Deze week het derde en laatste deel van Van éénkleurige naar méér-kleurige kinderzegel-kinderen in 1955, 1956 & 1957. Aandacht voor de Kinderzegels 1957 en een blik op de kinderportretten als delen van een groter geheel.
Gerelateerde artikelen
Kinderzegels 1957
- 4 cent: Onbekend meisjesportret (1868), schilder B.J. Blommers (1845 – 1914)
- 6 cent: Portret Péronne Arntzenius (???), schilder W.B. Tholen (1860 -1931)
- 8 cent: Portret Liesje Sluyters (1926), schilder Jan Sluyters (1881 – 1957)
- 12 cent: Portret Tine Lefevre (1873), schilder Matthijs Maris (1839 – 1917)
- 30 cent: Onbekend meisjesportret (???), schilder Cornelis Kruseman (1797 – 1857)
NVPH 702 – Meisjesportret van B.J. Blommers
Meisje Siebenhaar -> Bernard Blommers, Public domain, via Wikimedia Commons
NVPH 703 – Meisjesportret van W.B. Tholen
NVPH 704 – Meisjesportret van Jan Sluyters
Op initiatief van esthetisch adviseur De Moor is als derde kinderzegel een schilderij van Sluyters in de serie genomen als hommage aan de schilder. Hij is een half jaar voor de uitgifte van de kinderzegels 1957 overleden. Met andere woorden we hebben feitelijk met een herdenkingspostzegel te maken! Zie ook 10 cent kinderzegel 1956.
Van de drie kinderen van de schilder (Jan, Rob & Liesje) schilderde hij zijn dochter het meest, twintig keer! Sluyters: “De wereld van mijn inspiratie ligt hier in een kring van 25 meter om mij heen. Hier vind ik alles: mijn vrouw, mijn kinderen, deze meubelen, een paar vazen & pullen en de bloemen. Ik reis niet.” Huiselijkheid ten top.
Op de eerste dag van uitgifte, 18 november 1957, verkoopt Liesje, Lies, Elisa Kuijper – Sluyters ‘haar’ kinderpostzegel aan genodigden tijdens de postzegel-presentatie.
NVPH 705 – Meisjesportret van Matthijs Maris
Schilder Matthijs Marris heeft Tine Lefevre, zijn buurmeisje in Parijs, twee maal bijna op dezelfde manier in hetzelfde jaar geschilderd. Dit tweede schilderij is getiteld ‘Meisje met zwart haar en oorbelletjes’.
NVPH 706 – Meisjesportret van C. Kruseman
Kinderportretten als delen van groter geheel
1955
- In 1955 voornamelijk schilderijen uit de 17eeeuw met geschilderde stijlkenmerken van de barok. Gevoel, hart en emotie zijn er nauw bij betrokken.
- Van drie kinderen staat één-derde deel van het kind op de postzegel, terwijl van beide resterende kinderen het grootste deel van het geschilderde borstbeeld op de postzegel staat. Twee portretten zijn fragmenten of van een groepsmaal-tijd, of van een gecollageerd familieportret.
1956
- Kinderzegels 1956 portretten uit de 16e eeuw met kenmerken uit de Renaissance (behalve de rode postzegel sombere academiekleuren. Strakke tekstplaatsing zonder van de hoofdzaak afleidende bijzaken). De invloed van hoofd en verstand domineert in deze kunststroming.
- Van drie kinderen is de helft van het geschilderde portret op de postzegel terecht gekomen. Twee portretten zijn afkomstig van ‘van-top-tot-teen’ geschilderde kinderen. Eentje daarvan is een onderdeel van een dubbelportret.
1957
- In 1957 ligt het accent op schilderijen uit de 19e eeuw en begin 20e eeuw (lichte en donkere postzegels om en om; het suggereert de naoorlogse verandering / dynamiek (wederopbouw).
- De tekst is in strak uitgevoerde letters (zonder toeters en bellen) functioneel en zakelijk-afstandelijk uitgevoerd.
- De vijf borstportretten op de postzegels zijn alle ontleend aan omvangrijk groter geschilderde borstportretten.
Kinderzegels 1955: Barok? Levendig uiterlijk vertoon!
- In 1955 voornamelijk schilderijen uit de 17eeeuw met geschilderde stijlkenmerken van de barok. De ovale omkadering met de in rondgang opgestelde tekst in combinatie met sierlijke lijnenspel aan de ‘N’ en ‘D’ van de landsnaam behoren als uiterlijke kenmerken bij het beweeglijke van de barok.
- Niet alleen de eind- en beginletter van ‘Nederland’ zijn fraai van uitvoering met krullen, maar ook de typologie aan de binnenkant van de ovaal. De illustratie op de fdc-envelop is ook rijkelijk voorzien van tierlantijnen, evenals de decoratieve uiterlijk van het PTT-vouwblad.
- Bovendien bezit vouwblad nog een onverwacht effect als barok-kenmerk. In de voorkant van het vouwblad, dat uit een aantal ‘bladzijden’ bestaat, is een rechthoekige opening geponst, die zicht geeft in gevouwen toestand op een van de vijf in zwart-wit gedrukte kinderzegels op een van de ‘binnen-bladzijden’. In uitgevouwen toestand zie je niets.
- Bij de barok spelen hart, gevoel en emotie de hoofdrol. De barok bezit een sierlijk en spanningsvol gebogen lijnenspel.
Kinderzegels 1956: Renaissance? Strak uiterlijk vertoon!
- Kinderzegels 1956 portretten uit de 16e eeuw met kenmerken uit de Renaissance (behalve de rode postzegel) sombere academiekleuren. Strakke tekstplaatsing van de tekst zonder van de hoofdzaak afleidende bijzaken.
- Renaissance betekent de wedergeboorte van de klassieken (Romeinen & Grieken) met hun stijl, mythen (mythologie) en sagen. Sober, strak en overzichtelijk uitgevoerde kunst. Alles is rechttoe rechtaan. Geen overdaad!
- Deze kenmerken zijn alle terug te vinden in de postzegels, de tekst en de letters. De achtergrond van het kinderportret is redelijk egaal van kleur. Het totaalbeeld is in een rechthoekig vlak geplaatst. Zelfs de fdc-illustratie bezit deze renaissancistische kenmerken.
- De evenwichtig geplaatste tekst bestaat uit hoofdletters. Een bijzonderheid van al deze letters is het dwarsstreepje (schreef) aan de uiteinden ervan. Deze schreef werd vroeger veelvuldig toegepast op de Romeinse cijfers van klokken en in jaartal-aanduidingen.
- Bij de renaissance spelen het hoofd en het verstand de hoofdrol. Soberheid viert hoogtij.
Kinderzegels 1957: Eigentijds wereldbeeld!
De kleding van de kinderen op kinderzegels 1957 is om en om wisselend van donker naar licht. Het gevolg daarvan is dat de tekst bij de ene postzegel donker is en bij de andere licht kan worden. Deze levendigheid verwijst naar de naoorlogse activiteiten (steeds meer gevorderde wederopbouw) en dynamiek in ons land.
Vorderingen schilderijreproductie op postzegel
- Een kleurenfoto van een kleurig schilderij op een postzegel te reproduceren, was aanvankelijk niet mogelijk. Een getekende, daardoor vereenvoudigde eenkleurige versie van het schilderij, was de oplossing. In 1957 was de reproductietechniek van een schilderij op een postzegel al zo ver gevorderd dat een eenkleurige fotografische afbeelding van een schilderij tot de mogelijkheden behoorde (kinderzegels 1955, 1956 & 1957). In 2002 heeft de druktechniek zich nog verder ontwikkeld. Een veelkleurige weergave van een schilderij op een postzegel is mogelijk.
- Volgens esthetisch adviseur Christiaan de Moor: “Op klein formaat komt daarvan toch niets terecht. Men verkrijgt al gauw het goedkope effect van een plakplaatje. De eenkleurige kinderzegels 1955, 1956 & 1957 geven een compositorisch geheel met fijne toonverhoudingen.”
- Van de gekleurde schilderijen worden zwart-wit foto’s gemaakt. De in grijstinten afgewogen foto’s worden tot postzegelformaat verkleind. De kinderzegels 1955 en 1956 worden met twee nauw aan elkaar verwante steunkleuren (nauwelijks zichtbaar) uitgevoerd, waardoor een voornaam karakter (uitstraling) ontstaat.
*) Enkele kinderen staan frontaal op de postzegel afgebeeld (1955: 2 & 5 cent, 1956: 25 cent, 1957: 8 cent). De resterende kinderen kijken met ‘drie-kwart-gezicht’ (lichtelijk) of naar links of naar rechts.
Eenheid in benadering!
Het postzegelonderwerp, namelijk schilderijen uit de 17e en 16e eeuw, sluit geheel aan bij de stijlkenmerken uit beide perioden, waarin de schilderijen zijn ontstaan. De ontwerpers van deze postzegelemissies gebruiken de bijpassende historische stijlkenmerken bij de vormgeving van de postzegel en deelkenmerken daarvan. Ook in vormgeving en uit-voering van fdc-envelop en PTT-vouwblad is sprake van een structurele gezamenlijkheid in benadering .
Tot slot
- Kinderen bekleden hier in vergelijking met andere landen in de 17e eeuw een unieke positie. Dit geldt uiteraard slechts voor kinderen van goeden huize.
- Ze krijgen veel aandacht en een behoorlijke opvoeding. Ze spelen veel met uiterst verfijnd speelgoed. Vanaf hun geboorte krijgen ze een duidelijke rol toebedeeld, waarbij sekseverschil/-onderscheid duidelijk aanwezig zijn. Jongens worden voorbereid op hun taak als kostwinners en volwaardig lid van de samenleving. Meisjes gaan veelal wel naar school, maar worden opgeleid tot toekomstige huis- en respectvolle gastvrouw. Met toepassing van de etiquette-regels verwierf je aanzien.
- Bij de opvoeding speelt de min (o.a. met haar borstvoeding, een grote rol.
- Qua kleding worden kinderen in de 17e eeuw bijzonder verfijnd gekleed als volwassenen.
Reacties (0)
Schrijf een reactie
(registratie is niet nodig)