Martinus werd rond 316 geboren in Savaria (Hongarije) als zoon van Romeinse ouders. Hij werd al jong soldaat en op zijn vijftiende trok hij naar Gallië. De legende vertelt dat hij bij de stadspoort van Amiens aan een bedelaar de helft van zijn mantel schonk. Hij kon slechts zijn eigen helft geven omdat de mantel Romeins bezit was. Al snel liet Martinus zich bekeren tot het christendom. Hij leefde enige tijd als kluizenaar en stichtte het eerste klooster op Franse bodem.

In 371 werd Martinus door de bevolking van Tours gekozen tot bisschop. Hij vond zichzelf niet geschikt voor dit ambt en verstopte zich in een ganzenhok. Toen men hem ging zoeken maakten de ganzen zo’n kabaal dat hij wel tevoorschijn moest komen en werd hij alsnog tot bisschop gewijd. De ganzen (zie zegel) spelen tot op de dag van vandaag een bijzondere rol op 11 november.

In 397 stierf Martinus aan koortsen op ongeveer tachtigjarige leeftijd. Hij werd begraven in de basiliek van Tours, waar in de 7e eeuw een nieuwe basiliek verscheen. In zijn graf liggen slechts enkele resten, het meeste werd verkocht ter verering als relikwie en rusten onder meer in de Dom van Utrecht. Veel wonderen zijn aan Martinus toegeschreven. In de Catalaanse literatuur wordt melding gemaakt van de legende van het Sint-Maartenszwaard, een magisch zwaard dat zijn drager onkwetsbaar maakt. De regenboog in de Catalaanse landen wordt ook wel ‘Arc de Sant Martí’ genoemd.

Sint Martinus , ook Sint Maarten genoemd (Szent Márton in Hongarije), is de beschermheilige van de stad Utrecht. Zowel in de Pandhof grenzend aan de Utrechtse Domkerk als in de Bisschopshof naast de Domtoren zijn sculpturen te zien die zijn leven verbeelden. Hij is tevens de beschermheilige van de stad Groningen die ook wel de ‘Martinistad’ wordt genoemd.

Sint- Maarten wordt gevierd op 11 november, ook wel genoemd Sinte-Marten, Sinter Merte of Sinte-mette. Sint-Maarten is een bedelfeest. In die hoedanigheid was het lange tijd een feest voor de armen. Rijke burgers waren er niet zo dol op als hun kinderen hieraan meededen. Pas in de jaren ’20 en ’30 van de vorige eeuw veranderde deze houding en het feest werd sindsdien gezien als een mooie, eigen traditie die behouden moest worden. Het religieuze tintje verwaterde enigszins en meer en meer wordt het gezien als een feest voor iedereen, zo ook in België, Duitsland, Noord Frankrijk en Zwitserland. En natuurlijk ook in Hongarije waar de ganzen op tafel prijken. In Nederland worden op sommige plaatsen vreugdevuren ontstoken, elders worden optochten georgani-seerd. Sint-Maarten is ook een merkel-dag (lotdag), een dag die in het volksgeloof van bijzonder belang is voor het levenslot van de mens, voor het gedijen van het vee, voor het weer etc., zoals bijvoorbeeld met Kerst, Nieuwjaar, Driekoningen en Lichtmis. Deze dagen gaan altijd vergezeld van enkele spreuken, zoals deze:
– Is de lucht op Sint-Martinus helder, de vorst dringt door in menig kelder.
– Op Sint-Martinus de wind in zuidwest, heel de winter een regennest.

11 November is ook de nationale feestdag van het Nederlandse deel van het eiland Sint Maarten dat naar de heilige is vernoemd.

De oudste opgetekende liederen over Sint-Maarten stammen uit de zestiende eeuw. De kinderen trekken al zingend langs de huizen met als begeleidingsinstrumenten de foekepot (rommelpot) en de ratel. Hoewel het Sint-Maartensfeest in naam een katholiek feest is, zijn zeker in het noorden de liedjes nauwelijks nog christelijk te noemen. Ze hebben vaak een parodiërend of satirisch karakter. In Limburg zingt men bij een dichte deur vaak het liedje:
Tiere, liere, liere
Heer woënt enne giere
Dih ôs niks wil geave,
Dih zâl waat beleave.

Als er op een adres veel wordt gegeven, wordt tijdens of na de gift gezongen:

Hier woont een rijk man,
Die ons wel wat geven kan,
Veel zal hij geven,
Lang zal hij leven,
Zalig zal hij sterven,
De hemel zal hem werven,
God zal hem lonen,
Met honderdduizend kronen,
Met honderdduizend lichtjes aan,
Hier komt Sinte Maarten aan.

Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Historisch • Nederlandse Antillen • Religie • Vogels

Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?

(4 stemmen, gemiddeld: 5,00 uit 5)

Laden...