Op een bij het postzegelonderwerp betrokken wijze heeft typografisch ontwerpster Karen Polder de postzegelemissie Bedreigde bijen ontworpen. Karen: “Ik wist wel iets over bijen, maar inmiddels veel meer door er uitvoerig over te lezen. De bedreiging van deze bijen is een belangrijk onderwerp, dat me na aan het hart ligt. Met de door mij getekende bijen kun je volledig toewerken naar een zo sterk mogelijke uitwerking van je eigen concept.”
Gerelateerde artikelen
Dat Karens betrokkenheid wordt gewaardeerd zonder onderbouwing, blijkt uit twee reacties op het postzegelblog-artikel Doe mee met de Nationale Bijentelling op 17 & 18 april van 17 april: ‘Prachtige postzegels’ en ‘Wellicht de mooiste postzegels van 2021’. Maar er is ook een reactie met een bedenking geplaatst.
Emissie ‘Bedreigde bijen’ (oplage 58 duizend vellen), uitgiftedatum maandag 10 mei 2021
NVPH 563 – Kleuter met bijen
In 1950 zijn twee bijen als detailafbeelding op de 2 cent kinderpostzegel (nvph 563) geplaatst.
Bedreigde en onbedreigde bijen
Vier bedreigde bijen op drie postzegels (rechts) en zeven onbedreigde bijen zijn op drie postzegels (links) voor verschillend uitgevoerde achtergronden geplaatst. In het midden van postzegelvel is een geleidelijke kleur- en vlakovergang ontstaan tussen beide delen.
Optimaal & slecht functionerende bijen
De zeven actief rondkruipende bijen met gespreide vleugels contacten interactief over en weer met elkaar.
De vier bijen met ingevouwen vleugels zitten stil en passief geïsoleerd van elkaar. Iedere insect is echt op zichzelf gericht en zoekt geen contact met een andere bij.
Achtergronden
De achtergrond met een geel zonnige en warme uitstraling bestaat uit een zeshoekige honingraatstructuur. Het is de ideale weergave van het natuurlijke milieu, waarin een bij zich optimaal thuis voelt.
De achtergrond bestaat uit hard, koel en somber gekleurde kubussen. Deze blokkendoos verbeeldt een stedelijk milieu, waarin voor een bij feitelijk geen voedsel is te vinden. Andere storende milieufactoren zijn o.a. lage grondwaterstand, kunstmestgebruik en luchtverontreiniging.
Op Eschers Metamorphose (100 cm lang) staan talrijke gedaanteverwisselingen / -overgangen (gedaanten-associaties) van o.a. reptielen, honingraten, bijen, vogels, vissen, galjoenen, paarden, gevleugelde brieven en kubussen. De kubusblokken veranderen in huizen van een havenstad. In de overgang op beide postzegels van honingraat naar kubussen, die rechtsonder naar huizen verwijzen, hebben ontwerpster Karen Polder ongetwijfeld navolgenswaardig geïnspireerd.
Kleurperspectief
Kleurperspectief ontstaat door het gebruik van op-de-voorgrond-tredende lichte kleuren en wijkende donkere kleuren. Typografisch ontwerper Karen Polder: “Ik heb de blokjes rondom de bijen iets lichtere kleur gegeven om diepte te creëren en de bijen beter naar voren te laten komen. Maar je ziet het nauwelijks.
Ook heb ik onder de bijen en schaduwlijntje toegevoegd, waardoor de insecten loskomen van de ondergrond. Zo ontstaat diepte. Bij sommige zeshoeken is dat ook gedaan om het 3D-effect te versterken.”
De blokkenstructuur rechtsonder loopt door met wat meer groen erin, in aansluiting op de informatieve tekst eronder met de positieve insteek: “Je kunt ook zelf iets ondernemen om bedreiging van de natuur te beperken.”
Beeldoorloper-effecten
Maar liefst acht van de elf bijen zijn als beeld-doorlopers aan weerskanten van de perforatie met opzet gepositioneerd, maar met verschillende achtergrondgedachten.
Het beeld-overschrijdende (links) verbeeldt het optimaal duurzaam doorgeven van het leven (toekomstbestendig) aan de volgende bijenpopulatie.
Het beeld-doorlopers effect (rechts) symboliseert de neergang van de eerstvolgende bijengeneratie.
De horizontale kleurovergang als beelddoorloper van de gezonde honingraten naar de vervuilde kubussen verloopt geleidelijk, zoals de natuur- en milieuvervuiling vanaf ongeveer 1955 tot heden in figuurlijke zin ook langzamerhand ‘ingevoerd’ is.
Archetypisch afgebeelde bijen
De grafisch getekende bijen behoren niet tot een bepaalde soort. Het zijn archetypische bijen, waarbij de verschillen niet belangrijk zijn, maar juist de overeenkomsten als dubbele paar transparante vleugels, lange voelsprieten en de wollige beharing van het insecten-achterlijf.
Typografisch ontwerper Karen Polder: “De bijen zijn eerst op groot formaat met de hand getekend. Om de fijne haartjes goed weer te geven, gebruikte ik een zacht, krijtachtig potlood. De tekeningen zijn vervolgens gescand en in de computer bewerkt.”
Veelzeggend samenspel ‘letterlijk – figuurlijk’
Ook op deze emissie is de tegenstelling ‘letterlijk – figuurlijk’ toegepast. Door de tegenstelling is het inhoudelijk verhalende karakter van postzegelafbeeldingen gemakkelijker te ontdekken. De letterlijke aanwezigheid van de bijen voor het in overdrachtelijke zin verbeelde milieu geeft de afbeelding meteen verhalende zeggingskracht.
Blikopener (blikveld-opener)? Kijk en vergelijk!
Typografisch ontwerpster Karen Polder heeft PostNL twee ontwerpen voorgelegd, die afgezien van het grootste deel van de kleurige achtergrond van elkaar verschillen.
Het goedgekeurde, plastisch samengestelde postzegelvel is driedimensionaal, levendig en perforatie-overschrijdend samengesteld. Hierbij geeft de ontwerpster met het spel ‘letterlijk – figuurlijk’ aan het postzegelvel een aantrekkelijk inhoudsvol en vooral actueel achtergrondverhaal.
De ‘postzegel-beeld-door-loper-tegenstanders’ kijken ongetwijfeld met heel veel genoegen naar het tweede concept-ontwerp, dat
- tweedimensionaal is samengesteld met
- de harde, zakelijk-afstandelijke tegenstelling tussen levende en dode bijen én
- waarop geen beeld- en kleuroverschrijding is toegepast.
Het levenloze zwart-wit achtergrondverhaal van leven-en-dood’ van dit postzegelvel bezit weinig of geen speelruimte. De ‘tegenstanders’ hebben helaas alleen maar oog voor het beeld, de postzegelafbeelding, en bepaald niet voor ‘beeld-met-achtergrond-info’, dat in de afbeelding op ingenieus ontwerpkundige wijze levendig is verbeeld (ge-/verstopt).
Afkeurende op- en aanmerkingen als “halve bijen; verminkte postzegels” en “deze postzegels doen geen recht aan de schoonheid van de bij” worden als reactie geschreven op postzegelblog op 1/5 om 19.32 uur & 5/5 om 11.39 uur.
Jammer dat dit onbegrip nog steeds bij een deel van de filatelisten blijft voortleven. Deze ‘blikveld-opener’ zal hen ongetwijfeld niet op andere gedachten kunnen brengen. Niet alleen een historisch achtergrondverhaal geeft duiding aan een postzegelafbeelding, maar ook een kundig ontwerpverhaal. Ze ondersteunen elkaar over en weer terdege. ‘t Is geen ‘of – of’, maar ‘en – en’!
Gerelateerde artikelen
Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Nederland • Nederland
Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?
Kijk dan bij Collect Club.
(4 stemmen, gemiddeld: 5,00 uit 5)
Laden...
Reacties (2) Schrijf een reactie
Na publicatie van mijn artikel is nog een negatieve reactie geplaatst: “Jammer dat in Nederland de postzegel altijd ‘kunstig’ uitgevoerd moet worden.”
Op scholen wordt in tegenstelling tot de woordtaal geen aandacht aan de beeldtaal gegeven. Het ‘lezen’ daarvan heeft niets met kunst te maken. Het is en blijft voor velen helaas moeilijk en onbegrijpelijk deze ’taal’ te vatten.
Zondag publiceer ik over het Maxima-postzegelvel en de daarin verwerkte ‘boodschap’. Jammer dat de beeldtaal van dit ogen-openende en eminent ontworpen velletje, waarin in overdrachtelijke zin aantrekkelijke info over Maxima is verwerkt, door een aantal verzamelaars niet gewaardeerd zal worden.
@Bate: Gelukkig is de filatelie een hobby die iedereen op zijn eigen manier invult. Hierbij is niet aan de orde wat goed is en wat fout.
Alles is goed, want dat bepaalt de verzamelaar namelijk zelf. Ik adviseer je om niet zo drammerig te zijn. Want het gevaar daarbij is dat je als een oude …… wordt gezien. En dat verdient iemand met jouw verdienste niet.
Schrijf een reactie
(registratie is niet nodig)