Koude Oorlog en de ruimtevaartwedloop

Veel landen in Europa waren bezig na het beëindigen van de Tweede Wereldoorlog om hun economieën op te bouwen. Maar kort daarna volgde de periode van de ‘Koude Oorlog’. Die begon in 1945 en eindigde in 1991 (na de val van de Muur (1989) en het uiteenvallen van het Oostblok). De Koude Oorlog tussen de grootmachten Sovjet-Unie en de Verenigde Staten heeft zich jarenlang vooral ook in de ruimte afgespeeld: Wie schiet de eerste astronaut omhoog? Wie loopt het eerst op de maan? Een miljarden verslindende strijd met als doel: internationale populariteit.

USA (1995): 50 jaar herdenking einde Tweede Wereldoorlog

Drie presidenten van de Verenigde Staten hebben een belangrijke rol gespeeld bij de ruimtevaart race. President Eisenhower had er zo zijn twijfels over. De Amerikanen lagen in veel opzichten straatlengtes voor op de Russen, waarom zouden ze zich in de ruimte moeten bewijzen? Maar toch gaf hij toe aan de maatschappelijke druk. Wie de ruimterace won, zo werd aangenomen, zou de technische voorsprong hebben die nodig was om de wereld naar de hand te zetten. De worsteling tussen de twee grote ideologieën van de Koude Oorlog, het communisme en het kapitalisme, zou in de ruimte worden voortgezet.

John F. Kennedy, die Eisenhower opvolgt, zag zichzelf voor een dilemma geplaatst. Kennedy vindt de ruimtevaart een spannend project, maar ziet geringe opbrengsten. Maar net als Eisenhower staat hij onder druk. Als hij nog maar net is geïnstalleerd als president, zijn daar de Russen, die alweer een grote stap in de ruimte doen.

Italie (2011):  Joeri Gagarin is de eerste mens in de ruimte aan boord van de Vostok 1 op 12 april 1961.

Kennedy gaf tijdens zijn presidentschap de ruimtevaart een enorme impuls door, nadat de Sovjets een voorsprong hadden genomen in de ruimterace, in 1961 aan het Amerikaans Congres voor te stellen geld beschikbaar te stellen voor een reis naar de maan. In zijn beroemde speech van 25 mei 1961 kondigde Kennedy aan dat de Amerikanen aan het eind van het decennium een man op de maan zullen hebben. NASA pakte het project vanaf het begin groots aan. In 1961 werd 20 miljard dollar gevraagd voor het maanlandingsprogramma, terwijl de totale begroting 94 miljard dollar bedroeg. In een voordracht voor de Verenigde Naties op 20 september 1963 gaf hij aan dat hij mogelijkheden zag deze reis in samenwerking met de Sovjet-Unie te maken. Kennedy kreeg de kans niet dat voorstel nader uit te werken, twee maanden later werd hij vermoord.

Monaco (1964): John F. Kennedy met Mercury capsule

Op 22 november 1963 werd president Kennedy vermoord tijdens een toer door de stad Dallas.  Lyndon B. Johnson reed mee in dezelfde stoet, maar werd niet geraakt. Hij werd diezelfde dag beëdigd als de 36e president van de Verenigde Staten.

USA (1973): 36e President Lyndon B. Johnson

Tijdens het presidentschap van Johnson werd het Gemini project ontwikkeld bestaande uit de deelprojecten Mercury en Apollo. Wij kennen vooral de  successen van het Apollo programma resp. de Apollo 8 en Apollo 11 vluchten. Gekozen werd ‘Cape Canaveral Air Force Station’ in Florida om de raketten te lanceren.

USA (2002): Greetings from Florida (uit de serie Greetings from America)

Wernher von Braun

De man achter het ruimtevaartprogramma van de Verenigde Staten was Wernher von Braun. Vanaf zijn kinderjaren was deze Duitse natuurkundige al gebiologeerd door astronomie en het heelal.  Maar Von Brauns passie en genialiteit bleven niet lang onopgemerkt door de Duitse overheid. Eind 1934 lanceerde de groep geleerden rond Von Braun twee raketten, die tot een hoogte van ruim twee kilometer kwamen. In Peenemünde aan de Oostzee werd de langeafstandsraket V2 (Vergeltungswaffe-2) ontwikkeld, die door Hitler werd gebruikt om Londen aan te vallen. In 1944 werd Von Braun gearresteerd door de Gestapo op verdenking van sabotage van het V2-programma.

Alles over Wernher von Braun en de V2-raket kan je zien in https://museum-peenemuende.de/

We hebben een aantal jaren geleden dit museum bezocht en is een aanrader als je met vakantie gaat richting het eiland Usedom.

In 1945 moest het team van Von Braun beslissen, aan wie zij zich wilden overgeven. Zoals een geleerde van de groep opmerkte: ‘We verachten de Fransen, we zijn doodsbang voor de Russen, we denken dat de Britten ons niet kunnen betalen.. dan blijven de Amerikanen over.’ Eerst om zich aan over te geven en daarna met Amerikaans geld het raketprogramma voort te kunnen zetten. Uiteindelijk werd Von Braun de geestelijk vader van de Saturnus V-draagra-ketten van het Apolloprogramma.

Mozambique (2012): 100e geboortejaar Wernher von Braun

Ruimtevlucht Apollo 8 

Het jaar 1968 was erg turbulent in de Amerikaanse geschiedenis. Robert Kennedy en Martin Luther King werden beiden vermoord.  In de Vietnam oorlog sneuvelden 1200 Amerikaanse soldaten per maand. De Verenigde Staten had dringend een wereldwijd succesnummer nodig.

Rep de Guinee (1968): Herdenkingsserie voor John & Robert Kennedy, Martin Luther King

USA (1999 en 1995): Vietnam War / Prisoners of War (POW) en Missing in Action (MIA)

Apollo 8 was de eerste bemande missie die in een baan om de maan werd gebracht. Voor deze missie werd de Saturnus V als draagraket gebruikt. Een draagraket is een raket die bedoeld is om een al dan niet bemande ruimtecapsule, kunstmaan of ruimtesonde (de zogeheten nuttige lading) te lanceren. Dit was pas de derde keer dat een Saturnus V werd gelanceerd en de eerste keer met bemanning. Alle volgende Apollo-missies zouden ook worden gelanceerd met behulp van een Saturnus V.

De bemanning van Apollo 8 bestond uit commandant Frank Borman, Command/Servicemodule piloot Jim Lovell en maanlanderpiloot William Anders.

Guine-Bissau (2018): 50 jaar Apollo 8

Oorspronkelijk zou het doel van Apollo 8 een testvlucht zijn waarbij de commando-module slechts in een baan om de aarde zou worden gebracht. Het vermoeden was echter dat de Sovjet-Unie een missie naar de maan zou uitvoeren die eerder gepland stond dan de missie van de NASA. Daarom werd besloten Apollo 8 in een baan om de maan te brengen en tegelijkertijd mogelijke landingsplaatsen voor volgende Apollo-missies te verkennen.

Hongarije (1968): vlucht Apollo 8

Earthrise (te vertalen als aardopkomst) is een naam gegeven aan een foto van de Aarde, gemaakt door astronaut William Anders met een Hasselblad camera. Dit is de meest afgedrukte foto aller tijden, die van de opkomst van de kleurrijke aarde boven het grauwe maanoppervlak. NASA vond dat op kerstavond een ‘something appropriate’ moesten doen. Navraag bij familie en vrienden vooraf werd besloten om te kiezen voor hoofdstukken uit het Bijbelboek Genesis. Aanvaardbaar voor de grote religies. Afsluitend met een vredeswens voor iedereen op die goede aarde: ‘And from the crew of Apollo 8, we close with good night, good luck, a Merry Christmas – and God bless all of you, all of you on the good Earth’.

Beelden van Earthrise en het voorlezen uit het Bijbelboek Genesis: https://moon.nasa.gov/resources/318/apollo-8-genesis-reading/

Historische beelden gecombineerd met animatie van de foto van ‘Earthrise’: https://www.youtube.com/watch?v=VDf0ONl-nDw

Een staaltje sublieme PR maakte de gebeurtenis legendarisch: tijdens de live-uitzending van de omwenteling rond de maan op kerstavond las de bemanning op kerstavond 24 december om beurten hoofdstukken uit Genesis voor, die begonnen met “In the beginning God…”.  Indrukwekkender kon het eigenlijk niet: het scheppingsverhaal dat werd voorgelezen door astronauten die om de maan heen cirkelden. De iconische foto ‘Earthrise’ met de eerste woorden van ‘Genesis’ werd het ontwerp van de Apollo 8 zegel (uitgegeven in 1969).

USA (1969): Apollo 8 (als herdenking van het 8e jaar vlucht van Alan Shepard (1961))

We mogen de bemanning van Apollo 8 bedanken als onderdeel van de ruimtevaart historie. De afloop van het verhaal weten we: negen maanden later zette de eerste mens voet op de maan. De Amerikanen waren de onbetwiste winnaars van de ruimterace. In 2019 zal ik de ‘First man on the moon’ bespreken in het 50ste jubileumjaar.

Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Sovjet Unie • Verenigde staten • Religie • Ruimtevaart • Tweede wereldoorlog • Politici

Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?

(17 stemmen, gemiddeld: 4,94 uit 5)

Laden...