Statistiek
Het woord ‘statistiek’ is afkomstig van de Latijnse uitdrukking ‘statisticum collegium’ dat ‘les over staatszaken’ betekent. Hier is vervolgens weer het Italiaanse woord ‘statista’ van afgeleid, dat “staatsman” of “politicus” betekent. Ook het woord ‘status’ dat ‘aanzien’ betekent is daarvan afgeleid. Vadertje Drees was een staatsman met aanzien, en voldoet dus helemaal aan het Italiaanse woord ‘statista’. Zal hij dat ook zelf geweten hebben?

staatsman Drees.

Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS)
Het CBS heeft een mooie definitie voor wat ‘statistiek’ nu precies is: Statistiek is de wetenschap en de techniek van het verzamelen, bewerken, interpreteren en presenteren van gegevens. De principes van statistiek komen voort uit de regels van de wiskunde en de wetten van de logica. De eerste stap is dus ‘verzamelen’ van data. In 1952 gebeurde dat nog hoofdzakelijk met vragenlijsten via de Post.

CBS-kaart voorzijde

En wat werd er dan gevraagd? Of men de toegezonden vragenlijst ingevuld wilde retourneren.

CBS-kaart achterzijde

Een belangrijke taak van het Centraal Bureau voor de Statistiek is bevolkingsonderzoek. Na het verzamelen worden de gegevens geordend en gereduceerd. In overzichtelijke tabellen, grafieken en figuren, zoals histogrammen, staaf- en lijndiagrammen, worden ten slotte de gegevens gepresenteerd, zoals we zien op postzegels van Yemen over de volkstelling in 1973.

Volkstelling Nederland
De eerste Nederlandse volkstelling werd gehouden in 1830. Bij wet werd in 1879 vastgelegd dat dit om de 10 jaar zou gebeuren. De volkstelling in 1971 ging met veel protest gepaard, omdat velen de inbreuk in de privacy niet wensten. Bij een proeftelling in 1981 werkte een kwart van de bevolking niet mee en is deze niet doorgegaan. Van de laatste (14e) volkstelling werd een postzegel uitgegeven.

Ik vind het een ‘saaie’ zegel en wat de afbeelding precies voor moet stellen is mij een raadsel. Een postzegel over de volks- en huizentelling van Egypte uit 1976 spreekt meer tot mijn verbeelding.

Hoe snel groeit de Nederlandse bevolking?
Tot 2014 groeide de Nederlandse bevolking doordat er meer baby’s werden geboren dan er mensen overleden. Daarna was dat niet meer zo, maar groeide de bevolking toch, door internationale migratie (immigratie minus emigratie). Aan het eind van 2020 telde de bevolking bijna 17,5 miljoen mensen(8,6 miljoen mannen en 8,8 miljoen vrouwen).
In 2019 werden er bijna 170.000 kinderen geboren. Dat is minder dan in de jaren daarvoor. Vooral in de jaren na de Tweede Wereldoorlog werden relatief veel kinderen geboren, in 1946 zelfs 284 duizend. Dat veranderde in de jaren zeventig. De laatste keer dat er meer dan 200 duizend kinderen in een jaar geboren werden, was aan het begin van de jaren 2000. Met een zevenling schiet het geboortecijfer harder op. Dat is echter nog maar 1 x gebeurd in de USA op 19 november 1997.

zevenling Xi Jinping

Gelukkig werd deze zevenling niet in China geboren. Daar werd op basis van statistische gegevens
in 1979 werd het krijgen van een tweede kind strafbaar gesteld. Dit viel onder de ‘ één-kind-politiek’ met de campagne ‘One Child Nation’. Doel van dit beleid was de bevolkingsgroei af te remmen. Pas op 29 oktober 2015, in het nieuwe vijfjarenplan van China, werd aangekondigd dat het beleid volledig zou worden afgeschaft. Dit gebeurde onder het bewind van de president Xi Jinping, die in 2013 was aangetreden. We zien de Chinese president hier op een postzegel van de Malediven, waar hij in 2014 op staatsbezoek was.

Wereld Statistiek dag
Statistieken zijn dus belangrijk om informatie over de financiële of maatschappelijke status van een land of regio te berekenen. Daardoor is dan bijvoorbeeld te zien of het gemiddeld bruto jaarinkomen hoog of te laag is. Met die informatie kunnen regeringen (en de Verenigde Naties) weer hele plannen maken om die cijfers op te krikken of juist terug te draaien. Om dit belang te promoten is de Internationale Wereld Statistiek Dag opgericht door de Statistiekafdeling van de Verenigde Naties op 20-10-2010 (daar is over nagedacht). Daarom wordt op 20 oktober ieder jaar deze dag gevierd, waaraan meer dan 130 landen meedoen. Het CBS laat dan bijvoorbeeld zien wat ze allemaal doen. Verschillende landen besteden hier postale aandacht aan, zoals Egypte in 2015.

Nationale Statistiek Bureaus
Veel landen hebben een Bureau voor de Statistiek. In 1892 werd het CBS van Nederland opgericht. Het Noorse Statistiek Bureau iets eerder in 1876. In 1976 herdacht de Noorse Post dit jubileum met een grafiek-postzegel. Oostenrijk gaf in 1979 een mooie postzegel uit over 150 jaar Centraal Statistiek Bureau (Osterreichisches Statistisches Zentralamt).

Noorwegen

Oostenrijk

Congressen
Om statistische kennis en technieken te delen, worden er met enige regelmaat internationale congressen hierover georganiseerd. Oostenrijk organiseerde het 39ste congres in 1973 en gaf daar (alweer) een mooie postzegel over uit.

Corona
Tijdens de corona crises werden we overspoeld met statistieken en tabellen. Ook de WHO hield deze cijfers bij en op 11 maart 2021 gaven zij een FDC uit met een overzicht in welke landen er al meer dan 100.000 corona-patiënten waren overleden. Over de hele wereld al meer dan 2,6 miljoen.

Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Historisch • Thematisch • Egypte • Noorwegen • Nederland • Oostenrijk

Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?

(5 stemmen, gemiddeld: 4,60 uit 5)

Laden...