*)
Volgens mij zijn de PP / RP-emissies ‘Juliana’s levensboek Juliana der Nederlanden’ (blogartikel 23 oktober 2022) en ‘150 jaar Koninklijke Nederlandse Schaak Bond’ (emissiedatum 31 mei 2023) qua inhoud ontwerptechnisch ook aantrekkelijke emissies. In de vormgeving zijn kenmerken van het postzegelonderwerp ingenieus over Juliana en schaken verwerkt / verborgen!

Het verhaal achter de postzegel

Het fotografische beeldverhaal (samengesteld door grafisch ontwerper Bart de Haas) in combinatie met op de postzegels vermelde vaktechnische jargon-steekwoorden- en begrippenuitleg geeft aan deze emissie inhoudelijk toch enige duidelijkheid.
Als deze informatie ontbreekt, zal het postzegelvel met de tien postzegels een gesloten boek worden. Voor velen zijn het dan niets zeggende plaatjespostzegels.

1) De Sluismolen

De poldermolen ‘De Sluismolen’ (1575) in Alkmaar-Koedijk hield de Sluispolder langs het Noord-hollandse Kanaal droog. Om de krui-as van het binnen-krui-rad is een ketting gewikkeld, waarmee de molenkap van de achtkantige binnenkruier van binnenuit kan kruien (draaien), waardoor de wieken op de wind kunnen worden gezet.

2) De Wetsinger

De kantelbare kleppen in de wieken van de achtkantige koren- en pelmolen ‘De Wetsinger’ (1872) in het Groningse Klein Wetsinge ten noorden van Sauwerd passen zich zelfstandig aan aan de kracht van de wind zonder zwichten (zonder handmatig ingrijpen / zelfzwichting). De molenaar hoeft bij weinig wind dus geen zeilen in de wieken aan te brengen en bij harde wind weg te halen. Deze hoge windmolen / stellingmolen bezit halverwege de hoogte een galerij of stelling.
In een pelmolen werd vroeger met pelstenen gerst tot gort gepeld om het kaf (niet eetbare graan-vliesje) van het graankorrels te scheiden. Deze molen bezit maalstenen, waarmee graan tot meel kan worden gemalen.

3) De Held Jozua

De paltrok houtzaagmolen ‘De held Jozua’ (1719) is de enige molen in het molenrijke Westerzij-derveld van Zaandam. Ooit stonden er 345 molens. De naam palt-rok-molen is ontleend aan het silhouet, dat lijkt op en paltrok, een mouwloze mantel of cape voor mannen, die algemeen gedragen werd.
Met het buitenkruirad kunnen de wieken van een windmolen op de wind worden gericht (gedraaid). De oorsprong van het woord ‘kruien’ verwijst naar een soort kruiwagen, waarmee eens een stan-daardmolen werd gedraaid. Een buitenkruier staat aan de buitenkant van de molen voor de bediening, een binnenkruier daarentegen staat in de molen.

4) De Noordmolen

De onderslagmolen ‘De Noordmolen’ (1347) op het landgoed Twickel in de Oelerbeek nabij buurtschap Deldeneresch bij Delden (Ov) is een watermolen, waar olie uit lijnzaad (vlaszaad) in drie bedrijfsgangen wordt geslagen. Met de rollende kantsteen (links) over de ligger wordt het lijnzaad tot lijnzaadmeel gekneusd, vervolgens wordt het verwarmd en tenslotte wordt er op de persbank druk op het verwarmde lijnzaad uitgeoefend, waardoor olie uit het lijnzaad wordt geslagen (geperst).
Bij een onderslagmolen stroomt het water uit grotere beken en kleine rivieren onder het waterrad door, waardoor het rad draait.

5) De Lelie

De rond stenen grondzeiler ‘De Lelie’ (1836) uit Puttershoek (ZH) is een korenmolen, die vanaf de grond door de molenaar kan worden opgezeild (bediend). Door de gedrongen bouw scheren de draaiende wieken over her erf rondom de molen, waardoor de molenaar met gemak vanaf de grond de wieken kan opzeilen (bedienen) van de grondzeiler.
Met het grote spoorwiel met 121 kammen wordt het kleine rondsel versneld in beweging gebracht om een werktuig in de molen te laten functioneren.

6) Tot Voordeel en Genoegen

De windmolen ‘Tot Voordeel en Genoegen’ (1798) in Alphen aan de Maas (ten zuiden van het Gelderse Tiel) is voor het type standerdmolen of standaardmolen een grote korenmolen. De naam is ontleend aan de standerd of staak (spil), een rechtopstaande dikke stam van circa 60/80 cm door-snede. Met de trap en staart is het bovenhuis van de standaard- en/of korenmolen te bereiken.

7) De Middelmolen

De wipwatermolen ‘De Middelmolen’ (1655) in Molenaarsgraaf (ZH) is voor de bemaling van de polders Giessen-Oudebenedenwerk gebruikt. Met het ijzeren scheprad naast de poldermolen, dat 50 tot 90 cm in het water staat, kan in korte tijd een grote hoeveelheid water in het hoger gelegen boe-zem wippen (brengen).

8) Coppensmolen

De korenmolen ‘De Coppensmolen’ (1883) in de Brabantse plaats Zeeland (tussen Uden en Grave) is als beltmolen in opdracht van Nicolaas Coppens in 1883 gebouwd. De rond stenen beltmolen is een windmolen, die op een natuurlijke of kunstmatig opgeworpen heuvel, molenbelt, is gebouwd. Deze hoogte komt qua functioneren overeen met de stelling van een stellingmolen. In de heuvel is aan twee zijden een invaart (doorgang) aangebracht, waardoor wagens voor laden en lossen de mo-len kunnen binnenrijden.
Het ophijsen (luien) van zakken graan naar boven in de molen wordt handmatig met het sleep-luiwerk uitgevoerd.

9) De Hoop

De ronde, bakstenen stellingmolen De Hoop (1808, noordwestelijk van Goes [Zld]) is een korenmolen aan de rand van het dorp Wolphaartsdijk . Op de postzegel staat een uitsnede van een koppel molenstenen, waarmee het graan tot meel wordt gemalen.

10) Bovenste Plasmolen

De eeuwenoude watermolen in het landgoed / natuurgebied St. Jansberg ‘De Bovenste Plasmolen’ (1725, in Plasmolen (nabij Mook [Lb]) ontvangt kwelwater uit hoger gelegen molenvijvers van twee beken. Het imposante schoepenrad / waterrad laat via een ingenieuze tandwiel-overbrenging-systeem molenstenen draaien, waarmee graan tot meel wordt gemalen.
De ‘Bovenste Plasmolen’ is een middenslagmolen. Het water wordt halverwege het rad aangevoerd. Het rad komt in beweging door het stromende water ónder het rad in combinatie met het vallende water van de bovenslag óp het rad.

Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Thematisch • Nederland • Nederland

Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?

(3 stemmen, gemiddeld: 4,00 uit 5)

Laden...