Van 11 juni tot en met 11 juli 2021 kleuren de straten en de woningen oranje. Althans als onze oranje leeuwen een goede prestatie leveren en ver komen in het toernooi. Dit toernooi is de kroon van het werk van de UEFA die in 2020 haar 60 jaar jubileum vierde van het EK Voetbal. De eerste keer werd het kampioenschap georganiseerd in 1960. UEFA koos voor deze jubileumeditie niet één land of twee landen voor het EK Voetbal maar meerdere landen. Maar toen kwam corona. Uiteindelijk gaat het toch door in 2021. In dit eerste deel het begin van het EK vanaf 1960 tot en met 1996 en de winnaars.
Gerelateerde artikelen
UEFA
De Union of European Football Associations (UEFA), is het controlerend orgaan voor voetbal tussen Europese voetbalteams. Het vertegenwoordigt de nationale voetbalbonden van Europa, organiseert clubcompetities in Europa (UEFA Champions League, UEFA Europa League etc.) en beheert het prijzengeld, regels en mediarechten voor deze competities. Het is een van de zes continentale organisaties van de FIFA.
Van alle continentale organisaties is de UEFA de sterkste in termen van rijkdom en invloed. Bijna alle topvoetballers in de wereld spelen in een Europese competitie vanwege de hoge salarissen in de rijke voetballanden zoals Engeland, Spanje, Frankrijk en Italië. De UEFA is opgericht op 15 juni 1954 in Bazel (Zwitserland).
Het hoofdkwartier stond tot 1959 in Parijs, daarna verhuisde de organisatie naar Bern (Zwitserland). Nu is het hoofdkantoor van de UEFA gevestigd in Nyon (Zwitserland). De UEFA bestond oorspronkelijk uit 25 voetbalbonden. De voetbalbond van Kosovo werd op 3 mei 2016 opgenomen als 55e lid.
Het EK Voetbal toernooi valt altijd samen met de organisatie van de Olympische Spelen. Dus dubbel genieten van de sportzomer en de Oranjegekte.
Alle winnaars EK Voetbal (1960 – 2016)
Stel je zoekt alle winnaars van het EK Voetbal vanaf 1960, maar in de beginjaren was dit evenement niet erg populair bij Europese postadministraties. Dus zoek je verder en kom je uiteindelijk terecht bij Thailand die in 2016 een boekje heeft uitgegeven met 15 voetbalzegels met 15 landenwinnaars van 1960 tot en met 2016.
De zegels van dit boekje zijn ook interessant voor onze thematische verzamelaars bijvoorbeeld een Nederlandse molen en vlag van 1988. Ik zal de zegels bij elk EK jaar toevoegen.
1960 – 1964 – 1968 – 1972: de beginjaren
De beginjaren van het EK Voetbal waren niet erg interessant. Er werd gewerkt met een knock-outsysteem in de voorronde of in groepen. Alleen de vier beste landen bleven over die halve finales, troostfinale en finale speelden in het gastland. Ook filatelistisch gezien werden geen EK Voetbalzegels uitgegeven. De Europacup voor landen 1960 was het eerste EK Voetbal 1960. Het eindtoernooi werd gehouden in Frankrijk van 6 tot en met 10 juli 1960 en het werd gewonnen door de Sovjet-Unie. De Sovjet-Unie versloeg in de finale Joegoslavië met 2-1 in de verlenging. Het toernooi was gebaseerd op het knock-out principe. Er waren 17 landen die meededen, maar landen zoals Italië, West-Duitsland en Engeland deden opmerkelijk genoeg niet mee. De landen speelden uit- en thuiswedstrijden tot aan de halve finales. Vanaf daar werd het toernooi gespeeld in Frankrijk.
Spanje leefde in 1960 nog onder het bewind van Franco. Spanje zag af van de uitwedstrijd tegen de Sovjet-Unie, omdat dat land een grote supporter was van Franco’s tegenstanders uit de Spaanse Burgeroorlog. Spanje deed daarop niet meer mee aan het toernooi. Op die manier bleven er vier landen over: drie communistische landen (de Sovjet-Unie, Tsjecho-Slowakije en Joegoslavië) en de organisator van het eindtoernooi (Frankrijk).
Het EK Voetbal 1964 werd in Spanje gespeeld van 17 tot en met 21 juni 1964. Uit de geplaatste landen na de kwalificatiewedstrijden wees de UEFA Spanje aan als organisator. Spanje won met 2 – 1 van de Sovjet-Unie.
Bij de derde editie van het EK voetbal werd het knock-outsysteem in de voorronde verlaten. Tijdens de kwalificatieronde werd voortaan in groepen gespeeld. De finale ronde van het EK Voetbal 1968 werd gehouden in Italië van 5 tot en met 10 juni 1968. Gastland Italië won de finalewedstrijd van Joegoslavië met 1 – 1 (na verlenging) en de tweede finalewedstrijd met 2 – 0.
Het EK Voetbal 1972 vond plaats van 14 tot 18 juni 1972 in België. De kwalificatiewedstrijden werden elders gehouden in groepen. West-Duitsland won de finale met 3 – 0 van de Sovjet-Unie.
1976: Joegoslavië
Het EK Voetbal 1976 vond plaats van 16 tot 20 juni 1976 en werd gehouden in Joegoslavië. Het was de vijfde editie van het EK. Aan het eindtoernooi deden slechts vier landen mee. Uit de geplaatste landen na de kwalificatiewedstrijden wees de UEFA Joegoslavië aan als organisator. Er zijn twee opmerkelijke zaken tijdens deze EK. Nederland (onder trainer George Knobel) werd derde tijdens deze EK. Nederland verloor eerst met 3 – 1 van Tsjecho-Slowakije en won de troostfinale van Joegoslavië met 3 – 2.
Tsjecho-Slowakije won de finale van West-Duitsland 2 – 2 na verlenging en na strafschoppen 5 – 3. Op zich een spannende wedstrijd maar de strafschoppen serie was memorabel door de laatste genomen strafschop van Antonín Panenka.
Op een stand van 4–3 in het voordeel van Tsjecho-Slowakije legde Panenka aan om de wedstrijd te kunnen beslissen. De Duitse keeper Sepp Maier koos voor de (voor hem) linkerhoek, maar Antonín Panenka stiftte de bal door het midden van het doel over Maier, die al de hoek in was. Tsjecho-Slowakije won de Europese titel en Panenka staat tot op de dag van vandaag bekend als de maker van een van de beroemdste strafschoppen aller tijden. Een dergelijke strafschop wordt sindsdien een panenka-starfschop of kortweg een panenka, genoemd. Over de strafschop zei Panenka later: ‘Ik wist dat als ik zou missen, onze communistische regering zou denken dat het een politiek gebaar was. Dan zou ik misschien eindigen in de uraniummijnen.’
1980: Italië
Het EK Voetbal 1980 werd in Italië gespeeld van 11 tot 22 juni 1980. Nederland en België kwalificeerden zich beide voor de hoofdronde. Nederland (onder trainer Jan Zwartkruis) strandde in de groepsronde. West-Duitsland won de finale tegen België met 2 – 1.
1984: Frankrijk
Het EK Voetbal 1984 werd van 12 tot 27 juni 1984 gespeeld in Frankrijk. Nederland had dramatische kwalificatie wedstrijden gespeeld en met name de laatste groepswedstrijd. Nederland stond met in totaal zes ruime overwinningen, een kleine nederlaag en een gelijkspel stevig bovenaan in de groep. De verwachting was dus dat het zich zou kwalificeren. Ook al zou Spanje vier dagen na Oranje’s wedstrijd van Malta winnen, dan nog was het doelsaldo van Nederland (+16 tegenover +5) niet in te halen, zo was iedereen overtuigd. Het onwaarschijnlijke gebeurde echter: Spanje won met 12-1, kwam op een gelijk doelsaldo en ging verder op basis van het gemaakte aantal doelpunten (+24 tegen +22). De UEFA besloot, dat voortaan beslissende wedstrijden in de kwalificatie gelijktijdig zouden worden gespeeld.
De finale van werd gehouden op 27 juni 1984 in het Parc des Princes (Parijs). Gastland Frankrijk stond in de finale tegenover Spanje, dat het EK Voetbal in 1964 al eens gewonnen had. Frankrijk haalde de finale door vier keer te winnen, voor Spanje was het een mirakel dat ze de eindronde haalden. Ze kwalificeerden zich door een 12-1 zege op Malta, won in de laatste minuut van West-Duitsland en won na strafschoppen van Denemarken. Frankrijk won met 2 – 0 van Spanje.
1988: West-Duitsland
Het EK Voetbal 1988 werd tussen 10 en 25 juni 1988 gespeeld in West-Duitsland. Het was de achtste editie van het EK. Het eindtoernooi verliep met acht landen, waarvan West-Duitsland zich als gastland automatisch had geplaatst. Titelhouder Frankrijk werd al in de kwalificatiefase uitgeschakeld, ten voordele van de Sovjet-Unie. Nederland (onder trainer Rinus Michels) won uiteindelijk de finale op 25 juni 1988 in München, toen de Sovjet-Unie met 2-0 werd verslagen. Het was de eerste en tot dusver enige Europese titel voor Oranje. Het doelpunt van Marco van Basten wordt door velen beschouwd als een van de hoogtepunten van het kampioenschap van 1988, en in de perceptie van sommigen van het Europees kampioenschap in het algemeen. Het commentaar van sportverslaggever Theo Reitsma werd bijna even bekend als de goal van Van Basten: ‘Goed. Ooh wat een goal! Wat een schitterend doelpunt zeg. Ja, niet te geloven zoals ie die bal uit de lucht oppakt in die hoek daar. Niet te geloven… Wat een weergaloos doelpunt!’.
Het EK in West-Duitsland begon voor de Nederlandse ploeg met onder andere Marco van Basten en Erwin Koeman weinig veelbelovend. De eerste groepswedstrijd tegen de Sovjet-Unie werd verloren met 0-1, vanwege de stugge verdediging van de Russen. Ook de tweede wedstrijd was geen makkie. Tegen de Engelsen scoorde Nederland wel drie keer, maar had het ook het nodige geluk dat de Engelsen één bal tegen de paal en één tegen de binnenkant van de paal schoten. Het werd uiteindelijk 3-1. Vervolgens moest Oranje de volgende wedstrijd tegen Ierland winnen om door te gaan. Dat leek lange tijd niet te gaan lukken. Weer werd het elftal gered door een bal op de paal van Ierland. Acht minuten voor het einde belandde een mislukt afstandsschot van Koeman per ongeluk op het hoofd van Wim Kieft en via een merkwaardige curve stuiterde de bal uiteindelijk achter de Ierse keeper: 1-0.
De écht historische wedstrijd was de halve finale tegen West-Duitsland. Na de nederlaag op het WK van 1974, toen West-Duitsland in de finale Nederland had verslagen, was Duitsland zelf dé plek voor de ultieme wraak. Voor het eerst tijdens het EK liet Oranje sprankelend voetbal zien. Toch leek het lange tijd niet te lukken om ook een doelpunt te maken. In de rust stond het nog steeds 0-0. Na een onterechte strafschop werd het zelfs 1-0 voor Duitsland en kort daarna schopte Jürgen Klinsman maar een paar centimeter naast het doel van Hans van Breukelen. Een kwartier voor tijd kreeg Oranje onverwachts een penalty en waren de teams weer in evenwicht. In de 89ste minuut schoot Marco van Basten Nederland voor het eerst in de geschiedenis naar een EK-finale.
In die finale kwam het elftal weer oog in oog te staan met de Sovjet-Unie. Na een half uur stond Oranje dankzij een rake kopbal van Ruud Gullit op 1-0. Tien minuten na rust besliste Marco van Basten de wedstrijd met zijn mooiste doelpunt. Daarna werd het spannend, doordat de Sovjet-Unie een strafschop kreeg. Deze werd echter tegen gehouden door Van Breukelen. Vervolgens was het wachten op het laatste fluitsignaal. Nederland was Europees Kampioen.
Dit Europees kampioenschap kende voor een groot toernooi enkele opmerkelijke en zeldzame statistieken: zo werd er gedurende het toernooi geen enkele speler van het veld gestuurd, was er voor geen enkele wedstrijd in de knock-outfase een verlenging of een strafschoppenserie nodig en werd er in elke wedstrijd minimaal één keer gescoord.
1992: Zweden
Het EK Voetbal 1992 werd in Zweden gespeeld van 10 tot en met 26 juni 1992. Dit was het laatste toernooi met 8 deelnemende landen, vanaf 1996 breidde het toernooi zich uit tot 16 deelnemers. Nederland (onder trainer Rinus Michels) haalde de halve finale en verloor van de uiteindelijke winnaar Denemarken. Na verlenging was de stand 2 – 2 en verloor Nederland de strafschoppenserie (Marco van Basten miste).
Op de Zweedse zegels: Gunnar Nordahl (1921-1995), Zweden en Tomas Brolin (1969), Zweden & Lotar Matthäus (1961), Duitsland.
Denemarken deed alleen mee, omdat groepswinnaar Joegoslavië als gevolg van een besluit van de Veiligheidsraad (VN) werd gedwongen zich terug te trekken. De beslissing van de Veiligheidsraad was een reactie op de in 1991 uitgebroken Joegoslavische oorlogen. De Deense voetballers werden vanaf hun vakantieadressen opgehaald om alsnog naar Zweden te gaan voor het EK. Denemarken haalde de finale doordat zowel Frankrijk als Nederland de tegenstander hadden onderschat. De algemene verwachting was dat wereldkampioen Duitsland dit niet zou doen. Uiteindelijk won Denemarken met 2 – 0 van Duitsland voor de eerste keer het EK.
1996: Engeland
Het EK Voetbal 1996 werd gehouden van van 8 tot en met 30 juni 1996 in Engeland. Het was voor het eerst dat aan een EK zestien landen deelnamen.
Nederland (onder trainer Guus Hiddink) kwalificeerde zich op het nippertje. In de groep eindigde Nederland op basis van het onderlinge resultaat tegen Noorwegen op de tweede plaats, achter Tsjechië. Door een gewonnen beslissingswedstrijd tegen Ierland plaatste Nederland zich voor het EK 1996. In de groepsfase werd Nederland tweede achter Engeland nadat Edgar Davids werd weggestuurd door trainer Hiddink. De kwartfinale tussen Frankrijk – Nederland eindigde in 0 – 0 na verlenging. De strafschoppenserie werd door Frankrijk beter genomen (Seedorf miste). Einde EK.
De finale van het EK Voetbal 1996 werd gehouden op 30 juni 1996 in het Wembley Stadium (Londen). Duitsland, winnaar in 1972 en 1980 moest nu tegen Tsjechië spelen. Duitsland won met 2 – 1 tegen Tsjechië met de golden goal van Oliver Bierhoff.
Wordt vervolgd
Meer info:
UEFA EURO2020: https://www.uefa.com/uefaeuro-2020/
Ons Oranje (KNVB): https://www.onsoranje.nl/teams/185184/overzicht
Reacties (1)
Leuk actueel onderwerp in deze periode Randy. Wellicht trekt dit soort artikelen ook de jongere verzamelaars aan of is het een stimulans voor jongeren om (sport)postzegels te gaan sparen.
Het zou natuurlijk ook een leuk onderwerp voor het maandblad Filatelie zijn. Ik ben benieuwd of er in het augustus nummer aandacht aan besteed wordt.
Schrijf een reactie
(registratie is niet nodig)