Postzegelvel Fietspostzegels: uitgiftedatum 17 augustus 2020

Fietsonderdelen in historisch perspectief

Een gemiddelde fiets bestaat ongeveer uit 300 onderdelen. Zes daarvan heeft ontwerper Sander Plug uit Amsterdam op ware grootte gefotografeerd en op een gekarteld fragmenten geplaatst, die overeenkomen met de perforaties van klassieke postzegels.

1] Fietspostzegels – reflector

Reflector: talrijke facetten kaatsen het licht terug naar de bron.
In 1935 kon in ons land gekozen worden tussen een rood achterlicht (naderhand wettelijk verplicht) en een rode reflector.

2] Fietspostzegels – fietsframe

Fietsframe: de lichtval maakt de ronding van de onderbuis zichtbaar.
De meest gebruikte vorm van het fietsframe is het diamantframe, dat uit 1885 dateert. In de beginfase bestond het frame uit hout en staal, later kwamen aluminium, carbon en titanium bij.

3] Fietspostzegels – handvat

Handvat: het reliëf verhoogt de grip op het stuur.
Met de handvatten kan het stuur beter vastgehouden worden. In 1897 werd in Amerika het patent van een handvat met veermechanisme verkregen, dat los van het stuur kon ronddraaien.

4] Fietspostzegels – fietsbel

Het kroontje op de fietsbel is een oud en universeel motief. Het is niet gelieerd aan een of ander merk.
Het eerste patent voor de fietsbel (meestal links op het stuur gemonteerd) is in 1877 verkregen en vanaf 1906 verplicht gesteld in ons land.

5] Fietspostzegels – buitenband

Buitenband: het profiel verhoogt de grip op de weg o.a. bij aquaplaning.

6] Fietspostzegels – binnenband

Binnenband: op het haaks lijnreliëf is een plakkertje na een lekke band aangebracht. Het plakkertje verwijst naar de lekke band. Hét uitgangspunt van deze postzegelemissie.
In 1841 is de luchtband door Robert Thomson uit Schotland uitgevonden. Hij liet het patent verlopen, waarna John Dunlop het 1888 opnieuw vastlegde.

Ontwerpmethode Sander Plug

Grafisch ontwerper Sander Plug ontving van PostNL de opdracht de fietsgeschiedenis te verbeelden. Hij heeft het veranderd in: “Hoe speel ik het klaar een fiets van 1½ x 1 meter op een postzegel van 36 x 25 mm te krijgen.”
In Plugs stijl komen geen voor de hand liggende ontwerpen voor. Hij werkt altijd vrij conceptueel met een zekere scherpte vanuit een bepaalde logica.

Tijdens een fietstocht met een lekke band ontstond het eerste concept voor deze postzegelemissie Fietspostzegels. Met het scherpe steentje van de lekke band ontstond het letterlijke antwoord, dé invalshoek voor de postzegelafbeeldingen: “Haal onderdelen ‘een-op-een’ uit de fiets.” Immers de geschiedenis van de fiets is ook de geschiedenis van de lekke band.
Met goudsmid en meubelontwerper Bram Kerkhofs zijn iconische beelden van de fiets gezocht en gevonden. Naderhand zijn ze als fragmenten uitgezaagd en op ware grootte (rijk aan reliëf en textuur) herkenbaar gefotografeerd.

Een bijzonderheid van deze nieuwe postzegelemissie is de aanwezigheid van drie in grootte verschillende ‘postzegels’: een gekarteld fietsfragment is op de echte postzegel geplaatst, die op zijn beurt met nog vijf andere zegels op het postzegelvel met een ‘getande perforatie’ staat. Hierbij is het Droste-effect toegepast: een afbeelding bevat een afbeelding in verkleinde uitvoering van zichzelf. Dus een postzegel staat op een postzegel, die ook weer op een postzegel staat.

Naschrift

Omdat Sander Plug een eigen interpretatie aan deze emissie heeft gegeven dan PostNL heeft voorgesteld (niet verbeelden maar afbeelden) heb ik contact met de ontwerper opgenomen. De fiets in historisch perspectief gezien, is niet belicht, maar de functionaliteit en veiligheid van de fiets is middels enkele details afgebeeld.
Ik stelde me de letterlijke vraag: “Hoe krijg ik een fiets 1 : 1 op een postzegel? Via een meer abstracte wijze heb ik herkenbare stukken (letterlijk op te vatten, zie foto) uit een fiets getransformeerd naar de fietspostzegels.”
In mijn visie geldt een ‘aangepast’ spreekwoord helaas voor de fietsemissie: “De som der delen is minder dan het geheel!”

Beeld van een fysieke fietspostzegel met buitenband tijdens de voorontwerpperiode.

Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Nederland • Nederland • Fietsen en wielrennen

Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?

(14 stemmen, gemiddeld: 4,79 uit 5)

Laden...