George Hendrik Breitner

George Hendrik Breitner (1857 – 1923) was een Nederlands kunstschilder, bekend van zijn weergave van het Amsterdamse stadsleven. Zijn werk is verwant aan dat van de ‘Tachtigers’; een groep kunstenaars met grote invloed op de Nederlandse kunstwereld gedurende de jaren tachtig van de negentiende eeuw. Schilders als Willem Witsen en Geo Poggenbeek en dichters als Willem Kloos en Lodewijk van Deyssel behoorden tot zijn vriendenkring.

Foto van George Hendrik Breitner, door Willem Witsen ca. 1892. Foto: Wikipedia.

Haagse jaren

Omdat Breitner vaak schetste in de Stadsrijschool in Den Haag had hij binnen korte tijd een naam opgebouwd door zijn paardenstudies en werd daardoor benaderd door Willem Mesdag. Deze was onder de indruk van Breitners paarden en huurde hem in om paarden en ook de artillerie te schilderen in zijn beroemd geworden panoramaschilderij Panorama Mesdag.

Breitner schilderde onder meer de artillerie en het dorp Scheveningen in het grote panorama-doek, dat werd voltooid in 1881. Ook was het in deze jaren dat hij regelmatig met Vincent van Gogh erop uittrok, om samen het dagelijkse leven te tekenen en te schetsen in de Haagse straten, de wasserettes, de werkplaatsen en in de moestuinen; Breitner zag zichzelf als de schilder van het volk (evenals toen Van Gogh deed); zo schreef hij zijn mecenas in maart 1882:

‘Ik zelf, ik zal de menschen schilderen op de straat en in de huizen, de straten en de huizen die ze gebouwd hebben, ’t leven vooral. Le peintre du peuple zal ik trachten te worden, of liever ben ik al, omdat ik ’t wil. Geschiedenis wil ik schilderen en zal ik ook, maar de geschiedenis in haren uitgebreidsten zin. Een markt, een kaai, een rivier, een bende soldaten onder een gloeiende zon of in de sneeuw.. (Den Haag, 1882)

Nederland (2010): Het 13e velletje van de serie de vier Jaargetijden toont het schilderij Meisje in een witte kimono van George Hendrik Breitner.

Breitner werd lid van de Haagse Pulchri Studio en nam vaak deel aan de modeltekenlessen aldaar. Hij ondervond in deze tijd veel steun van Charles Rochussen en zijn mecenas, de verzamelaar Stolk, die beiden verschillende van zijn werken aankochten.

Amsterdamse jaren

Eind 1886, na zijn terugkeer uit Parijs, vertrok Breitner naar Amsterdam. De stad verkeerde in een overgang; de industrie groeide en het moderne verkeer begon zijn eisen te stellen: grachten werden gedempt en nieuwe woonwijken werden aangelegd. Breitner was gefascineerd door de doorbraken en de stadsuitbreidingen, maar ook door wat hij noemde ‘de fijne damp’: de schilderachtigheid van de vormen en de kleuren in de binnenstad.

(Het velletje kinderpostzegels 2014 telt vijf postzegels met tarief 1 Nederland. Op elke postzegel is een kunstwerk uit de collectie van het Rijksmuseum afgebeeld. De postzegel rechts met een zwart-witfoto van een skater in het Vondelpark is twee zo keer zo groot als de andere vier postzegels. De twee postzegels links bevatten afbeeldingen van spelende kinderen op het strand en van een liggend meisje in een witte kimono van George Hendrik Breitner. Op de twee postzegels in het midden staan afbeeldingen van ezeltje rijden op het strand en van een meisje dat bij het pianospelen afgeleid wordt door haar broertjes.)

In 1886 bezocht hij ook enige tijd de Rijksakademie en werd daar al gauw lid van de kunstenaarsvereniging Arti et Amicitiae. Hier ontstonden zijn belangrijkste werken, waardoor hij de grote uitbeelder zou worden van de stad en het Amsterdamse leven, zowel bij het licht van de dag, als in de nacht.

Gretig zocht Breitner naar nieuwe opvattingen, nieuwe technieken en nieuwe onderwerpen voor zijn werk, waarbij al gauw zijn foto’s vaak als schets vooraf gingen dienen voor het opbouwen van zijn schilderijen. In zijn eerste jaren in Amsterdam schilderde hij vooral naakten en portretten, zoals het bekende portret van de actrice Theo Frenkel Bouwmeester. In Amsterdam werd Breitner opgenomen in de kring van kunstenaars en schrijvers die zich had gevormd rond het tweemaandelijkse literaire tijdschrift De Nieuwe Gids. Met zijn naakten, doorleefde portretten en vooral met zijn stadsgezichten werd Breitner een van de leiders van een groep jonge kunstenaars, de Amsterdamse Impressionisten, die in die jaren een belangrijke verschuiving teweeg brachten binnen het artistieke klimaat in Amsterdam.

Modernisme

Breitners onderwerpkeuze blijkt een middel te zijn geweest voor een experimenteel gebruik van lijn en kleur, waarmee hij zijn tijd ver vooruit was. Daarmee speelde hij een belangrijke rol in de ontstaansgeschiedenis van het modernisme in Nederland; een onderwerp dat diep verankerd is in het DNA van Singer Laren. Deze pioniersrol vormt de rode draad in de tentoonstelling. Er zijn bijzondere bruiklenen te zien uit binnen- en buitenland, waaronder van Fondation Custodia en Maannacht van Musée d’Orsay, beide in Parijs, het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen, het Rijksmuseum Amsterdam, Dordrechts Museum, Museum Boijmans Van Beuningen Rotterdam en van een groot aantal – internationale – particuliere collecties.

Nederland (2014): Grenzeloos Nederland Japan (vel c) met Kimono meisje.

Meer info:

Breitner in Singer Laren tot en met 8 september 2024, een top expo met bijzondere kunstwerken per thema geordend:

https://www.singerlaren.nl/nl/agenda/1609/15-mei-2024-8-september-2024/breitner

Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Thematisch • Japan • Nederland

Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?

(7 stemmen, gemiddeld: 5,00 uit 5)

Laden...