Op 14 september 2021 is het 700 jaar geleden dat Dante Alighieri in Ravenna overleed. Gedurende 2021 wordt Dante groots herdacht en niet alleen in Italië, maar ook in Nederland. Van 10 tot 18 september 2021 organiseert ‘Dante Nederland’ als gezamenlijke Dante comitati een landelijke Danteweek. Gedurende deze week, maar ook daarna vinden op diverse locatie speciale evenementen plaats om Dante en zijn werk voor het voetlicht te brengen. Maar wie was Dante Alighieri?
Gerelateerde artikelen
Dante
Algemeen
Dante (Durante) di Alighiero degli Alighieri (Florence, tussen 14 mei en 13 juni 1265 – Ravenna, 14 september 1321) was een Italiaanse dichter, schrijver en kortstondig politicus. Zijn voornaamste werk staat bekend als La Divina Commedia (De Goddelijke Komedie). Het is een gedicht in drie delen over een reis door het hiernamaals, van de Hel (Inferno), door het Vagevuur (Purgatorio) naar het Paradijs (Paradiso) en wordt beschouwd als een hoogtepunt van de wereldliteratuur.
Jonge jaren
Dante Alighiere zag het levenslicht in mei of juni 1265 in Florence. Zijn vader behoorde tot de lagere adel, zijn moeder kwam uit een familie van gegoede landeigenaars. Dantes moeder stierf toen hijzelf nog heel jong was. In het begin van de jaren 1270 begon de jonge Dante met school. Hij leerde in de periode 1270-1295 vakken als grammatica, retorica, letterkunde, filosofie en theologie. Hij maakte in deze tijd kennis met tal van schrijvers, filosofen, theologen en poëten. Onder wie Aristoteles, Virgilius, Cicero, Boëthius, Bonaventura, Augustinus, Thomas van Aquino en Averroës. Met name Aristoteles zou grote invloed op Dante hebben.
Op relationeel gebied was door Dantes familie bepaald dat hij zou worden uitgehuwelijkt. Op 9 februari 1277, Dante Alighieri was toen nog maar 11, werd zijn verloving geregistreerd met de 10-jarige Gemma Donati, de dochter van een familievriend. Ze huwden in 1285. Maar eigenlijk was Dante verliefd op een meisje dat hij al sinds zijn negende jaar kende, namelijk Beatrice Portinari. Zijn verhouding met Beatrice bleef ‘hoffelijk’, een verliefdheid op afstand. Toen Beatrice in 1290 plotseling overleed, begon Dante met het schrijven aan Vita Nuova (Het nieuwe leven) dat hij vermoedelijk in 1295 afrondde en waarin hij gedetailleerd zijn liefde voor Beatrice uit de doeken deed.
Overlijden
Dante stierf in 1321 als balling in Ravenna, waar hij begraven ligt. Lange tijd bestond er twist tussen Florence en Ravenna om zijn lijk, maar Dante blijft voorlopig in Ravenna. In Florence is nog altijd een lege graftombe van hem te bezichtigen in de Santa Croce.. Té laat erkende zijn geliefde vaderstad Dantes grootheid. Het Florentijnse gemeentebestuur zendt sinds 1325 jaarlijks een kruik met olijfolie en een palmtak naar Ravenna met het verzoek om de stoffelijke resten van ‘Onze Grootste Zoon’ terug te geven ‘opdat de beenderen een rechtmatige plaats krijgen’. De magistraten van Ravenna blijven, zelfs in tijden van koninklijke, keizerlijke, mussoliniaanse, berlusconiaanse, pauselijke en wereldoorlogen, correct en beleefd: ‘Eens verbannen, blijft verbannen’.
La Divina Commedia
La Divina Commedia, zoals het boek van Dante origineel heet, wordt nog altijd gezien als een meesterwerk en één van de belangrijkste literaire teksten uit de middeleeuwen. De komedie stond in die tijd voor een goede afloop van het verhaal, niet voor humor en is in het verhaal van Dante opgebouwd in drie stukken. Het gedicht, geschreven in de volkstaal, staat bekend als het allegorische verhaal van de reis naar het hiernamaals, om mensen terug te brengen naar het pad van goed en waarheid, door de weergave van de pijnen en beloningen die respectievelijk zondaars en goede mensen wachten in het leven, eeuwig.
Inferno
Het eerste deel gaat over de hel. Dante ontmoette hier Vergilius, de Romeinse schrijver die hij bewonderde. Hij bracht hem naar de onderwereld waar mensen werden gestraft voor hun daden. De hel is in dit hoofdstuk onderverdeeld in negen zondes die elk hun eigen cirkel binnen de hel hadden. Dante ontmoette in de hel een groot aantal personen waarvan hij blijkbaar vond dat deze in de hel thuishoorden. Onder hen waren bijvoorbeeld de profeet Mohammed, Attila de Hun en Paus Celestinus V, die zijn ambt al na zes maanden neerlegde, maar ook mythologische en Bijbelse figuren.
De louteringsberg
Dante en Vergilius wisten uit de hel te ontsnappen en beklommen de louteringsberg, ook wel het vagevuur genoemd. Deze berg bestond uit zeven plateaus, waarop de morele zonden centraal stonden. Aan het begin van de berg (Purgatorio) zijn nog twee delen voor mensen die als Christen hebben geleefd, maar nog niet aan de voorwaarden voor toelating hebben voldaan. Dante verwachtte hier na zijn dood lang door te moeten brengen.
De hemel
Na de politieke en persoonlijke onderwerpen van de hel en de louteringsberg heeft Dante in het laatste deel van De goddelijke komedie aandacht voor het ware geloof. In het paradijs werd Dante begeleid door Beatrice, een jonge vrouw die hij twee keer had gezien in Florence. Ook de hemel bestond uit negen delen, maar nu om de goede dingen uit het leven te eren.
De beroemdste verzen van de Goddelijke Komedie staan op de drie zegels van de Republiek San Marino. De serie is ontworpen door visual designer Davide Pagliardini, die zich bezighoudt met visuele communicatie, met bijzondere aandacht voor belettering en animatie. De typografische composities met belettering werden gebruikt in de tijd van Dante.
De € 1,10 zegel draagt ??het opschrift ‘Amor ch’a nullo amato amar perdona’, ontleend aan het vers van het vijfde Canto van de Goddelijke Komedie: in deze levendige woorden herleeft de herinnering aan de liefde tussen Paolo en Francesca, die fataal zal blijken te zijn. De € 1,60 zegel citeert het vers van het 26e Canto van de hel ‘Feiten waren niet om als bruten te leven’: Ulysses spoort zijn metgezellen aan om zijn eigen afkomst als mannen te beschouwen, gecreëerd met als doel zichzelf in waarde te signaleren en kennis te zoeken , niet om te vegeteren als beesten. De € 2,20 zegel heeft de woorden: ‘En daarom gingen we naar buiten om de sterren te zien’, uit het vers van het 34e Canto of Hell: Dante en Virgil komen uit de hel en openen zich voor hen het prachtige uitzicht op de sterrenhemel, een teken van hoop na het moeizame verblijf in de donkere kringen van de hel.
Meer info:
Ciaotutti – alles over 700 jaar Dante: https://ciaotutti.nl/reizen-door-italie/700-jaar-dante-2021/
Dante Nederland – 700 jaar: https://www.dantenederland.nl/dante-700/
Dantepad van Florence naar Ravenna: https://www.camminodante.com/
Avontuurlijk wandelen tussen Florence en Ravenna:
https://avontuurlijkwandelen.nl/hemels-wandelen-op-het-dantepad
Met de trein van Florence naar Ravenna: https://iltrenodidante.it/
Ciaotutti – uitgebreid verslag treinreis van Florence naar Ravenna:
Ciaotutti – 700 jaar Dante, events in Italië:
https://ciaotutti.nl/reizen-door-italie/700-jaar-dante-2021/
Dantejaar 2021: http://www.dante2021.it/
Reacties (1)
Op de deur van het (beroemde) zweetkamertje van de Leidse universiteit staat ook een spreuk van Dante uit zijn boek La Divina Commedia:’Lasciate ogni speranza, voi ch’intrate’. (laat varen alle hoop, gij die hier binnentreedt).
Het zweetkamertje was oorspronkelijk de kamer waar de studenten moesten wachten op de uitslag van hun examen. Door de spreuk van Dante op de deur (laat alle hoop varen) gingen de studenten zweten en daardoor krassen op de tafel en de muren. Hieruit is de traditie ontstaan dat na de diploma uitreiking iedere student zijn handtekening op de muur van het zweetkamertje mag zetten. Er staan handtekeningen van Beatrix, Willem Alexander en ook van Mandela die een eredoctoraat kreeg. En… ook de handtekeningen van mijn 2 dochters staan daar op de muur!
Schrijf een reactie
(registratie is niet nodig)