Een van die schepen was een oorlogsschip, de grote kruiser SMS Vineta. De betaalmeester aan boord, Wagner, had slechts enkele zegelwaarden ter beschikking voor de frankering van aan boord ter verzending aangeboden brieven van de bemanningsleden en soldaten. De meest voorkomende waarde was 5 Pfennig. Postzegels in de waarde van 3 Pfennig waren niet aanwezig. En toch bleken ze nodig te zijn voor de verzending van kranten. De reden was dat een krant was samengesteld naar aanleiding van de verjaardag van de keizer van Duitsland.

Het schip lag in de haven van New Orleans in de Verenigde Staten en de gezagvoerder had de plaatselijke bevolking met een Duitse achtergrond aan boord uitgenodigd. De krant die aan boord was gedrukt was voor vele bezoekers en bemanningsreden een mooie gelegenheid om naar huis te sturen. Doch het tarief voor verzending was 3 Pfennig en deze zegel was niet in voorraad omdat te verzenden drukwerk nooit werd aangeboden. De betaalmeester besloot, na overleg met de gezagvoerder, kapitein ter zee Hermann da Fonseca-Wollheim, 300 postzegels van 5 Pfennig te laten halveren en te voorzien van een handstempel opdruk 3 PF. Echter, er werd geen toestemming gevraagd aan directie van de Rijkspost om de halvering te mogen gebruiken. Daarom werd de gehalveerde zegel met opdruk later niet erkend als officieel frankeermiddel.

In feite hadden de te verzenden kranten tegen contante betaling moeten worden aangenomen en zonder frankering opgestuurd, zo luidde het voorschrift, bij gebrek aan bepaalde frankeerwaarden. De met de stempeling van de opgeplakte halve postzegels belastte provoost behandelde niet alleen de kranten, maar ook enkele prentbriefkaarten en brieven die met de halve postzegels waren gefrankeerd. De aldus gefrankeerde en gestempelde poststukken werden in de haven van Pernambuco (Brazilië) aan land gebracht en op 17 april 1901 verzonden naar Duitsland. De provoost beschikte bij thuiskomst in Duitsland nog over het scheepsstempel van het SMS Vineta en hij vervaardigde hiermee nog een aantal met halve postzegels gefrankeerde poststukken. Het stempel had hij daartoe teruggedraaid naar de datum 13 april 1901. Vervalsingen van de gehalveerde zegel vervaardigd door anderen bestaan eveneens, bijvoorbeeld gestempeld op een ‘briefstukje’ met een stempel ‘Kais. Deutsche Marine Schifspost No 1’ met de datum 12 mei 1901.

Ondanks dat het eigenlijk een ‘ongeoorloofde’ uitgifte was, werd de gehalveerde postzegel met opdruk toch opgenomen in de Michel postzegelcatalogus en door andere uitgevers overgenomen. En nog wel in eerste instantie met een hoofdnummer: 67. Later werd het officiële karakter van de zegel gewijzigd in een bijnummer als variant: A I. Daardoor verloor de gehalveerde zegel aan cataloguswaarde maar bleef wel gezocht! En moest de gehalveerde zegel wel opgenomen worden tussen de hoofdnummers van het Duitse Rijk? Volgens sommige verzamelaars en handelaren kan de vermelding beter geplaatst worden bij de buitenlandse postkantoren van het Duitse Rijk.

In oktober 2001 werd het 100-jarige bestaan van de gehalveerde postzegel, aangeduid als ‘Vineta Provisorium’ gevierd met een bijzonder poststempel ter gelegenheid van de Dag van de Postzegel te Kiel. In het stempel is een afbeelding opgenomen van de ‘Kleine Kruiser Vineta’. Kleine had echter ‘Zware’ moeten zijn. Wat is uw mening? Is de uitgifte van de gehalveerde postzegel te beschouwen als maakwerk of is het een logisch gevolg geweest van de beslissing van de gezagvoerder van SMS Vineta?

Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Historisch • Duitsland • Verenigde staten • Duitse rijk

Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?

(5 stemmen, gemiddeld: 5,00 uit 5)

Laden...