Op de twee postzegels is een vaas met rozen afgebeeld, de edelroos of met de Latijnse naam Rosa hybride. Links en rechts zijn de twaalf sterrenbeelden te zien te beginnen boven in de linker kolom met de schorpioen en eindigende onderin de rechter kolom met het sterrenbeeld weegschaal. Kennelijk zijn de zegels speciaal bedoeld voor verjaardagen.

De postzegels, uitgegeven op 12 december 1937, waren geldig voor de frankering tot en met 31 oktober 1938. Daarom kunnen mengfrankeringen voorkomen met deze en andere postzegels in Groschen en postzegels van het Duitse Rijk in Pfennig. De omrekenfactor voor de Oostenrijkse munteenheid Schilling was: 1½ Schilling is gelijk aan 1 Reichsmark. Dus 12 Groschen was gelijk aan 8 Pfennig en 24 Groschen aan 16 Pfennig.

Door de postdienst van het Duitse Rijk was op 8 april 1938 een postzegel uitgegeven ter gelegenheid van de aansluiting van Oostenrijk bij nazi Duitsland die op 10 april 1938 tot stand kwam. De postzegel was ontworpen door de Oostenrijkse graficus Erwin Puchinger en gedrukt door de Staatsdrukkerij in Berlijn in vellen van 50 stuks in een formaat van 23 bij 28 millimeter en kamtanding 14. Symbolisch bedoeld, zo werd dit in een toelichting vermeld, was de afbeelding waarbij een Duitse en Oostenrijkse man samen de Duitse hakenkruisvlag dragen. De frankeerwaarde bedroeg 6 Reichspfennig.

Ook de Oostenrijkse Staatsdrukkerij in Wenen kreeg de opdracht om deze postzegel te drukken. In eerste instantie was daarvoor een ontwerp ingediend dat voor wat betreft de afbeelding en de randtekst volledig gelijk was aan het Duitse ontwerp. Verschil was dat onder de woorden ‘Deutsches Reich’ de woorden ‘Land Österreich’ waren aangebracht. Daarmee werd aangegeven dat Oostenrijk een ‘provincie’ werd van het Duitse Rijk met de naam ‘Ostmark’. Verder was de frankeerwaarde 12 Groschen en dat kon natuurlijk niet als de aansluiting met Duitsland een feit was geworden. Want dan bestond de Oostenrijkse Groschen en de Schilling formeel niet meer. Het ontwerp werd dan ook afgekeurd. Met spoed werd daarom een nieuw ontwerp vervaardigd. De postzegel kreeg echter een ander formaat, 21½ bij 26 millimeter en kamtanding 12¾. Aan de rechtervoet van de man, links op de postzegel, zijn de letters E.P. te zien, de initialen van de Oostenrijkse ontwerper van de zegel: Erwin Puchinger. De postzegel werd eveneens op 8 april 1938 uitgegeven.

In de jaren ’30 werd in Oostenrijk en het Duitse Rijk steeds meer gebruik gemaakt van bijzondere stempels bij tal van gelegenheden. Zo ook bij de aansluiting van Oostenrijk bij Duitsland op 10 april 1938. Op de hierboven afgebeelde briefkaart is een in Berlijn gedrukte postzegel geplakt en gestempeld in Wenen.

Mengfrankeringen met postzegels van het Duitse Rijk en de toen niet meer bestaande republiek Oostenrijk komen voor in de periode van 8 april 1938, de eerste dag van uitgifte van de Duitse postzegel, en 31 oktober 1938, de laatste dag van geldigheid van Oostenrijkse postzegels. Maar de meeste poststukken met mengfrankering zijn door verzamelaars vervaardigd en stemmen niet altijd overeen met de toen geldende tarieven. Zoals de hierboven afgebeelde luchtpostbrief van Wenen naar Hamburg. Gefrankeerd met twee luchtpostzegels van het Duitse Rijk en twee luchtpostzegels van Oostenrijk. De twee Duitse luchtpostzegels waren uitgegeven op 21 januari 1934 en geldig voor de frankering tot en met 31 december 1939. De frankeerwaarde op de brief was 15 Pfennig en omgerekend, bijna 17 Pfennig voor de Oostenrijkse zegels, afgerond naar boven totaal 32 Pfennig.

Een ander voorbeeld van mengfrankering is de brief verzonden uit het wintersportdorp Igls bij Inssbruck naar een geadresseerde in Saarbrücken op 10 april 1938. Naast de Duitse postzegel van 6 Pfennig is een Oostenrijkse luchtpostzegel geplakt met de waarde van 5 Groschen. Verder zijn Oostenrijkse postzegels geplakt met een totale waarde van 9 Groschen, totaal dus 14 Groschen. Omgerekend is dit een bedrag van iets meer dan 9 Pfennig. Totaal gefrankeerd een bedrag van rond 15 Pfennig. En wie Igls niet kent? Op 1 februari 1936 gingen koningin Wilhelmina en prinses Juliana met de trein van Rotterdam naar Innsbruck en daarna naar het villadorp Igls. Daar logeerden zij in hotel Iglerhof. Hier ontmoette prinses Juliana voor het eerst prins Bernhard.

Reclameslogans werden veel gebruikt bij de volksstemming over het aansluiten van Oostenrijk bij het Duitse Rijk. Zoals boven afgebeelde deel van een briefkaart met een in Wenen gedrukte opgeplakte postzegel en gestempeld in Salzburg op 10 april 1938. Op de kaart is een slogan aangebracht met een alles zeggende oproep om ‘Ja’ te stemmen voor aansluiting.

De slogan komt in verschillende vormen voor en werd meestal door ambtenaren van de Oostenrijkse Post aangebracht. Vrijwel alle postambtenaren waren lid van de Oostenrijkse nazi-partij, de Deutsche Nationalsozialistische Arbeiterpartei DNSAP. Een partij die op 3 oktober 1933 in Oostenrijk was verboden maar vlak voor de ‘Anschluss’ weer was gelegaliseerd.

De op 11 maart 1938 afgetreden Oostenrijkse Bondskanselier Kurt von Schuschnigg was het beslist niet eens met de aansluiting van Oostenrijk bij het Duitse Rijk en trachtte dan ook met propaganda slogans en vignetten de Oostenrijkse bevolking tot andere gedachten te brengen.

Von Schuschnigg liet zelfs een serie van vijf verschillende propagandavignetten drukken in vijf verschillende kleuren die bedoeld waren om op briefkaarten en brieven te plakken naast de normale frankeerzegels. Deze vignetten, in de waarden van 5, 10, 20, 50 Groschen en 1 Schilling hadden geen frankeergeldigheid. Opvallend is het kruis, het zogenoemde ‘Kruckenkreuz’ dat het symbool was van het Oostenrijks-fascistische Patriottische Front. Maar hoe verliep de volksstemming op 10 april 1938? Voor de aansluiting van Oostenrijk met het Duitse Rijk om een Groot-Duitsland te vormen stemden 4.453.912 Oostenrijkers voor, 11.929 tegen en 5.777 stemmen waren ongeldig. Dat betekende dat 99.73% van de Oostenrijkers voor was en slechts 0,27% tegen.

De dag nadat Kurt von Schuschnigg was afgetreden trokken Duitse troepen op verzoek van Seys-Inquart Oostenrijk binnen die uitbundig door de Oostenrijkse bevolking werden onthaald. Von Schuschnigg werd gearresteerd en gevangen gezet. In 1945 werd hij door Amerikaanse troepen bevrijd uit het concentratiekamp. De in december 1937 uitgegeven gelukwenszegels waren op 31 oktober 1938 ongeldig verklaard. Waarom deze twee zegels zijn gebruikt op een brief verzonden op 26 april 1938 vanuit Wenen naar Berlijn zal wel altijd een raadsel blijven omdat de inhoud helaas ontbreekt. Was het een gelukwens? In elk geval is de totale frankeerwaarde met de Duitse zegel meegerekend 29 Pfennig, geen gebruikelijk tarief. Overigens werd de Fennstrasse in Berlijn in de laatste dagen van de Tweede Wereldoorlog vrijwel geheel weggevaagd door de oprukkende Sovjet troepen in hun opmars naar het spoorwegstation Schöneweide in het industriegebied van Treptow aan de Spree. Nu staan in de Fennstrasse sombere flats van vier hoog.

Hoe anders zou het voor Oostenrijk en zijn bevolking er uitzien vanaf de ‘Anschluss’ tot in de eerste helft van 1945. Een verwoest en ontredderd land. Vele doden en gewonden en soldaten die krijgsgevangen waren gemaakt. Honger en ontbering door gebrek aan voedsel en brandstof. Terecht dat de Oostenrijkse Postdienst op 11 maart 1988 een herdenkingspostzegel uitgaf: 11 maart 1938 nooit vergeten!

Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Historisch • Duitsland • Oostenrijk • Koningshuizen • Tweede wereldoorlog

Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?

(4 stemmen, gemiddeld: 4,25 uit 5)

Laden...