Mona Lisa is, voor zover bekend, tijdens zijn leven altijd in bezit gebleven van Leonardo da Vinci. In het kasteel van Amboise zou hij zelfs tot in 1517 kleine correcties aangebracht hebben in het schilderij. Na zijn overlijden kwam het schilderij in bezit van het Franse koningshuis. Koning Lodewijk XIV bracht het in 1646 over naar Parijs waar het een plaatsje vond in het Palais du Louvre. Daar vandaan werd het tussen 1690 en 1695 overgebracht naar het kasteel van Versailles. Tijdens de Franse Revolutie werd het schilderij opgenomen in de collectie van het Musée Central in Parijs, het latere Musée du Louvre.

Op 21 augustus 1911 werd het schilderij van Mona Lisa op klaarlichte dag gestolen uit het toenmalige Louvre. Verschillende personen die iets te maken zouden kunnen hebben met de diefstal, waaronder Pablo Picasso, werden langdurig ondervraagd maar het schilderij bleef onvindbaar. De werkelijke dader, een Italiaanse glazenier met de naam Vincenzo Piruggia, had het schilderij onder zijn bed verstopt in een logement in Parijs. Na twee jaar bood hij het schilderij aan bij een antiquair in Florence. De antiquair, Alfredo Giri, maakte samen met de directeur van het kunstmuseum Palazzo degli Uffizi, Giovanni Poggi, een afspraak in hotel Tripoli op kamer 20. Zij herkenden het schilderij en namen het mee voor onderzoek. De politie werd gewaarschuwd en Piruggia gearresteerd. Het hotel veranderde daarop de naam in ‘Hotel Gioconda’ naar het schilderij van Mona Lisa. Kamer 20 wordt door vele toeristen gereserveerd.

Tijdens de Eerste en Tweede Wereldoorlog werd het schilderij veilig opgeborgen waarna het terugkeerde in het Musée du Louvre. In 1956 werd door een bezoeker zuur over de onderkant van het schilderij gegoten en in december van datzelfde jaar gooide een Boliviaanse toerist een steen naar het schilderij. Het beschermende glas werd verbrijzeld waardoor de verflaag aan de linker elleboog beschadigd werd. Na de restauraties werd een bescherming aangebracht van gepantserd glas. In het Prado in Madrid hangt ook een Mona Lisa. Dat schilderij is waarschijnlijk als kopie vervaardigd door leerlingen van Leonardo da Vinci in zijn atelier in Florence.

De internationale postzegeltentoonstelling ‘The Stamp Show 2000’ werd van 22 tot 28 mei 2000 gehouden in de zalen van het Earl’s Court Exhibition Centre in Londen. Daar werd ook het eerste velletje bestemd voor persoonlijke postzegels in Groot-Brittannië ten doop gehouden. Uitgeverij Benham bedacht een ludieke envelop voor deze tentoonstelling door gebruik te maken van de postzegel met de glimlach van de Mona Lisa. Heeft u de Mona Lisa in Parijs of in Madrid wel eens gezien? Wat vond u van dat schilderij?

Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Historisch • Duitsland • Frankrijk • Groot Brittannië • Burchten,Kastelen en Paleizen • Eerste Wereldoorlog • Paleizen • Schilderkunst • Tweede wereldoorlog

Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?

(3 stemmen, gemiddeld: 5,00 uit 5)

Laden...