In de periode tussen beide wereldoorlogen, het interbellum, tracht PTT in 1932 met het uitschrijven van een ontwerpwedstrijd van een vredespostzegel de vredesgedachte te propageren. Van de 807 inzendingen behoort het ontwerp van Escher bij de 15 beste, waaraan ik hieronder aandacht schenk.
Het geweldig hoge aantal inzendingen illustreert de werkeloosheid in het ontwerpersgilde tijdens de crisisperiode van de dertiger jaren van de vorige eeuw in ons land. Men probeerde om toch iets bij te verdienen.
Gerelateerde artikelen
Verbeelding [on]mogelijkheid vredesbespreking
- Met blote, onbedekt wit gekleurde handen kan een oprechte en eerlijk gemeende handdruk gegeven worden, die tot vrede zal kunnen leiden. De zwart gekleurde achtergrond van dit uiterlijke gebaar verwijst naar oorlog.
- Met zwart gekleurde geharnaste handen is het ten ene male onmogelijk een ferme handdruk te geven om vrede te sluiten. Het uiterlijk vertoon van deze handdruk speelt zich af voor een wit gekleurde en geveinsd vredelievende achtergrond/milieu.
- Het ontwerp wordt niet uitgevoerd. Reden? De ‘vredesverbeelding-in-scherp-contrasterend-zwart-en-wit’ was hoogstwaarschijnlijk tijdens het interbellum in 1932 een te openlijke, te onomwonden en te directe verwijzing naar de overgang van oorlog naar vrede. Er valt niets te raden.
- Eschers niet uitgevoerd dubbelportret van handdrukken in beeldspraak-uitvoering geeft in overdrachtelijke zin een indringend en visionair beeld van wel of geen vredesonderhandelingen (beeldspraak = ‘spreken’ met afbeeldingen).
- In 1933 is de voorkeur gegeven aan het verheven en symbolisch versluierende ontwerp P. Hofman gegeven. Deze zakelijk-afstandelijke afbeelding van de Vredeszegel (nvph 256, die Hofman zelf betitelt met ‘Eenvoud’) toont een zes-puntige ster met een vredesduif deels in een cirkel met op de achtergrond een ‘actief’ opgericht zwaard als symboolteken voor een eventueel komend[e] gevaar/strijd. De ster straal in twee richtingen een bundel van vijf stralen uit: eentje bestemd voor ieder werelddeel. Vermeldenswaardig is het feit dat het Volkenbons-logo een vijfpuntig logo voert, terwijl de Vredespostzegel er zes telt!
Volkerenbondsdag 18 mei
Op donderdag 18 mei 1933 (Volkerenbondsdag: uitgiftedatum Nederlandse Vredespostzegel) maakte Duitsland op de internationale Volkerenconferentie bekend om op 14 oktober 1933 uit de Volkenbond/Volkerenbond te stappen.
Doelstellingen van de in 1919 opgerichte Volkenbond:
- Blijvend internationale vrede garanderen.
- Herhaling van een wereldoorlog voorkomen.
- Doorvoeren van internationale veiligheid bij geschillen door collectief overleg. De Volkenbond/Volkerenbond beschikte in
tegenstelling tot de opvolger, de Verenigde Naties, niet over een internationaal leger dat druk kon uitvoeren.
De Volkerenbond nam o.a. de visie van Hugo de Groot (1583 – 1645 met illustratie boekenkist!!) over, die het principe van de vrije handel en toegang op zee (buiten de territoriale wateren) in zijn ‘Mare Liberum’ omschreven.
Voorontwerp ‘Vrede-op-aarde-postzegel’
In 1951 heeft Escher op verzoek van drukkerij Joh. Enschedé een ontwerp gemaakt voor de eerste serie VN-postzegels. Het groene ontwerp (één van de acht kleurproeven) deed mee aan een internationale expositie, maar werd niet bekroond. Voor bijgaand voorontwerp greep Escher terug op drie fragmenten van zijn Vredespostzegel uit 1932, wellicht onder de aansprekende VN-doelstelling ‘Vrede op aarde’ in zijn achterhoofd.
Voor mij is dit voorontwerp de reddende engel geworden om aandacht aan het voorontwerp ‘Vredespostzegel’ van M.C. Escher te kunnen schenken, waarvan ik het beeldrecht niet kon verwerven. Ik heb de drie ‘geleende’ fragmenten op de juiste plaats geplakt, waardoor het me toch lukt u enig idee van Eschers vredeszegel-voorontwerp met de frankeerwaarde van 12½ cent frankeerwaarde te geven met scherpe contrasten in zwart-wit. Aan de contrastrijke achtergrond (boven zwart, beneden wit met daar tussen een overgang ‘in-een-gearceerde-lijnstructuur’ in grijzen) heb ik geen aandacht willen schenken.
Afbeeldingen: B. Hylkema
Reacties (0)
Schrijf een reactie
(registratie is niet nodig)