In 2019 zijn vele bekende en onbekende personen overleden. Ik heb een persoonlijke selectie gemaakt uit de volgende categorieën: sport, design, ziektes, mode, film, politiek, koningshuis, bergen en dieren.
Gerelateerde artikelen
Niki Lauda
Niki Lauda (22 februari 1949 – 20 mei 2019) was een autocoureur uit Oostenrijk. Hij groeide uit tot een van de belangrijkste Formule 1-coureurs van zijn tijd. In de laatste jaren van zijn leven was Lauda niet-uitvoerend voorzitter van het Formule 1-team van Mercedes-Benz. Lauda’s overwinningen: 3 wereldtitels (1975, 1977, 1984), 25 overwinningen tijdens de F1-races en 54 podiumplaatsen. Hij reed voor de renstallen: March, BRM, Ferrari, Brabham, McLaren.
De laatste officiële autorace in de F1 op circuit Zandvoort werd op 25 augustus 1985 verreden. De wedstrijd, bestaande uit 297,6 km verdeeld over 70 ronden, werd gewonnen door Niki Lauda. Tweede werd Alain Prost en derde Ayrton Senna.
Chewbacca
Chewbacca is een personage uit de Star Warstrilogie van George Lucas. Chewbacca is de 234 jaar oude Wookiee co-piloot van de Millennium Falcon, het schip van Han Solo. Zowel tijdens de Clone Wars als tijdens de Civil War speelde deze machtige krijger een cruciale rol.
Chewbacca werd vertolkt door Peter Mayhew in de episodes III-VIII. Peter Mayhew (19 mei 1944 – 30 april 2019) was een Brits acteur, die vooral opviel vanwege zijn ongewone lengte van 2,21 meter.
Chewbacca’s kenmerkende stemgeluid werd ontworpen door geluidstechnicus Ben Burtt, die hiervoor de geluiden van onder andere kamelen, beren, walrussen, konijnen, tijgers en dassen door elkaar mixte. Lucas baseerde het personage op zijn hond Indiana, die steeds naast zijn ex-vrouw in de auto zat.
Raymond Poulidor
Raymond Poulidor (15 april 1936 – 13 november 2019) was actief als beroepsrenner tussen 1960 en 1977. Poulidor was vooral populair omdat hij zich zo makkelijk kon schikken in zijn rol van underdog en tegenslagen kon incasseren. In Frankrijk is hij bekend onder zijn bijnaam Poupou. Hij wordt ook Eeuwige Tweede genoemd, omdat hij in vele wedstrijden net naast de hoofdprijs greep. Onder meer in de Ronde van Frankrijk werd hij driemaal tweede (1964, 1965 en 1974) en vijfmaal derde (1962, 1966, 1969, 1972 en 1976), zonder een etappe in de gele trui te hebben gereden.
In het begin van zijn carrière was Jacques Anquetil zijn grootste rivaal, later kreeg hij te maken met Eddy Merckx. Raymond Poulidor was de man van Gisele Bardet, de vader van Isabelle en Corinne, de schoonvader van wielrenner Adrie van der Poel en de grootvader van de wielrenners Mathieu en David van der Poel.
Karl Lagerfeld
Karl Otto Lagerfeld (10 september 1933 – 19 februari 2019) was een Duitse modeontwerper, kunstenaar en fotograaf, die sinds 1952 voornamelijk in Parijs woonde en werkte. Hij was een van de invloedrijkste couturiers aan het einde van de twintigste en in het begin van de eenentwintigste eeuw, en was ook op andere creatieve terreinen actief, met name de fotografie.
In de jaren zeventig werd hij vooral bekend door zijn werk bij modehuis Chloé, waar hij bleef tot Stella McCartney in 1997 het roer van hem overnam. Sinds 1983 was hij hoofdontwerper van het modehuis Chanel. Tussen 1984 en 1997 had hij zijn eigen modelijn Karl Lagerfeld en vanaf 1998 zijn eigen label Lagerfeld Gallery. In 2005 verkocht hij de merknaam Karl Lagerfeld en zijn twee winkels in Parijs en Monaco voor een onbekend gebleven contant bedrag aan Tommy Hilfiger.
In 2012 heeft Karl Lagerfeld een zegel ontworpen voor Monaco. Het was voor het goede doel specifiek voor de arme ouderen: 75e herdenking van het ‘Werk van zuster Marie’.
Ieoh Ming Pei
Ieoh Ming Pei (26 april 1917 – 16 mei 2019), beter bekend als I. M. Pei, was een Chinees-Amerikaans architect die wordt gezien als een van de meest toonaangevende architecten van de 20e eeuw. Hij studeerde in Hongkong en in Shanghai voor hij op 18-jarige leeftijd naar de Verenigde Staten vertrok om architectuur te studeren aan de University of Pennsylvania. Hij behaalde een bachelor in architectuur aan het Massachusetts Institute of Technology in 1940. Verder heeft hij dan ook nog aan de Harvard Graduate School of Design gestudeerd.
In 1944 keerde hij terug naar Harvard, waar hij studeerde onder Walter Gropius. Hij kreeg een master in architectuur in 1946. In 1948 nam William Zeckendorf Pei aan bij het bedrijf van Webb en Knapp, waar hij “director of architecture” werd. Bij dit bedrijf werkte hij aan vele grote projecten in het land en ontwierp hij zijn gebouwen in de stijl van Mies van der Rohe. Hij kreeg het Wheelwright traveling fellowship in 1951.
In 1954 werd hij genaturaliseerd tot Amerikaans staatsburger. Een jaar later begon Pei zijn eigen architectenbureau in New York, I.M. Pei & Partners, in 1989 hernoemd tot Pei Cobb Freed & Partners. Vanaf die tijd liet de invloed zich gelden van de Franse architect van het modernisme: Le Corbusier. Evenals Le Corbusier ging Pei ‘brutalistische’ gebouwen ontwerpen; gebouwen van ruw beton en bestaande uit blokachtige, geometrische en zich herhalende vormen. Collages van ongebruikelijke stereometrische vormen van glas en beton werden Peis handelsmerk.
Pei won in 1983 de Pritzker Prize, de belangrijkste architectuurprijs ter wereld, en in 1989 kreeg hij de prestigieuze Japanse kunstprijs Praemium Imperiale. In de V.S. kreeg hij in 1988 de National Medal of Arts en in 1993 de Medal of Freedom toegekend. Ook werd hij in 1993 benoemd tot officier in het Franse Legioen van Eer.
Ieoh Ming Pei heeft de piramide van het Louvre ontworpen. Het is een grote glazen en metalen piramide op de binnenplaats (Cour Napoléon) van het Louvre in Parijs, die fungeert als hoofdingang van het museum. President François Mitterrand onthulde de piramide op 29 maart 1989.
De piramide heeft een hoogte van 21,65 meter en een lengte van 35,42 meter, en wordt omgeven door drie kleinere piramides en een omgekeerde piramide (Pyramide Inversée). Zij bestaat uit 603 ruitvormige en 70 driehoekige glazen segmenten en 300 ton staal. Het totale gewicht is ongeveer 450 ton. De verhoudingen van de Piramide van Cheops dienden als model. De ontwerpen van Pei, vooral bekend vanwege de sterke geometrische vormen en het gebruik van daglicht, zijn wereldwijd gebouwd.
Behalve de piramide van het Louvre heeft Pei nog meer bekende gebouwen ontworpen:
- het Musée d’Art Moderne Grand-Duc Jean in Luxemburg
- de Rock and Roll Hall of Fame in Cleveland, Ohio
- de John F. Kennedy Library in Boston, Massachusetts
- de Bank of China Tower in Hongkong
- de nieuwe vleugel van het Historisches Museum in Berlijn
- het Museum van Suzhou in Suzhou
- het Museum voor Islamitische Kunst in Doha (Qatar)
Pei bleef tot zijn dood actief als architect; toen zijn laatste ontwerp: het Museum voor Islamitische Kunst in de hoofdstad van Qatar werd geopend (2008) was hij 91 jaar oud. In veel van zijn werk keren ruime constructies terug, die door het gebruik van geometrische vormen van staal, steen en glas gedurende de dag veranderen door de lichtinval. Hij maakte ook vaak gebruik van glazen piramides.
Jacques Chirac
Jacques René Chirac (29 november 1932 – 26 september 2019) was een Frans staatsman en politicus. Hij was gedurende exact twaalf jaar, vanaf 17 mei 1995 tot en met 16 mei 2007, president van Frankrijk. In 2002 werd hij herkozen voor een nieuw mandaat van vijf jaar. Voordat hij tot president werd verkozen was hij burgemeester van Parijs en tweemaal premier.
In 1996 kreeg Chirac veel lof door de Franse rol in de Holocaust te erkennen. Als eerste president onderkende hij dat het Franse Vichy-regime medeverantwoordelijk was voor de deportatie van Franse Joden.
Op 14 juli 2002, bij de viering van de Franse nationale feestdag quatorze juillet, overleefde hij een moordaanslag: een jonge neonazi vuurde nabij de Arc de Triomphe een kogel af op de president terwijl deze in een open jeep deelnam aan een militaire parade.
In 2003 kreeg Chirac internationaal veel aanzien vanwege zijn harde opstelling jegens de Irakoorlog, waartoe de Amerikaanse president George W. Bush en de Britse premier Tony Blair hadden besloten. Met steun van de Duitse bondskanselier Gerhard Schröder en de Russische president Vladimir Poetin protesteerde Chirac fel tegen de oorlog. Door Chiracs Irakbeleid kreeg Frankrijk het imago van een tegendraadse, maar wel vooraanstaande natie. Chirac werd zelfs genomineerd voor de Nobelprijs voor de Vrede van 2003.
Postzegels van de Palestijnse Autoriteit, na de dood van Arafat, ter ere van de Franse president Jacques Chirac – vanwege de onvermoeibare steun die Chirac Arafat op het internationale toneel heeft gegeven. Na de dood van Arafat noemde Chirac hem “een moedige man”. ‘Ik buig voor president Yasser Arafat en breng hulde aan hem’, zei Chirac.
>8000 koala’s dood door bosbranden Australië
De koala of buidelbeer (Phascolarctos cinereus) is een buideldier uit de familie koala’s (Phascolarctidae) die voorkomt in het oosten van Australië. De familienaam Phascolarctos is afgeleid van de Oudgriekse woorden ???????? en ?????? die respectievelijk “buidel” en “beer” betekenen. Het Latijnse cinereus betekent “askleurig”. Door zijn teddybeer-achtige uiterlijk wordt hij vaak ten onrechte als een beer beschouwd.
“Koala” komt uit het Dharuk, een uitgestorven aboriginaltaal die rond Sydney werd gesproken. Het zou zoiets betekenen als “drinkt niet”, verwijzend naar het feit dat de koala zelden drinkt. De koala, zoals vele andere inheemse Australische dieren, speelt een belangrijke rol in de aboriginal-mythe over het ontstaan van de wereld.
De Australian Koala Foundation schat dat de afgelopen twee maanden meer dan duizend koala’s de dood vonden tijdens de bosbranden in New South Wales en Queensland. En zelfs wanneer de dieren de natuurramp heelhuids zijn doorgekomen, worden ze in hun bestaan bedreigd. Hun habitat is door de bosbranden enorm klein geworden en het duurt maanden voordat de eucalyptus, hun voornaamste voedingsbron, weer aangroeit. Bovendien wordt er amper regen voorspeld waardoor de leefomstandigheden voor de dieren nog moeilijker worden.
Mount Everest klimmers
De regering van Nepal heeft voor 2019 een recordaantal van 378 klimvergunningen verleend aan klimmers. Dat is lucratief voor het arme land, want alpinisten moeten omgerekend 10.000 euro betalen om de hoogste (8848 meter) berg ter wereld op te mogen. De meeste Everest-klimmers worden begeleid door een Nepalese gids, wat betekent dat meer dan 750 klimmers naar verwachting in het huidige seizoen hetzelfde pad naar de top betreden.
Tot nu toe is het meer dan 5000 mensen gelukt om de top van de Mount Everest te bereiken. De Nieuw-Zeelander Edmund Hillary en zijn Nepalese sherpa Tenzing Norgay waren de eersten op de berg in 1953.
Het was een dodelijke week op de Mount Everest. Tien alpinisten kwamen tijdens de beklimming of afdaling van de hoogste berg ter wereld om het leven. Het zijn er veel meer dan vorig jaar, toen in het hele klimseizoen vijf doden vielen op de ‘Chomolungma’: de ‘moedergodin van de aarde’. Waarom willen de klimmers in de file staan en deze berg schrappen van hun bucketlist? Vol met adrenaline willen alle klimmers hun ultieme beproeving ondergaan.
De meeste lichamen zullen de Mount Everest nooit meer verlaten. Van de meer dan 300 bergbeklimmers die er stierven, liggen er vermoedelijk zeker 200 nog altijd op de berg. Door de kou blijven hun lichamen goed bewaard. De meeste klimmers bezweken aan de gevolgen van de hoogteziekte nadat ze de top hebben gehaald.
Ebola in Congo
Ebola is een bij mensen voorkomende virusziekte die wordt veroorzaakt door het ebolavirus. De ziekte is zeldzaam en komt voor in de vorm van regionale uitbraken in landen in Midden-Afrika. Geschat wordt dat 50% van de personen die besmet zijn met de virus zullen overlijden.
De naam ebola komt van de gelijknamige rivier in Congo (destijds Zaïre) waar in 1976 een tweede uitbraak plaatsvond en ebola voor het eerst werd herkend en aangetoond in de plaats Yambuku, gelegen op 95 kilometer van de rivier de Ebola. De aandoening veroorzaakt een hoog sterftecijfer en er is nog geen specifieke behandeling of geneesmiddel beschikbaar tegen het virus. Ebola werd voor het eerst geregistreerd in 1976. Sinds die uitbraak en tot aan de uitbraak in 2014, zijn er ongeveer twintig verschillende kleinere uitbraken geweest. Tot de uitbraak van de ziekte in 2014 in de West-Afrikaanse landen Guinee en Liberia stierven er per uitbraak enkele honderden mensen. Desalniettemin werd het ebolavirus maandenlang onderwerp van gesprek toen er in 1995 in Congo-Kinshasa weer een uitbraak plaatsvond.
Symptomen en ziekteverloop
De incubatieperiode van ebola is 2 tot 21 dagen. Meestal ontwikkelt de patiënt na 7 dagen de eerste ziekteverschijnselen. Nadat de eerste symptomen – koorts, zeer zware hoofdpijn en sterke pijnscheuten – zich voordoen, kan de ziekte snel verergeren. Een atypisch, maar ernstig symptoom is de hik, dat 15% van de patiënten treft. In het begin van de ziekte zal de patiënt niet-specifieke griepachtige symptomen vertonen, zoals keelpijn, koorts en algemene malaise. Deze symptomen komen snel opzetten en verergeren snel. Hoofd-, spier- en gewrichtspijn, koorts met koude rillingen, geen eetlust en een zwaktegevoel zijn de meest voorkomende vroege symptomen.
Een vlekken vormende huiduitslag vertoont zich soms rond dag vijf van de infectie, voornamelijk op de romp. Deze uitslag is weinig kenmerkend daar het slechts in ongeveer 15% van de gevallen voorkomt. Daarna volgen maag-darmklachten zoals buikpijn, overgeven en diarree. Tekenen van aantasting en bloeding van de slijmvliezen zijn: bindvliesontsteking, moeilijk en pijnlijk slikken en bloedingen op verschillende plaatsen van het maag-darmstelsel. Bloedingen van de slijmvliezen komen in de helft van de gevallen voor. In volgende fases kunnen verdere bloedingen, ontsteking van de hartspier en longoedeem voorkomen.
In de tweede ziekteweek ziet men in de regel het begin van herstel óf een verdere verslechtering met diffuse bloedstolling in de vaten, algeheel orgaanfalen en shock. Wanneer de patiënt aan de infectie overlijdt, gebeurt dit meestal in de tweede week. Herstel duurt lang. Gedurende deze periode ziet men regelmatig complicaties zoals teelbalontsteking, leverontsteking, gewrichtspijn, ontsteking van rug- of beenmerg en oogvliesontsteking.
Besmettingen
Vleermuizen zijn de waarschijnlijkste bron voor filovirussen. De virussen zijn aangetroffen in verschillende vleermuissoorten die in Afrika leven. Zij verspreiden het virus onder meer via hun ontlasting. Verschillende dieren in het Afrikaanse tropische regenwoud kunnen met het virus worden besmet, zoals chimpansees, gorilla’s en antilopen. Als mensen deze dieren slachten en eten, kunnen zij het virus ook krijgen. Rond Meliandou, het dorp van de eerste patiënt in Guinee, worden vleermuizen gegeten.
Congo
In augustus 2014 werd in Democratische Republiek Congo ebola vastgesteld. Door lokale gebruiken en begrafenisrituelen raakten verschillende gezondheidswerkers besmet. De WHO werd door het Ministerie van Gezondheid van Congo ingelicht over de epidemie. Daarnaast werden diverse teams samengesteld om de epidemie in kaart te brengen en te bestrijden. In de maand augustus overleden 35 mensen door ebola.
In 2018 heeft opnieuw een ebola-uitbraak in het oosten van Congo plaatsgevonden. De ziekte heerste vooral in het grensgebied met Uganda en Rwanda. Het aantal doden lag op 24 september van dat jaar op circa 100. Op 17 juli 2019 lag het dodental op zeker 1.582 mensen en riep de WHO de uitbraak uit tot een medische noodsituatie ‘van internationale zorg’. Aanleiding was een ebola-overlijden in de miljoenenstad Goma, een grensplaats met Rwanda, op 200 km van de oorspronkelijke besmettingshaard. Op dat moment waren er al drie grensoverschrijdende sterfgevallen in Oeganda geweest.
Grand-Duc Jean de Luxembourg
Jean Benoît Guillaume Marie Robert Louis Antoine Adolphe Marc d’Aviano, in het Nederlands taalgebied vaak aangeduid als Jan van Luxemburg (5 januari 1921 – 23 april 2019), was van 1964 tot 2000 groothertog van Luxemburg.
Jan huwde op 9 april 1953 prinses Josephine Charlotte, dochter van koning Leopold III van België. Zij waren via hun (over)grootmoeders (Maria Anna van Bragança, moeder van groothertogin Charlotte van Luxemburg, Maria Antonia van Bragança, moeder van prins Felix van Bourbon-Parma en Maria José van Bragança, moeder van koningin Elisabeth van België) verre familie van elkaar. Als kind al konden Joséphine-Charlotte en Jan goed met elkaar opschieten. Uit hun huwelijk werden vijf kinderen geboren.
Op 7 oktober 2000 deed Jan troonsafstand ten voordele van zijn oudste zoon Henri.
Eerdere blogs van overleden personen
Wim Crouwel (21 november 1928 – 19 september 2019):
https://www.postzegelblog.nl/2019/09/23/ode-aan-wim-crouwel/
Rutger Hauer (23 januari 1944 – 19 juli 2019):
https://www.postzegelblog.nl/2019/07/27/ode-aan-rutger-hauer-onze-grootste-filmacteur/
Reacties (1)
Voor de volledigheid: De slachtoffers van de malariamug overtreffen het aantal ebola patiënten in miljoenen aantallen. Die had ik in deze opzet van dit artikel (heel origineel!) er dan ook maar bij gezet.
Schrijf een reactie
(registratie is niet nodig)