De Grondwet van 1848 bestaat in november 2023 precies 175 jaar. Deze Grondwet vormt de basis van de Nederlandse parlementaire democratie. Op verschillende momenten wordt dit jaar stilgestaan bij dit jubileum. Waarom werd ‘200 jaar Grondwet’ in 2014 herdacht terwijl we in 2023 het 175 jarig jubileum vieren van de Grondwet? Op deze vragen een aantal antwoorden.
Gerelateerde artikelen
Grondwet van Nederland
De Grondwet is het belangrijkste staatsdocument en hoogste nationale wet van Nederland. Zij bevat de regels voor onze staatsinstellingen en de grondrechten van de burgers. Daarnaast bevat de Grondwet regels over bestuur, wetgeving en rechtspraak. De Grondwet telt acht hoofdstukken. Artikel 5.2 van het Statuut van het Koninkrijk bepaalt dat de Grondwet de bepalingen daarvan in acht neemt.
Wim Voermans – Het verhaal van de Grondwet (2020).
De tekst en de indeling van de huidige Grondwet is grotendeels in 1983 tot stand gekomen. Sindsdien zijn nog enkele wijzigingen aangebracht, zoals de vastlegging van het recht op inlichtingen voor Kamerleden en het opschorten van de dienstplicht. Er zijn momenteel diverse voorstellen aanhangig om de Grondwet te wijzigen. Naast het begrip Grondwet kennen we ook het begrip constitutie. Het verschil is dat de constitutie ook ongeschreven regels over de staatsinrichting van Nederland bevat.
De historie van de Nederlandse Grondwet (belangrijkste momenten)
1814: Eerste Grondwet Koninkrijk der Nederlanden
Het goedgekeurde ontwerp voor de Grondwet van 1814. Bron: Wikipedia.
Nadat Nederland onafhankelijk is geworden van Frankrijk, krijgt het in 1814 voor het eerst een Grondwet. Deze Grondwet bepaalt onder andere de oprichting van een parlement, de Staten-Generaal. De Staten-Generaal, bestaande uit de Eerste Kamer en de Tweede Kamer, vormen het parlement van Nederland. De Staten-Generaal hebben, tezamen met de regering, de wetgevende macht in Nederland. Het parlement bestaat uit volksvertegenwoordigers, verkozen in verkiezingen met het principe van evenredige vertegenwoordiging. Het parlement heeft twee functies binnen het Nederlands stelsel: het (mede-)creëren van wetgeving en het controleren van de regering. Nederland is een parlementaire democratie.
Nederland (1964): FDC 500 jaar Staten-Generaal
500 jaar Staten-Generaal (1964) met beelden:
https://www.youtube.com/watch?v=ugs3sliLn1o
1815: België ingelijfd bij Nederland
Het Congres van Wenen bepaalt dat België bij Nederland wordt ingelijfd. Daar is een wijziging van de Grondwet voor nodig. Over het Congres van Wenen het volgende. Na de val van Napoleon in 1814 organiseerden de overwinnaars in Wenen een congres voor de herordening van Europa. In Wenen werd onderhandeld over de landsgrenzen en kreeg het koninkrijk Nederland vorm. De onderhandelaars zijn afgebeeld op deze Oostenrijkse zegel van 2015.
Nederland kreeg België en Luxemburg toegewezen. Luxemburg kreeg een aparte status. Het groothertogdom werd niet rechtstreeks vanuit het koninkrijk Nederland geregeerd. Koning Willem I werd wel de eerste groothertog van Luxemburg. Tweehonderd jaar Congres van Wenen werd herdacht met een speciale Luxemburgse zegel in 2015. De kaart van Luxemburg ziet er anders uit dan de huidige landsgrenzen. In 1839 werd het westen van Luxemburg toegevoegd bij België.
Deze Grondwet wijziging regelt ook:
- vrijheid van de pers;
- recht van petitie;
- opdeling van het parlement in Eerste en Tweede Kamer.
Kaart van het Koninkrijk der Nederlanden en het Groothertogdom Luxemburg, 1816. Bron: Wikipedia.
1848: Niet Koning, maar ministers verantwoordelijk
De nieuwe Grondwet van 1848 maakt van Nederland een parlementaire democratie. De belangrijkste wijzigingen:
- Niet de Koning, maar ministers zijn verantwoordelijk voor het beleid van de regering.
- De Tweede Kamer wordt direct verkozen en mag wetten aanpassen.
- Invoering van de vrijheid van onderwijs, vrijheid van meningsuiting, vrijheid van drukpers, en vrijheid van vereniging en vergadering.
Nederland (1998): 150 jaar Grondwet (1848 – 1998).
1848: De Grondwet van Thorbecke
Als voorzitter van de Grondwetscommissie was Thorbecke in 1848 grondlegger van de Nederlandse parlementaire democratie. Deze commissie was door koning Willem II ingesteld met als opdracht een nieuwe Grondwet te ontwerpen. De reden hiervoor was dat koning Willem II geschrokken was van de politieke woelingen in het buitenland. Met het aanstellen van deze commissie passeerde de koning de ministers van zijn kabinet. De nieuwe Grondwet bevatte bijna volledig het werk van Thorbecke.
Nederland (2007): Thorbecke en de Grondwet (Canon van Nederland).
Door de invoering van de nieuwe grondwet kwamen er rechtstreekse verkiezingen en ministeriële verantwoordelijkheid, werden parlementaire rechten uitgebreid en werd de mogelijkheid van Kamerontbinding ingevoerd. Deze grondwet zou van Nederland, uiteindelijk, na een proces van gewenning dat jaren duurde, een moderne staat maken. De nieuwe grondwet werd geproclameerd op 3 november 1848.
1972: Herdenkingsjaar Johan Rudolph Thorbecke (1798 – 1872)
Ter gelegenheid van de 100e sterfjaar van Johan Rudolph Thorbecke werd een speciale zegel uitgegeven door PTT Post. Eerder ontwerp van Gerrit Noordzij voor deze zegel was:
Toch heeft Gerrit Noordzij gekozen voor een citaat uit het werk van Thorbecke – Historische schetsen (1872): ‘Er is meer dan voorheen in de wereld te doen’ op een blauwe achtergrond.
Nederland (1972): FDC 100e sterfjaar van Johan Rudolph Thorbecke.
Alles over Historische schetsen:
https://www.dbnl.org/tekst/thor003hist01_01/thor003hist01_01_0007.php
Binnenkort kunt u op de komende Rietdijk veiling bieden op een foutdruk van deze zegel. Groot gedeelte zwarte tekst ontbreekt op de linker zegel:
Op 25 april 2023 wordt deze foutdruk geveild als kavelnummer 3141. Blader in de catalogus pagina 116/117/118/119 (118/119/120/121):
https://rietdijkveilingen.nl/postzegels/catalogus-postzegelveilingen/
Online live bieden: https://www.rietdijklive.nl/
2014: 200 jaar Grondwet (1814 – 2014)
Centraal staat de eedsaflegging van de twee vorsten op de Grondwet. Op de eerste postzegel zien we koning Willem-Alexander tijdens de eedsaflegging op 30 april 2013. Op de tweede postzegel zien we het standbeeld van Koning Willem I op Plein 1813 in Den Haag, dat de eedsaflegging en citaat uit de inhuldigingsrede op 30 maart 1814 uitbeeldt.
Nederland (2014): 200 jaar Koninkrijk en 200 jaar Grondwet.
2023: 175 jaar Grondwet (1848 – 2023)
Geeft PostNL in 2023 nog een speciale zegel uit in de tweede helft 2023? Of is het onderwerp niet populair genoeg voor een postzegel. Iedereen die in Nederland woont moet toch kennis hebben van de Grondwet? In ieder geval de belangrijkste artikelen.
Wim) Voermans (1961), hoogleraar staats- en bestuursrecht aan de Universiteit Leiden heeft een interessant boek uitgebracht ‘Onze constitutie’ in maart 2023. Meer info:
Gerelateerde artikelen
Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Thematisch • Oostenrijk • Koningshuizen
Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?
Kijk dan bij Collect Club.
(6 stemmen, gemiddeld: 5,00 uit 5)
Laden...
Reacties (0)
Schrijf een reactie
(registratie is niet nodig)