Vianen, Bergen op Zoom & Hattem: uitgiftedatum 23 januari 2018

Harmonische gelijkwaardigheid

De contouren van de drie stadspoorten zijn door beeldend kunstenaar Jan Rothuizen met zwarte pen tegen een witte achtergrond getekend op de postzegels. De poorten zijn vereenvoudigd en weinig gedetailleerd op de postzegels afgebeeld, evenals het stratenplan met gebouwen op de velranden. Het tekstuele gedeelte komt gelijkwaardig over met de tekeningen: de tekening overheerst niet de tekst of andersom. Er bestaat een afgewogen harmonie tussen beide.
Vermeldenswaardig bij het typografisch deel van de emissie is de samenwerking van Rothuizen met Soeraya Siemons: : “Ik maak ook gebruik van het typerende handschrift van Rothuizen voor de typografie op de postzegels.”

Het achtergrondbeeld van ieder postzegelvel bestaat uit een perspectieftekening van de plattegrond in de omgeving van de stadspoort.
Met zijn geschreven en getekende rapportage maakt tekenaar Rothuizen in woord en beeld een levendig en gevarieerd verslag van zijn wandeling door elke vestingstad, waar hij mensen heeft ontmoet & gesproken en gebouwen heeft ontdekt & getekend.

De beeldverhalen met persoonlijk commentaar zijn in de zomer van 2017 in een volstrekt eigen en sterk persoonlijke stijl uitgevoerd. Het voordeel van de zomerperiode met mooi weer is dat er meer mensen op straat zijn, waarmee je dan meestal gemakkelijk contact legt: “Ik hoef dan alleen maar uit te leggen wat ik doe. Mensen zijn zo begaan met de plek waar ze wonen en weten ook ontzettend veel. Ze vertellen me de mooiste verhalen. In alle steden merk je hoe sterk de betrokkenheid is en hoe groot de kennis. In Vianen bijvoorbeeld ontmoette ik een vrouw, die zich als poorter inzet om de stad zo gezellig mogelijk te maken. Hoe toevallig kan een ontmoeting zijn voor iemand die stadspoorten tekent!”
Rothuizen vindt postzegels vaak anoniem en objectief in tegenstelling tot zijn subjectieve wijze van benadering van het postzegelonderwerp: “Voor mij is het extra leuk om er iets heel persoonlijks van te maken. Ze zitten boordevol informatie”.

Vestingsteden

In de stadsmuren van vestingsteden dienden stadspoorten vroeger als doorgang. Vestingsteden waren versterkte woonplaatsen, waarvan de omwalling in de 14e tot de 18e eeuw werd aangelegd om de burgerbevolking te beschermen tegen aanvallen van buitenaf. Vooral in de 19e eeuw zijn veel oude stadspoorten afgebroken na de opheffing van de vestingstatus van veel steden. Op dit moment telt ons land ongeveer nog zestig stadspoorten.

Elke stadspoort komt twee keer op het postzegelvelletje voor:

• Een frontaal afgebeelde en sterk herkenbare aanzicht-tekening van de stadspoort op de postzegel: “Je ziet de toren alsof je er voor staat”.
• Een perspectivische afbeelding op de velrand.

Mooi Nederland 2018 – Stadspoorten: Vianen

Lekpoort in Vianen

Foto: Door User:China_Crisis (Eigen werk) [GFDL (http://www.gnu.org/copyleft/fdl.html), CC-BY-SA-3.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/) undefined CC BY-SA 2.5-2.0-1.0 (https://creativecommons.org/licenses/by-sa/2.5-2.0-1.0)], via Wikimedia Commons

De Lekpoort in Vianen is de laatst overgeblevene van de drie stadspoorten die Vianen ooit rijk was. De poort dateert uit ongeveer 1500. In de zeventiende eeuw vonden er diverse verbouwingen plaats waardoor de poort haar huidige aanzien kreeg. In de negentiende eeuw raakte de poort in verval, maar in 1890 vond een restauratie plaats. In de toren was op de eerste verdieping de woning voor de veldwachter ingericht en op de tweede verdieping een gevangenis. De Lekpoort staat in het spraakgebruik bekend als ‘de kleine klok’. De ’grote klok’ is de Grote Kerk, aan het andere eind van de Voorstraat. Het torenvormig poortgebouw heeft aan de veldzijde twee veelhoekige, uitgekraagde (overstekend uitgemetselde) hangtorentjes. De voorpoort is voorzien van gebosseerde (ruw gehakte) bakstenen hekpijlers.

Mooi Nederland 2018 – Stadspoorten: Bergen op Zoom

Gevangenpoort in Bergen op Zoom

Foto: Door bert knottenbeld (Flickr) [CC BY-SA 2.0 (https://creativecommons.org/licenses/by-sa/2.0)], via Wikimedia Commons

Foto: Door M.Minderhoud (Eigen werk) [GFDL (http://www.gnu.org/copyleft/fdl.html) undefined CC-BY-SA-3.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/)], via Wikimedia Commons

De Gevangenpoort in Bergen op Zoom is rond 1350 gebouwd als onderdeel van een stenen vestingmuur met een gracht eromheen. Door uitbreiding van de vesting in 1484 kwam de poort binnen de muren van de stad te liggen. Daardoor verloor de poort haar functie als toegangspoort en verdedigingswerk. Tot 1925 is de poort als gevangenis gebruikt. Het bouwwerk bestaat aan de buitenzijde uit twee ronde torens die door een weergang zijn verbonden. In het begin van de zestiende eeuw werd het poortgebouw aan de stadszijde verlengd met een aanbouw in baksteen met speklagen, afgesloten door een trapgevel tussen erkertorentjes. Er is een tongewelf over de doorgang, met een gleuf voor een valhek.
De tekening van de stadspoort geeft een beeld van de poort uit het centrum van de stad gezien, terwijl de afbeelding van het postzegel de poort vanaf de buitenzijde van de stad toont.

Mooi Nederland 2018 – Stadspoorten: Hattem

Dijkpoort in Hattem

Foto: Door arch (Eigen werk) [Public domain], via Wikimedia Commons

De poorttoren van de veertiende-eeuwse Dijkpoort in Hattem werd in 1908 gerestaureerd, waarbij architect P.J.H. Cuypers een weergang en kap- en hoektorentjes toevoegde. Buiten de poort stond vroeger een jongere voorpoort met twee ronde torens. Aan de noordwestzijde van de Dijkpoort werd een van de verbindingsmuren van deze verdwenen voorpoort in 1923 vrijgelegd en gerestaureerd. In de verbindingsmuur bevinden zich kanon- en haakbusschietgaten. Het bakstenen poortgebouw staat op een vierkante plattegrond en heeft een spitsbogige doorgang en een uitgekraagde (overstekend uitgemetselde) bovengeleding.

Werkwijze van Jan Rothuizen

“Voordat ik de steden bezoek, bepaal ik op digitale 3D-kaarten welke straten ik bezoek in de omgeving van de stadspoorten. Op een plattegrondje dat ik bij me heb tijdens de stadswandeling noteer ik wat ik zie, hoor, voel en ruik. Terug in de studio werk ik alle indrukken en alle gesprekken op papier uit. Tijdens het tekenen gebruik ik de teksten, de gemaakte foto’s en plattegronden als bronmateriaal. De selectie daaruit gaat vanzelf tijdens het tekenen.
De tekeningen zitten boordevol informatie, die ik vergaard heb tijdens de stadswandelingen in gesprekken met inwoners, eigen indrukken, historische feiten en beschrijvingen van gebouwen. Alles loopt dwars door elkaar heen in de gelaagde tekeningen. Mijn tekeningen zijn ‘springerig’, je ervaart wat je ervaart door de zintuiglijke uitwisseling met de omgeving. Een omgeving doet altijd iets met ons. Ook in mijn tekeningen.”

Mooi Nederland 2018 – Stadspoorten: Culemborg en Zierikzee

Op 4 juni verschijnt het tweede deel van deze emissie met de stadspoorten van Culemborg en Zierikzee. De MooiNL-postzegelreeks wordt gecompleteerd met een verzamelvel met de vijf stadspoortpostzegels. Ik ben wel benieuwd wat de vulling van dit verzamelvel zal zijn.

Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Thematisch • Nederland • Nederland

Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?

(4 stemmen, gemiddeld: 3,75 uit 5)

Laden...