1. Catalogus Postzegels Nederland 2025

“De vulling van de pergamijn zakjes met kinderpostzegels was een grote klus.” Deze constatering is ontleend aan de nieuwe Catalogus Postzegels Nederland 2025 uit hoofdstuk ‘100 jaar kinderpostzegels’(blz 4).

2. Volkskrant-artikel van 7 november 1961

De vondst na de recente opschoning van mijn archief van het Volkskrant-artikel van 7 november 1961 ‘De Goede herder verpakt ieder jaar kinderzegels’ met gedetailleerde en weinig bekende info over de activiteiten van meisjes in de voorbereidingsperiode van de scholenactie.

3. 4-delige televisie-documentaire 

De start van de 4-delige televisie-documentaire ‘Meisjes van De Goede Herder’ (periode 1949 – 1964) op 3 juni 2024, die de activiteiten van de meisjes in het klooster op indringende wijze belicht.

Enorme klus

Er bestaan twee groepen medewerkers van de kinderzegel-scholenactie: eentje actief vóór de scholenactie en eentje tijdens de scholenactie. Beiden zijn tegelijk in 1949 gestart met hun werkzaamheden bij de aanvang van de scholenactie ‘Voor het kind door het kind’. Aan de scholenactie hoeft om de bekendheid geen aandacht besteed te worden, maar aan die van de meisjes des te meer.

De groep schoolkinderen is ruimschoots bekend in tegenstelling tot die van de groep ‘jonge meisjes van ‘De Goede Herder’, die (totaal onzichtbaar voor de buitenwereld en zelfs ook voor SKN !!!) actief en nauw betrokken is bij het vullen van de zakjes met kinderpostzegels.
De start en activiteiten van de schoolkinderen verliepen harmonisch, die van de meisjes tekenden zich op tegenovergestelde wijze af!

Uithuisplaatsing / deportatie

Meisjes die door hun gedrag bijzonder moeilijk in het gezin waren te handhaven, kwamen met het fenomeen uithuisplaatsing als ‘moeilijk opvoedbare’ meisjes in aanraking. Het betrof destijds vooral kinderen uit de arbeidersklasse en dan vooral uit de grotere plaatsen en steden van ons land. Meermalen werden ook meisjes-zonder-problemen uit huis gezet. Reden? De ouders waren zelf door echtelijke problemen en echtscheidingen de veroorzakers.
De ‘opvoeding’ stond / staat onder toeziend oog van de Nederlandse overheid.

Opvangcentrum klooster ‘De Goede Herder’

In de Volkskrant van 7 november 1961 staat een gedetailleerd artikel ‘De Goede Herder verpakt ieder jaar alle kinderzegels’ met een schat aan weinig bekende informatie over de activiteiten van de jonge meisjes in het klooster in de periode 1949 – 1964.

“Zoeterwoude, 6 oktober 1961 – Sinds enkele dagen is de postzegelcampagne begonnen. Het is een jaarlijks karwei, waarbij bijna 150 meisjes en zusters (nonnen) van het klooster en meisjesinternaat ‘De Goede Herder’ te Zoeterwoude zich inzetten om miljoenen kinderzegels ten bate van de stichting ‘Voor het kind’ (SKN) in zakjes te verpakken.
Dit jaar heeft de directrice van het internaat, zuster Daniëla, al opdracht ontvangen tot het vullen van 1.000.700 zakjes, waarin 20.400.000 postzegels en 1.700.000 rebuskaartjes verwerkt moeten worden.
In ongeveer 25 werkavonden *) van 7.00 uur tot ongeveer 21.30 uur zal dit aantal worden bereikt en dan kunnen de werksters van de vrije avonduren zich nog schrap zetten voor de eventuele nabestellingen.”

*)
Het getal 20.400.000 postzegels is vooraf aan de inpakwerkzaamheden van de meisjes geschat. De oplagecijfers in de postzegelcatalogus 2025 geeft een hoger aantal zegels (9.352.180 + 17.052.467 = 26.404.647 zegels). De verhoging omvat 6 miljoen zegels (20.400.000 – 26.404.647), waarmee sowieso 6 werkavonden na de dagelijks langdurige, zware werkzaamheden in de naai-, was- en strijkafdelingen van de meisjes (zie verder) gemoeid zijn!

Foto Volkskrant 07-10-1961
1) Voor het wegscheuren van de witte velranden (vooraf gegaan door vouwen), het verdelen van de postzegels in eenheden van vier postzegels (waaraan ook weer vouwen voorafgaat) en het schuiven van de postzegels in de pergamijn zakjes in combinatie met een rebuskaartje waren vaardige handen noodzakelijk. Het saaie karwei bestaat uit een onnoembaar aantal automatische handelingen o.a. het voortdurend tellen van de zakjes.

2) Na controle van de zakjes op juiste inhoud (1 blokje 4 cent & 2 blokjes 12 cent) werden ze gebundeld per 10 of 25 stuks en vergaard tot eenheden van 100 of 250 stuks. Tot slot kwamen 2.000 zakjes in dozen terecht. Daarmee was de ‘bestelling’ verzendklaar.
3) De meisjes werkten in ploegjes van tien, waarbij een novice-kloosterling (links van het midden bovenkant foto) toeziend was ingedeeld. Ieder verrichtte een vast werkonderdeel, waardoor het hoge tempo en gestelde tijdslimiet gewaarborgd bleven.
4) Voor ‘De Goede Herder’ werd de enorme klus te groot. Het kinderzegelblok verving in 1965 het scheuren van de postzegels. Het vullen van de zakjes werd gereduceerd tot twee handelingen van kinderzegelblok en rebuskaartje en werd elders uitgevoerd.

Erbarmelijk onmenselijke leef- en werkomstandigheden!

In bovenstaand journalistenverslag gaat voor een onwetende krantenlezer geen belletje te rinkelen, maar de schijn in de toneelzaal van het internaat is uitermate bedrieglijk! De neven-titel van de Volkskrant ‘Internaat-meisjes in Zoeterwoude geven vrije tijd’ bevat een opsomming van pertinente onwaarheden, die een leidinggevende woordvoerster van de kloosterorde de journalist zonder blikken en blozen heeft voorgespiegeld:

“Zin en babbelen veraangenamen het eigenlijk saaie karwei, dat bestaat uit een onnoembare veelheid van automatisch verrichte handgrepen. De meisjes laten hiervoor hun handwerk, spel, sport, dansen, sport, ballet of muziek staan, waarmee ze anders hun vrije tijd nuttig en aangenaam doorbrengen.
Het artikelslot is ook opvallend: “Op 13 november zal de rust in de toneelzaal zijn weergekeerd. Deze plaats kan weer gebruikt worden voor spel, muziek of sport. Zij doen dit niet alleen voor de geringe verdiensten of de in het vooruitzicht gestelde filmavonden, maar ook omdat zij actief willen deelnemen aan het werk ‘Voor het Kind’, dat hen zo aanspreekt.”

Met opzet heb ik doelgericht de onjuiste beweringen met opzet cursief en onderstreept opgevoerd om aldus de onmenselijke strategie van het huis aan de Hoge Rijndijk in Zoeterwoude van de ‘Zusters van Onze Lieve Vrouw van De Goede Herder’ duidelijk te accentueren (cynisch-sarcastisch als ‘LIEFDE-GESTICHT’ betiteld).
Bovenstaande tekst, ontleend aan Britta Hosmans Goede Herder-documentaire , vermeldt inhoudelijk een totaal ander beeld van wat er zich achter de gesloten deuren van klooster ‘De Goede Herder’ heeft afgespeeld.

Dwangarbeid onder erbarmelijke omstandigheden

Binnen de muren van de instellingen speelde de strikte leefwijze van de nonnen een grote rol in de opvoeding van de meisjes. De zusters lieten de kinderen langdurig onder erbarmelijk slechte omstandigheden onbetaalde arbeid verrichten in een ‘industrieel arbeidsproces’:

1. In naai-ateliers vervaardigden confectie met trapnaaimachines o.a. voor C&A, V&D én zelfs voor het koninklijk huis.
2. In wasserijen zeulden de meisjes met emmers heet water.
3. In strijkerijen werden de strijkbouten op gas / kachel verhit, zelfs ‘s zomers als het warm is.

De opbrengst van het verrichte werk ging naar de congregatie. Daarnaast was er nauwelijks tijd, privacy of liefdevolle aandacht voor de kinderen (géén warmte, genegenheid of arm om je heen). Onderlinge vriendschappen waren streng verboden en contact met de buitenwereld (met ouders / familie) werd ontmoedigd. Bij werkweigering werd gedreigd met straffen (afzondering in isoleercel).

Nachtmerries, trauma’s en stigmatisering

1) Veel meisjes, die overleden in hun tijd bij de Goede Herder zijn naamloos begraven. De vrouwen die het overleefden, worstelen nog jarenlang met nachtmerries, trauma’s en de stigmatisering. Sommigen zelfs tot op de dag van vandaag! * Meisjes / tieners die zich verzetten of geprobeerd hebben weg te lopen en te vluchten, werden lange tijd in isoleercel opgesloten.

2) Het gedwongen werken van minderjarige meisjes via ‘groepstherapie’ (bestaande uit langdurig met snelheid en gedisciplineerd werken) paste bij de autoritair pedagogische opvattingen van die tijd, waarin strenge orde en ondergeschikte volgzaamheid vereisten waren. Toen hing de pedagoog nog het verwerpelijke spreekwoord ‘Arbeid adelt’ aan met de betekenis wanneer je hard werkt, word je een beter mens.

Wel en wee en dubbele moraal SKN en RK-kerk!

1) Regisseur Britta Hosman (samensteller documentaire ‘Meisjes van De Goede Herder’) en onderzoekjournalist Joep Dohmen hebben in de afgelopen jaren veel onderzoek gedaan naar de misstanden bij ‘De Goede Herder’. Hun namen geven op Google rijkelijk informatie.

2) Drie vrouwen, die als meisjes in de kloosters onder erbarmelijke omstandigheden moesten werken, spannen na jaren toch een rechtszaak tegen de nonnen aan.

3) Nevenvestigingen van het Zoeterwoudse moederklooster ‘De Goede Herder’ in Bloemendaal, Velp, Almelo en Tilburg geven dezelfde benaderingen en tuchtigingen, zelfs verkrachting! Deze internaten versterken de ‘afschuwelijke rand’ van de kinderzegel.

4) De omvang van de oplagecijfers werd te hoog voor ‘De Goede Herder’. Het kinderzegelblok 1965 bleek naast de uitgave van vellenpostzegels de oplossing te zijn . Het nieuwe kinderpostzegel-product verhoogde de SKN-inkomsten.

5) Het ‘wel en wee’ van de kinderzegel-scholenactie (met accent op het wee) en de ‘dubbele moraal’ van de RK-kerk (“Luister naar mijn woorden, zie niet naar mijn daden!”) bepalen de strekking van dit artikel. Ongetwijfeld zullen er lezers zijn, die stellen dat het bovenstaande niets met de filatelie heeft te maken. De miljoenen kinderzegels zijn echter wel de verbindende schakel van dit artikel.

Geknakte roos: “Zij verwoestten mijn jeugd en leven!”

Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Historisch • Thematisch • Nederland • Nederland • Kinderpostzegels

Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?

(2 stemmen, gemiddeld: 5,00 uit 5)

Laden...