Bij een vluchtige, eerste visuele kennismaking met de emissie Dag van de Postzegel 2022, zullen door de 17e-eeuwse schepen talrijk veel postzegelverzamelaars het portret van Michiel de Ruyter waarschijnlijk wel herkennen. De naam van de admiraal is echter niet op beide postzegels vermeld. Of er meer informatie op beide postzegels is aangebracht, zal niet meteen ontdekt en gezien worden. Vandaar hierbij een puntsgewijze inventarisatie van dit hoogwaardige ontwerp met talrijke raakpunten.
Gerelateerde artikelen
Dag van de Postzegel 2022, eerste dag van uitgifte maandag 17 oktober 2022
Beweeg de cursor over de afbeelding om de vergrootglasfunctie te gebruiken of klik op de afbeelding om een grotere versie te bekijken.
Grafisch ontwerpster is Sandra Smulders uit Gouda. De oplage omvat 73.000 postzegelvellen.
Dag van de Postzegel 2022
Op de tien postzegels tellende emissie ‘Dag van de Postzegel 2022’ zijn vier duo-postzegels naast elkaar opgenomen, bestaande uit een portretpostzegel met Michiel Adriaansz. de Ruyter (1607 – 1676) en een zeeslagpostzegel met daarop een afbeelding van de Vierdaagse Zeeslag van 11 t/m 14 juni 1666 (406 jaar geleden).
Hendrik Bary (1640-1707), Public domain, via Wikimedia Commons /Ferdinand Bol, Public domain, via Rijksmuseum
Gravure ‘Admiraal Michiel Adriaansz. de Ruyter met commandostaf in zijn linkerhand’ door Hendrik Bary (1640 – 1707) in de periode 1673 t/m 1707 naar een schilderij van Ferdinand Bol (1616 – 1680) in 1673 als gravure in een koperen plaat gestoken. (Rijksmuseum).
De Vierdaagse Zeeslag 1666 – Petrus Johannes Schotel, Public domain, via Rijksmuseum
Prent ‘Vierdaagse zeeslag tussen de Staatse vloot onder admiraal Michiel de Ruyter en de Engelse vloot onder admiraal George Monck, 11 – 14 juni 1666’ gemaakt door Petrus Johannes Schotel (1808 – 1865) in de periode 1848 – 1855 (Rijksmuseum).
Schotel heeft als 19-eeuwer een geïdealiseerde tekening van de Zeeslag gemaakt ná de Frans-Napoleontische periode van / voor ons land . De 17e eeuw (Gouden eeuw) van Nederland werd in de 19e eeuw verheerlijkt en/of geromantiseerd.
Inventarisatie ontwerp & vormgeving: raakpuntenrijk
- Robuuste letters bezitten klassiek horizontale streepjes (***) gelijk die van Romeinse cijfers. De letters bezitten echter ‘openingen’, waardoor het robuuste karakter van de letter minder zwaar en dominerend aanwezig is. Deze letterkeuze komt over als een luchtig-speelse notatie. Aan de bovenkant van zeeslag-schilderijen bevindt zich vaak een redelijk lege wolkenlucht. Aantrekkelijk om hierin de gehele typografie duidelijk leesbaar te plaatsen.
- Met het rood van het gespiegelde woord in combinatie met het wit van het jaartal en het blauw van de titeltest ontstaat weinig opvallend een verwijzing naar de Nederlandse vlag.
- De hand geschreven tekst van ‘Nederland’ (doorlopend schrift, dik-en-dun in lijnvoering) komt sterk overeen met de zwierige haren van admiraal De Ruyter.
- Tussen de frankeerwaarde ‘1’ bestaat een gevarieerd levendige en tegengestelde samenhang in opstelling horizontaal op portretzegel – verticaal op zeeslagpostzegel) met typografische woorden (Dag van de Postzegel) en tekst (Nederland).
- De levendigheid van het postzegelvel wordt door het roteer-effect met kopstand van beide rijen postzegels danig geaccentueerd.
- Door de weerspiegeling van het woord ‘postzegel’ ontstaat meteen een levendige relatie met water, met het zeewater.
- Verticaal lopend rode lijnen vervlechten zich met de horizontaal golvend rode haren van De Ruyter. Elke rode haar loopt de ene keer onder en de andere keer over de blauwe golf heen. De verwevenheid ervan wordt nog meer versterkt doordat de rode lijnen ook over het gezicht van de admiraal lopen.
- Er bestaat echter ook verwantschap tussen de blauwe golfbeweging van het zeewater en het rode haar: beide bezitten een golvende dynamiek.
- Het beeld-doorloper-effect van de blauw bewegende golven, die beide postzegels verbindt, accentueert de verbondenheid van De Ruyter met zijn ‘hoogstaand en hoog geprezen beroep’: de zeeheld-generaal en Michiel de Ruyter dekken elkaar over en weer. Ze lopen als identieke eenheid in elkaar over.
- De zeeslagprent loopt ook door op de portretpostzegel, waardoor de verbondenheid van beide postzegels nogmaals extra wordt onderstreept.
- Op de portretpostzegel verrijst De Ruyter uit de golven van een wilde zee (middels grafisch lijnen aangeduid), terwijl op de zeeslagpostzegel deze blauwe lijnen de voorgrond vormen voor de strijd tussen de oorlogsschepen.
Verschil De Ruyter-postzegels 1907 een 2022
Wat de De Ruyter-herdenkingspostzegels 1907 niet bezitten, is wel in de De Ruyter-attenderingspostzegels 2022 terecht gekomen! Het gemis van de eerste editie is ruimschoots gecompenseerd in de recente emissie.
Deze compensatie is voor Sandra Smulders ontstaan door kennis van de wetenschappelijke studie van Gert Holstege, die recentelijk in het onvolprezen naslagwerk Handboek Postwaarde Nederland is gepubliceerd:
- De collage van de De Ruyter-herdenkingspostzegel bestaat uit een samenraapsel van losse deelafbeeldingen als portret, actieve oorlogsvloot, lauwertak, sierlijke banderol [2x], zonnestralen, cijfers en letters. Volgens insiders een compositie, die als los zand aan elkaar hangt. Van ‘elkaar-ondersteunende-afbeeldingen’, zoals die in de nieuwe emissie zijn opgesomd, is in het geheel geen sprake.
- Het dominerende lettergebruik draagt de eind 19-eeuwse / begin 20-eeuwse verheerlijking van de gouden eeuw nog uit. Deze idealiserende benadering is nu niet meer aanwezig. Een zakelijk luchtig-speelse notatie is nu gevoelsmatig na 406 jaren ruim voldoende.
- Opvallend is aanwezigheid van de punt aan het einde van de landsnaam en de achternaam van de vlootvoogd.
- Fragmentarisch is het evenwichtige van de symmetrie in de banderol, ovaal en zonnestralen nog wel aanwezig in deze voor 1907 zeer ongebruikelijk asymmetrisch vormgegeven postzegel.
Gerelateerde artikelen
Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Nederland • Nederland
Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?
Kijk dan bij Collect Club.
(3 stemmen, gemiddeld: 5,00 uit 5)
Laden...
Reacties (15) Schrijf een reactie
Wanneer is het dan de dag van de postzegel, en wat voor activiteiten vinden er dan plaats?
@ John: Ik denk dat het vandaag de Dag van de Postzegel is, want op filahome.nl lees ik dat deze meestal gevierd wordt op de eerste zondag na 9 oktober. Filatelisten vieren deze dag met ruilbeurzen en tentoonstellingen, aldus Filahome.
Dank voor het interessante artikel, Bate.
Ik heb nog een vraag over het Michiel de Ruijter-blok:
Zitten de fosforbalken voor postale sortering op de onderste kopstaande zegelrij ook op de kopstaand, zodat bij losse zegels geen onderscheid bestaat in de fosforbalken?
Ik dacht dat de Dag van de Postzegel altijd de zaterdag van de Postex was. Dit jaar 29 oktober.
Een prachtig velletje! Een mooie keuze que onderwerp en ontwerp. Omdat postnl meeleest: dit is wat verzamelaars mooi vinden! Een beetje meer van dit soort uitgiften zou meer dan welkom zijn!
Waar ik nu benieuwd naar ben is of er op het velletje/zegel (een detail van) De Zeven Provincien te zien is?
Ik vrees mogelijk protesten van linkse Thea en consorten over het “verheerlijken” van het koloniale regime…
Michiel de Ruyter was admiraal bij de Staatse vloot, niet bij de VOC of GWC.
Wat is eigenlijk de reden dat er geen emissiedatum meer op de velletjes staat? Kan dat er mee te maken hebben dat dit velletje zowel on- als offline al ruim voor de 17e te koop was?
Op zich een fraai velletje. Jammer dat gebroken is met de “traditie” om oude frankeerzegels op een nieuw ontwerp uit te geven. Dit velletje zag ik liever op een herdenkingsdag van De Ruyter, niet op de Dag vd Postzegel. Maak een velletje met tien ontwerpers erop, bv. Zet ze in het zonnetje op deze dag!
Johan, ik zou denken dat dit een ontwerp is gebaseerd op de De Ruyter-zegels van 1907 (vandaar dat Bate het er ook bijgehaald heeft), en derhalve past dit zeer mooie vel perfect bij alle vorige emissies.
Zo langzamerhand zijn er zo veel van deze emissies, dat het een mooie verzameling zou worden als je alle moderne Dag vd Postzegel uitgiften verzamelt en daar alle oorspronkelijke series bij doet, al dan niet met enige specialisatie. Een beetje Nederland verzamelen zonder dat je alles van Nederland hoeft te verzamelen.
Aardig detail: in de rode weerspiegeling van het blauwe ‘postzegel’ staat ‘portzegel’…
Da’s goed opgemerkt! Geweldig, en wederom een mooie referentie aan de De Ruyter uitgifte van 1907. Dit is echt wel het mooiste vel van het jaar, en wellicht van de laatste jaren. Ik ga het met de dag mooier vinden. Ook als losse zegels is het een zeer geslaagde uitgifte.
Nog een leuk detail (las ik net op een andere website): de ontwerpster heeft de gekozen kleuren laten overeenkomen met die van de oorspronkelijke uitgifte van 1907.
* Volgens de publicatie ‘Heldendaden der Nederlanders ter zee’ van de Koninklijke Marine heeft de prent van Petrus Schotel betrekking op de eerste dag van de Vierdaagse Zeeslag, 11 juni 1666, tussen de vloten van Nederland en Enge-land. Tijdens het stormachtige weer (beide vloten dreigden tijdens de strijd aan de grond van de Vlaamse kust te lopen) zijn de vloten van koers veranderd. In de onvermijdelijke wanorde wisten de Nederlanders drie afgesneden Engelse schepen te overmeesteren.
* Uiterst links wordt de Engelse ‘Sevenwolden’ (door de Britten in 1665 tijdens de Slag bij Lowestoft veroverd) door schout-bij-nacht Willem van der Zwaan met de ‘Blauwe Reiger’ heroverd.
* Ik betwijfel of Michiel de Ruyter in het strijdgewoel rechts op de prent aanwezig is. Nadere informatie daarover zal ongetwijfeld door het Rijksmuseum geleverd kunnen worden.
Schrijf een reactie
(registratie is niet nodig)