Duitse verkiezingen (23 februari 2025)

Sinds 1949 kiezen de burgers van de Bondsrepubliek de leden van de Bondsdag voor de periode van vier jaar volgens de beginselen van algemene, rechtstreekse, vrije, gelijke en geheime verkiezingen. Dit is vastgelegd in artikel 39 van de grondwet van de Bondsrepubliek Duitsland. De gekozen afgevaardigden, staat daarin, „zijn vertegenwoordigers van het hele volk, niet gebonden aan opdrachten en aanwijzingen en alleen onderworpen aan hun eigen geweten“. In principe hebben alle Duitsers die op de dag van de verkiezingen de leeftijd van 18 jaar hebben bereikt, het recht om bij de Bondsdagverkiezingen te kiezen en gekozen te worden.

De eerste nieuw gekozen Duitse Bondsdag kwam op 7 september 1949 in Bonn bijeen. Sinds de verkiezingen voor de tweede Duitse Bondsdag in 1953 worden er bij een Bondsdagverkiezing twee stemmen afgegeven. Met de eerste stem wordt een kandidaat uit het kiesdistrict van de kiezer rechtstreeks gekozen. Er zijn in Duitsland 299 kiesdistricten, waarin per district circa 250.000 Duitsers wonen. Met de tweede stem stemt de kiezer op een bepaalde partij.

Deutscher Bundestag – 20e Bundestagwahl 2021.

De volgorde van de kandidaten op de lijst wordt vooraf op partijbijeenkomsten vastgesteld. Als een parlementslid vertrekt, neemt de volgende kandidaat op de deelstaatlijst van de partij waarvoor hij tot lid van de Bondsdag is gekozen zijn plaats in. Als er op de deelstaatlijst geen kandidaten meer beschikbaar zijn, blijft de zetel onbezet.

De Bondsdag telt 630 leden. Voor de evenredige samenstelling is uitsluitend de uitslag van de tweede stemmen bepalend. Voor de zetelverdeling wordt eerst bepaald op hoeveel zetels een partij voor heel Duitsland recht heeft. Deze zetels worden vervolgens verdeeld over de deelstaatlijsten van de betreffende partij. Om de zetels toe te wijzen, worden daarna de kandidaten met de meeste eerste stemmen in hun kiesdistrict in aflopende volgorde van stemmenaandeel gerangschikt en komen ze bovenaan op de deelstaatlijst te staan. Op basis van deze rangschikking worden de zetels toegewezen aan de succesvolle kandidaten in het kiesdistrict.

Als het aantal succesvolle kandidaten in het kiesdistrict groter is dan het aantal zetels, en dus niet gedekt wordt door het aantal tweede stemmen, krijgen de kandidaten in het kiesdistrict met de zwakste resultaten geen zetel (dekking van tweede stemmen). Als er in een deelstaat meer zetels voor een partij zijn dan succesvolle kiesdistrictkandidaten, worden de resterende zetels toegekend aan lijstkandidaten.

Elke partij moet in principe verspreid over heel Duitsland ten minste vijf procent van de tweede stemmen krijgen om in de Bondsdag vertegenwoordigd te zijn. Blijft een partij met het aantal tweede stemmen onder de vijf procent, dan kan die partij toch in de Bondsdag komen met mandaten die overeenkomen met haar aandeel in de tweede stemmen, als ze in ten minste drie kiesdistricten een Direktmandat heeft gewonnen (basismandaatclausule). Het verloop van een Bondsdagverkiezing is vastgelegd in de Bundeswahlordnung. De geldigheid wordt gecontroleerd door de Bondsdag op grond van het Wahlprüfungsgesetz.

Rijksdaggebouw

Het Rijksdaggebouw (Duits: Reichstagsgebäude), is het Duitse parlementsgebouw in de hoofdstad Berlijn aan het Plein van de Republiek (Platz der Republik). Het huidige gebouw dateert van 1894. Tot 1933 zetelde hier de Rijksdag, een voorganger van het huidige parlement, de Bondsdag. Het gebouw heeft vanaf het begin van de 20e eeuw de teloorgang meegemaakt van respectievelijk het Duitse keizerrijk, de Weimarrepubliek en het ‘Derde Rijk’. De naam van het gebouw wordt ook wel afgekort tot Rijksdag (Duits: Reichstag).

Reichstagsgebäude. Foto: Jürgen Matern / Wikipedia.

Het gebouw is in een eclectische stijl ontworpen door de Frankfurter architect Paul Wallot. Voorheen stond op dezelfde locatie het Raczy?skipaleis, dat in 1884 werd gesloopt om plaats te maken voor de nieuwbouw van de Rijksdag. De bouw begon in 1884 en werd in 1894 voltooid. De tekst Dem Deutschen Volke (“Voor het Duitse volk”) op de voorgevel werd door keizer Wilhelm II aanvankelijk afgewezen en kon pas in 1916 alsnog worden aangebracht. De bronzen letters zijn ontworpen door Peter Behrens.

Het gebouw is in de Rijksdagbrand van 1933 zwaar beschadigd geraakt. Deze brand was (hoogstwaarschijnlijk) aangestoken. De Nederlandse communist Marinus van der Lubbe werd als dader opgepakt, vervolgd en geëxecuteerd, maar er wordt nog steeds betwist of hij de brand heeft gesticht, en als dit wel zo was, of hij hierbij is geholpen. Hoe dan ook, deze brand kwam Hitler bijzonder goed uit: in reactie op de brand werd door hem de noodtoestand uitgeroepen, waarna de nazipartij van Hitler de macht kon overnemen. Na de brand volgden enige herstelwerkzaamheden en werden er de eerstvolgende jaren propagandafilms vertoond. De machteloze Rijksdag vergaderde voortaan in de zogenaamde “Kroll Oper”.

 

 

 

 

In de loop van de oorlog werd de kraamafdeling van de nabijgelegen Charité naar de Rijksdag verplaatst, met als resultaat de geboorte van enkele honderden Berlijners in de Rijksdag. Zodoende vermeldt tot op heden menig Berlijnse geboorteakte als geboorteplaats “Berlin – Reichstagsgebäude”.

De Georgische sergeant Meliton Kantaria liet op 2 mei 1945 de Sovjet-Russische vlag wapperen op de Reichstag als symbool voor de overwinning op het naziregime. Er is zwaar om het gebouw gevochten, aangezien beide strijdende partijen er een symbool van de macht over Duitsland in zagen. De veel vertoonde foto’s en filmbeelden van de bestorming door Russische troepen en het hijsen van de rode Sovjetvlag zijn enige dagen later in scène gezet, maar geven een impressie.

Tijdens de Koude Oorlog werd het zwaar beschadigde gebouw – dat nu in West-Berlijn ligt, vlak tegen de Berlijnse Muur – opnieuw gerestaureerd en gemoderniseerd. Het stond echter niet langer model voor één Duitsland, maar symboliseerde meer een verdeeld land met een verdeelde hoofdstad. Vanuit de veronderstelling dat de Duitse tweedeling nog decennia zou duren, werd in 1971 besloten het gebouw niet meer te gebruiken voor politieke doeleinden en kreeg het de functie van Duits Historisch Instituut toebedeeld.

Toen in oktober 1990 Oost- en West-Duitsland herenigd werden, vergrootte dit de ambitie om de Reichstag opnieuw te gebruiken als onderdak voor het parlement. Na een jaar slaagde men in deze opzet en sinds 1999, na een jarenlange periode van verbouwingen, werd het parlement van het herenigde Duitsland definitief van Bonn naar Berlijn overgebracht. Voorafgaand aan de grote verbouwing die vooral vanaf 1995 plaats vond, werd het gebouw in datzelfde jaar volledig ingepakt door de kunstenaar Christo.

Aan het gebouw vonden ingrijpende architectonische aanpassingen plaats, ontworpen door architect Norman Foster, met de constructie van een transparante koepel op het midden van het dak. Vanaf het dak van het gebouw kan men door deze koepel de vloer van de hoofdetage en daarmee ook het vergaderende parlement zien. De transparantie ervan vormt als het ware een metafoor voor de werking van de democratie. Een deel van de Russische graffiti en kogelgaten uit 1945 is achter plexiglas geconserveerd. De combinatie van oude en nieuwe architectuur wordt gezien als een voorbeeld van post-modernisme in de architectuur. Voor de westingang van het gebouw wappert de Vlag van de Eenheid, een grote versie van de vlag van Duitsland. In het gebouw vinden niet alleen vergaderingen plaats van de Bondsdag, maar ook herdenkingen zoals jaarlijks van de Kristallnacht. Koepel en dakterras van het Rijksdaggebouw kunnen gratis worden bezichtigd. Bezichtiging is echter alleen mogelijk na voorafgaande aanmelding.

Meer info:

Deutscher Bundestag: https://www.bundestag.de/

Duitsland Instituut: https://duitslandinstituut.nl/

Podcast Studio Duitsland: https://www.bnr.nl/podcast/studioduitsland

NOS Duitse verkiezingen: https://nos.nl/collectie/13984-duitse-verkiezingen

Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Thematisch • Duitsland

Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?

(Breng als eerste je stem uit.)

Laden...