Op 25 april wordt jaarlijks in Portugal ‘Dag van de Vrijheid’ (Dia da Liberdade / Dia do 25 de Abril) gevierd. Officiële nationale feestdag, waarop de Anjerrevolutie van 1974 wordt herdacht. Deze opstand heeft de naam ‘Anjerrevolutie‘ gekregen vanwege de rode anjers waarmee de soldaten de lopen van hun wapens hadden versierd. Welke relatie heeft het songfestival van 1974 te maken met deze politieke omwenteling in Portugal?
Gerelateerde artikelen
Eurovisie Songfestival 1973
We starten het verhaal over de ‘Anjerrevolutie’ een jaar eerder tijdens het 18e Eurovisie Songfestival van 1973. Het werd gehouden op 7 april 1973 in Luxemburg. Van de 17 deelnemende landen won gastland Luxemburg met het nummer ‘Tu te reconnaîtras’ uitgevoerd door Anne-Marie David. De Spaanse groep Mocedades werd tweede met ‘Eres tú’, gevolgd door Cliff Richard’s ‘Power to all our friends’ namens het Verenigd Koninkrijk op de derde plaats. Opvallend was het optreden van de Zweedse groep Nova, die eerder tijdens de Zweedse preselectie (Melodifestivalen) won van ABBA (3e plek voor Ring Ring). Maar het gaat over de Portugese inzending van Fernando Tordo (1948) met het lied Tourada. Hij eindigde op plek 10.
Tourada (‘Stierengevecht‘) bevat de metafoor van een stierengevecht en vergelijkt het met het autocratische regime in Portugal of met de cultuur van het materialisme. Niemand van het regime wist van de metafoor maar de bevolking had de diepere betekenis van het liedje wel door. De machthebbers van de Tweede Portugese Republiek (Estado Novo) waren niet amused en wilden voorkomen dat het nog een keer zou gebeuren. Zie Fernando Tordo met ‘Tourada’ :
https://www.youtube.com/watch?v=qJX-eiSwBKg
Eurovisie Songfestival 1974
Het Eurovisiesongfestival 1974 was het negentiende versie en vond plaats op 6 april 1974 in Brighton (Engeland). Hoewel de inzending van het Verenigd Koninkrijk in 1973 op de derde plaats was geëindigd, organiseerde de BBC dit festival omdat Luxemburg, dat twee keer achter elkaar won, afzag van de organisatie. Van de 17 deelnemende landen won Zweden met ABBA (Waterloo). Tweede werd Gigliola Cinquetti (Italië) met Si en derde werd Mouth & MacNeal (Nederland) met I see a star.
Anjerrevolutie
De Anjerrevolutie (Portugees: Revolução dos Cravos) is de geweldloze militaire staatsgreep die op 25 april 1974 in Portugal plaatsvond. Deze opstand door militairen uit verschillende progressief-linkse groeperingen maakte een eind aan het autocratische Estado Novo-bewind van Marcello Caetano, trouw medewerker van oud-staatsleider António de Oliveira Salazar, die hij in september 1968 was opgevolgd. De Anjerrevolutie maakte een eind aan het ruim veertig jaar met militair geweld verdedigen van de Portugese koloniale belangen in Afrika en Azië. Het autoritaire bewind, waartegen vanuit verschillende geledingen van een steeds verder verarmend land oppositie was gevoerd, werd gedwongen zijn machtspositie op te geven.
Op 24 april 1974 om 22.55 uur zond het radiostation Emissores Associados de Lisboa het lied E Depois do Adeus (Sinds het Afscheid) van Paulo de Carvalho uit, waarmee Portugal een paar weken eerder, op 6 april 1974, deelgenomen heeft aan het Songfestival en als laatste was geëindigd. Deze zender had slechts een bereik van 100-150 km rond Lissabon, maar gaf alvast in het centrum van het land het afgesproken signaal voor de opstandige officieren en soldaten om posities in te nemen. Even later, op 25 april om 00:20 uur, bevestigde uitzending van het lied Grândola, Vila Morena (Grândola, bruine stad) van de zanger Zeca Afonso dat de operaties begonnen waren en de strategische punten in heel het land moesten worden bezet (vanaf 03.00u).
De uitgave bevat ook een blok van € 3,00, dat de vlaggen van Portugal, Griekenland en Spanje voorstelt. Gestart werd de Anjerrevolutie (1974) die ‘onverwachts’ de wereld opende van democratiseringsprocessen in Zuid-Europa, die zich zou uitstrekken tot Griekenland in 1975 en Spanje in 1977.
Hiervoor maakten de coupplegers gebruik van het radiostation Radio Renascença, zodat het nu niet alleen in heel Portugal, maar ook in de overzeese gebiedsdelen van Portugal beluisterd kon worden. Nu wisten de opstandige legereenheden dat de coup definitief begonnen was en er geen weg terug was. Andere militaire onderdelen sloten zich in de loop van de volgende uren bij de opstand aan. Om 04.20u werd op de zender Rádio Clube Português een eerste communiqué van de MFA omgeroepen. Dit alles gebeurde zonder dat een schot was gelost.
Er zijn verschillende verhalen over hoe de rode anjer het symbool van de revolutie is geworden. Het bekendst is het verhaal over de vrouw die werkzaam was in een restaurant in Lissabon. Het plan was om bloemen uit te delen aan de klanten van die dag, maar door de revolutie kon het restaurant niet open. De medewerkers werden naar huis gestuurd en mochten de bloemen meenemen.
Een van de medewerksters kwam onderweg een tank tegen en vroeg toen aan de soldaat wat er aan de hand was. Hij vertelde haar dat het om een revolutie ging en vroeg haar om een sigaret, maar ze had niets anders dan de anjers. Ze gaf de soldaat een anjer die hij vervolgens in de loop van zijn geweer stak. Dit bracht haar op het idee om ook de rest van de anjers aan soldaten uit te delen.
Ondanks herhaalde radio-oproepen van de rebellen om binnen te blijven, kwamen duizenden Portugezen op straat om op te stappen met de opstandige militairen. Er volgde uiteindelijk een parlementaire democratie na een woelige overgangsperiode van ruim een jaar, in Portugal bekend als Processo Revolucionário em Curso (Revolutionair Overgangsproces), gekenmerkt door sociale verwarring, snelle dekolonisatie, een door het marxisme geïnspireerd collectiveringsbeleid en onteigening en van grootgrondbezitters en industriëlen. Een hiernavolgende machtsstrijd tussen politiek rechts en links resulteerde uiteindelijk in een parlementaire democratie.
Meer info
Reacties (2) Schrijf een reactie
Dank voor deze mooie bijdrage!
Wederom mooie bijdrage
Schrijf een reactie
(registratie is niet nodig)