Enkele weken voor de uitgifte van de emissie Erwin Olaf: 40 jaar fotografie op maandag 1 juli a.s. vraag ik nu al uw aandacht voor één van de vijf verschillende postzegels van de bekende fotograaf uit het vel van tien zegels. Het volgende borrelt wel bij me op: “Om welke redenen zal deze emissie verschijnen?”
Gerelateerde artikelen
- Om zijn 60-jarige leeftijd? Hij verjaart op dinsdag 2 juli a.s.!
- Om zijn 40-jarig jubileum als fotograaf?
- Om zijn inhoudelijke & veelzeggende foto’s in combinatie met ontwerp, belichting & vormgeving?
Erwin Olaf: 40 jaar fotografie: uitgiftedatum 1 juli 2019
Inhoudelijk & veelzeggend
De terminologie ‘inhoudelijk & veelzeggend’ geldt niet alleen voor de foto’s van Erwin Olaf, maar ook voor schilderijen uit de 17e eeuw. Deze werken zijn voor Olaf aantrekkelijk
- om het inhoudsvolle en veelzeggende karakter van de schilderijen,
- om de compositie van de schilderijen,
- om de belichting van de personen op de schilderijen.
Het is niet voor niets dat fotograaf Edwin Olaf om deze aantrekkelijkheden, studie en onderzoek een geregelde bezoeker is van het Rijksmuseum in Amsterdam en daarbij o.a. een bekend schilderij van Jan Steen nauwkeurig bestudeert.
Schilderij ‘In weelde siet toe’ (1663) van Jan Steen (1626 – 1663)
Dit schilderij, dat ook wel Het bedorven huishouden wordt genoemd, is een georganiseerde chaos. Een typisch huishouden van Jan Steen. De schilder ‘verstopt’ in dit werk talloze wijze levenslessen.
- De moeder als hoofdschuldige van alles zit links van het midden te slapen. Daarmee verwaarloost zij het huishouden. Alles loopt
uit de hand. Het gaat van kwaad tot erger. - Haar oudere dochter in satijn gekleed in het centrum zit naast een schaamteloze vrijer. Ze geeft de ‘minnaar’ een glas wijn.
- Al sprekende met een vrouw achter hem tracht hij haar geld afhandig te maken, waarmee hij later de dochter kan betalen.
- De stichtelijke woorden van de gebochelde man met eend (kwaker) op zijn schouder (hij is lid van de protestantse Quakers en
leest uit de bijbel voor) zijn niet besteed aan het losbandige stel. - Een klein kind in de kinderstoel links speelt met sieraden en een lepel.
- Een kostbaar document is bij de tafelstoel op de grond gevallen.
- Een zoontje achter de slapende moeder rookt een pijp (zoals de ouden zongen, piepen de jongen).
- Een zusje achter hem steelt geld uit de wandkast (de gelegenheid maakt de dief).
- Verschillende beesten voeren iets in hun schild:
* De hond (symbool van echtelijke trouw) eet ongestoord op de tafel van de vleespastei.
* Een aap (symbool van wellust) heeft de klok stilgezet. Hiermee wordt aangegeven dat de tijd in dwaasheid wordt vergeten.
* Een varken gaat er vandoor met het kraantje van het leeggelopen wijnvat linksonder. Op het vat staat Steen’s naamvermelding met het jaartal van ontstaan van het schilderij 1663.
- Een sleutel als symbool van alles waar de moeder op moet letten, hangt veel betekenend boven haar onder de stokbeurs.
- Aan de zolder hangen benodigdheden voor de toekomst (bedelattributen) in een mand: leprozenklepper, roede, aanmaakhoutjes, muziekpapier (langs de deur te venten) en een bedelkruk/-staf.
Dit losbandige gezin staat straf, ziekte en armoede te wachten.
Op het leitje rechts op de trap staat een boodschap van dit schilderij: “In weelde siet toe”, pas op voor rijkdom. Dat weelde tot verderf leidt, spreekt uit het hele schilderij. De personen in deze allegorische voorstelling verbeelden door hun activiteiten in combinatie met de gebruikte attributen een of ander begrip als deugd, zonden of leugen. Onmatigheid en verspilling leidt onherroepelijk tot armoede. Het schilderij vormt een waarschuwing tegen een losbandig leven. Een lege stokbeurs is het gevolg.
Edwin Olafs ‘Pearls uit de serie Squares’ (1986)
Luxe tot die je de strot uitkomt, een overdosis. Pearls is een van de vroegste werken in zwart-wit van Edwin Olaf. ’t Is een androgene persoon (overdadige seks-werking geslachtshormoon) die parels uitbraakt.
Deze iconische foto van een parels-uitbrakende-persoon heeft betrekking op veel (multi-interpretabele) handelingen en opvattingen (instelling/opstelling/houding), waar sprake is van overdaad en extra. Als het woordje ’te’ (royaal, vrijgevig, karig, seks-gericht) of het woord ‘over’ ervoor staan (overactief, overbelast, overbezorgd, overdrijven, oversekst) is er sprake van overtroeven.
Het ‘meer’ is nooit ‘vol’, het is onverzadigbaar. De zegswijze ‘niet het vele is goed, maar het goede is veel’ heeft zijn betekenis geheel verloren. Hierbij kan gedacht worden aan verwende kinderen, die heel veel (dure) verjaardag- en sinterklaascadeautjes krijgen. Eveneens aan ‘de gouden bergen’ op handelsgebied, die de Amerikaanse president Trump Engeland beloofde in de superlatieve bewoording “fenomenaal aanbod” na de invoering van Brexit tijdens zijn staatsbezoek aan Groot-Brittannië op 3 t/m 5 juni 2019.
Gemeenschappelijke kijk van schilder en fotograaf
De visie van Jan Steen van enkele eeuwen geleden en de huidige benadering van Edwin Olaf over hun samenleving komen sterk met elkaar overeen. Ze staan beiden door de sterke verwantschap in dezelfde traditie. Met andere woorden de maatschappelijke betrokkenheid van kunstenaars is algemeen en van alle tijden. Zij houden ons een spiegel voor!
Erwin Olafs fotografische beeldentaal
Uit al het fotowerk van Erwin Olaf straalt een grote maatschappelijke betrokkenheid: ”Wat ik het liefste wil laten zien, is een perfecte wereld met een barst erin. Ik wil het beeld verleidelijk genoeg maken om mensen mijn verhaal in te trekken en dan een klap uit te delen.”
Hij vermengt de werkelijkheid met fantasie. Al zijn series (portretten, scenes, installaties en filmpjes) zijn een reactie op de actualiteit en de geschiedenis. De foto’s bezitten allemaal een verborgen en diepere betekenis, die voor iedereen anders kan zijn. Zijn werken vertellen verhalen en roepen daarmee vragen op. Je kun je eigen verhaal erbij verzinnen.
De foto’s zijn perfect. Bezitten een adembenemende technische perfectie. Alles is in de kleinste details in scene gezet (geënsceneerde fotografie). Als regisseur heeft hij alles volledig onder controle. Volgens zijn ideeën kan alles op foto’s worden georganiseerd.
Reacties (0)
Schrijf een reactie
(registratie is niet nodig)