Lebkuchen is een met honing gezoete Duitse cake gevormd koekje of reepkoekje, dat onderdeel is geworden van de Duitse kersttradities. Het is vergelijkbaar met peperkoek. Een ander verhaal gaat over printen. Beiden zijn te koop in Duitsland tijdens de kerstmarkten, maar ze zijn hier ook volop te koop.
Gerelateerde artikelen
Geschiedenis
De voorloper van het huidige Lebkuchen werd de ‘honingcake‘ genoemd en de geschiedenis gaat terug tot de Egyptenaren, de Grieken en de Romeinen. Zij geloofden dat honing, de enige zoetstof die algemeen voor hen beschikbaar was, een geschenk van de goden was en magische en helende krachten had. Honingkoekjes werden ook gedragen als talisman in de strijd of als bescherming tegen boze geesten.
Slovenië (1993): honingcake.
Bakkers merkten op dat met honing gezoet deeg een natuurlijk fermentatieproces zou ondergaan als het enkele weken op een koele plaats werd bewaard, waardoor er bubbels ontstonden die de kwaliteit van het brood zouden verbeteren. Lebkuchen werd gestart in november en gebakken in december na het ondergaan van deze fermentatieperiode.
Duitsland
Lebkuchen werd uitgevonden door monniken in Franken, Duitsland in de 13e eeuw. Lebkuchen– bakkers werden al in 1296 geregistreerd in Ulm en 1395 in Nürnberg (Neurenberg). De laatste is tegenwoordig de meest bekende exporteur van het product dat bekend staat als Nürnberger Lebkuchen.
Een Lebküchner uit een manuscript c. ?1520, in de Stadtbibliothek Nürnberg. Bron: Wikipedia (auteur onbekend).
De lokale geschiedenis in Neurenberg vertelt dat keizer Friederich III daar in 1487 een Reichstag hield en de kinderen van de stad uitnodigde voor een speciale gebeurtenis waar hij Lebkuchen met zijn gedrukte portret presenteerde aan bijna vierduizend kinderen. Historisch gezien, en vanwege verschillen in de ingrediënten, is Lebkuchen ook bekend als ‘honingcake’ (honigkuchen) of ‘pepercake’ (Pfefferkuchen). Traditioneel zijn de koekjes meestal vrij groot en kunnen ze 11,5 cm in diameter zijn als ze rond zijn, en groter als ze rechthoekig zijn. In tegenstelling tot andere steden waar vrouwen de kerstkoekjes naar believen konden bakken en verkopen, mochten in Neurenberg alleen leden van het bakkersgilde de koekjes bakken.
Sinds 1808 wordt een variëteit van Nürnbergse Lebkuchen, gemaakt zonder bloem, Elisenlebkuchen genoemd . Het is niet zeker of Elise de dochter was van een peperkoekbakker of de vrouw van een markgraaf. Haar naam wordt geassocieerd met enkele van de Lebkuchen geproduceerd door leden van het gilde. Sinds 1996 is Nürnberger Lebkuchen een beschermde benaming. De koek moeten binnen de grenzen van de stad worden geproduceerd.
De LVZ Post heeft in 2015 speciale zegels voor de kerst uitgegeven, maar heeft ook een speciale traktatie bedacht: een geurende postzegel. De postzegels met de delicate geur van peperkoek tonen sprookjesachtige motieven met hartjes, peperkoekhuisjes en dennenbomen. Wrijf gewoon over de zegel om het te ruiken.
Het Neurenbergse type ‘Lebkuchen’ staat ook wel bekend als ‘Elisenlebkuchen’ en moet maar liefst 25 procent noten en minder dan 10 procent tarwebloem bevatten. De beste ambachtelijke lebkuchen-bakkerijen in Neurenberg hebben een notengehalte van bijna 40%. Lebkuchen wordt soms verpakt in rijkelijk versierde blikken, kisten en dozen, die nostalgische verzamelobjecten zijn geworden.
Op vele kerstmarkten staat de Deutsche Post met een aparte kraam met een herdenkingstempel elk jaar. Bijvoorbeeld Erfurt, Bonn en Wuppertal. Een elk jaar een nieuw stempel, zodat thematische verzamelaars elk jaar terugkomen naar hun favoriete kerstmarkt.
In Oostenrijk worden ‘Lebzelten’ verspreid in een vergelijkbare variëteit aan varianten als in Duitsland. Traditioneel worden in Gmunden (Opper-Oostenrijk) op Liebstatt-zondag in het voorjaar grote peperkoekharten (ongeveer 20-30 cm in diameter) weggegeven. Er zijn regionale peperkoek specialiteiten afhankelijk van de locatie van de verschillende reeds lang bestaande peperkoek fabrikanten: Mariazeller Lebkuchen van het bedevaartsoord Mariazell (sinds 1860).
Aachener printen
Aachener Printen is een bijzondere bruine peperkoeksoort die sinds ca. 1820 in Aken wordt gebakken. De term ‘Printe’ daarentegen bestond veel eerder en ontwikkelde zich uit het Engelse ‘print’ en het Nederlandse ‘prent’, een term die ook in Öcher Platt wordt gebruikt en voor ’tool for press’ of ‘indented illustration’ of ; Auf-, Abdruck’ staat. De naam verwijst naar het gebruik van artistiek gesneden en bedrukte houten modellen waarin het deeg werd ingebed en geperst tijdens de productie van het toen gevormde brood dat in de 15e eeuw werd geïntroduceerd.
Originele Aachener Printen zijn uitsluitend de Printen die rond 1820 in de stad Aken zelf en in de naburige steden volgens een nieuw recept worden geproduceerd. Volgens hun oorspronkelijke gebruik behoren Aachener Printen eigenlijk tot de groep van seizoensgebonden gebakken goederen voor herfst en winter, maar vanwege hun populariteit en om toeristische redenen worden ze nu aangeboden als gebakken goederen het hele jaar door. Ze worden niet alleen gebruikt als gebak, maar ook als ingrediënt in stevige seizoensgerechten en als toevoeging aan verschillende voedingsmiddelen.
Het deeg is gemaakt van bloem, water en zoetstoffen zonder toegevoegde vetten van alle soorten.Als zoetstof voor het deeg zijn ofwel voornamelijk bruine suiker, Krümelkandis suiker en siroop en honing en gebruikt als rijsmiddel voornamelijk potas. Het kruidenmengsel bestaat uit kaneel, anijs, kruidnagel, kardemom, koriander, piment, maar ook sinaasappelschil, citroenschil en gember, waarbij het percentage van het kruidenmengsel een geheim is van de betreffende fabrikant.
Afhankelijk van het product worden verschillende glazuren geselecteerd voor de topping, van eenvoudige suikerglazuur tot een weelderige chocoladecoating, evenals decoraties met amandel- of notenschilfers.
Meer kersttradities in eerdere blogs:
https://www.postzegelblog.nl/tag/kersttradities/
Gerelateerde artikelen
Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Thematisch • Duitsland • Oostenrijk • Slovenië • Kerst
Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?
Kijk dan bij Collect Club.
(5 stemmen, gemiddeld: 5,00 uit 5)
Laden...
Reacties (1)
De Leipziger Volkszeitung (LVZ) is een regionale particuliere postdienstverlener met landelijke verzending.
Schrijf een reactie
(registratie is niet nodig)