Kinderpostzegels sinds 1924

In 1924 is de eerste serie kinderzegels uitgegeven. In 1949 is de eerste kinderzegel-scholenactie Voor kinderen door kinderen gestart. Tijdens de Tweede Oorlog zijn er in 1942, 1943 en 1944 geen kinderzegels uitgegeven. Met andere woorden dit jaar is de 91e kinderzegelemissie uitgegeven en de 69e scholenactie gevoerd.

Steeds minder leerlingen scholenactie

Minder scholen en daardoor ook minder leerlingen nemen deel aan de scholenactie:

• In 2008 telt de actie 240.000 leerlingen.
• In 2013 telt de actie 211.000 leerlingen.
• In 2017 telt de actie 160.000 leerlingen.

Bij het doornemen van de landelijke kranten betreffende de berichtgeving over de op scholen gevoerde kinderpostzegelactie 2017 ben ik inzichtgevende cijfers en reacties tegengekomen, waaruit een tanend enthousiasme voor de kinderzegelactie op scholen blijkt en die steeds duidelijker op de voorgrond treedt. De traditioneel geworden scholenactie is al enkele jaren aaneen in een overgangs- en/of afscheidsfase *) terechtgekomen.

*) Hierbij denk ik ook aan de beëindiging (afscheid) van de 80 zomerpostzegel-emissies in de periode 1935 – 2010 uitgegeven (1942 t/m 1946 zijn vijf zomerzegelemissies niet verschenen).

De zomerzegelpresentatie op 27 april 2010 werd uitgebreid gevierd. Reden? De 75e zomerzegel-emissie werd gepresenteerd met portret-silhouetten van bekende Nederlanders. Op de foto houdt de BN’er zelf de postzegel vast of een vertegenwoordiger van hem/haar.
Deze groots opgezette bijeenkomst betekende feitelijk het afscheid én uitvaart van de zomerzegel! De zomerzegel werd uit het officiële emissiebeleid van PostNL geschrapt.

Functie, wijze en nut van de scholenactie staan ter discussie

De achteruitgang van de aan de actie deelnemende scholen en leerlingen (in de meer veranderende en versneld evoluerende wereld) hangt samen met een combinatie van factoren en/of aanleidingen van kinderzegel-bijzondere en van kinderzegel-algemene aard:

• Scholen worden te vaak door goede doelen organisaties ‘belaagd’.
• Scholen voeren (per jaar/aantal jaren) een wisselend en veranderend goede doelen beleid.
• Scholen moeten te veel tijd en energie in de scholenactie steken.
• Scholen kunnen zich niet in de besteding van de bijslag-gelden vinden.
• Invoering wedstrijdelement. Vrijkaart Duinrell: Afkeuring ‘Voor-wat-hoort-wat-benadering’!
• Met de kinderzegelbestelling is een te hoog bedrag gemoeid. **)
• Postzegelgebruik neemt af en daarmee ook voorverkoop van kinderzegels en prentbriefkaarten.
• Door gedemotiveerde instelling van leerkrachten door overmatige werkdruk daalt prioriteit van de kinderzegelactie.

**) PostNL ontvangt de frankeerwaarde van de verkochte kinderpostzegels en SKN de toeslagwaarde. Van dat bedrag moet SKN alle kosten samenhangend met kinderpostzegelactie aftrekken. Die kosten bestaan uit:

1. De ontwerpkosten.
2. De drukkosten.
3. De administratiekosten.
4. De vervoerskosten.
5. De reclamekosten.
6. De kosten van vernietigen van niet verkochte vellen.

Hoe lang zal kinderzegelactie kwalificatie ‘immaterieel erfgoed’ nog kunnen voeren?

Jaren geleden plaatste Wim Dik ( PTT/KPN-topman, progressief denkend & handelend o.a. nauw betrokken bij verzelfstandiging en privatisering van het staatspostbedrijf in de 90er jaren) al enkele kritisch vooruitstrevende opmerkingen over de uitgave van bijslag-postzegels als zomer-, kinder- & en Rode Kruis-zegels:

1. “Is het inzamelen voor fondsen via postzegels nog wel van deze tijd (1993)?
2. “Past het nog wel bij de PTT-bedrijfstak/-bedrijfstaak (1993)?“
3. “De bijslagpostzegel heeft zijn langste tijd gehad (2007)!”

Deze opmerkingen zouden nu ook heel goed door een leerkracht van een basisschool uitgesproken kunnen zijn (“PTT-bedrijfstaak” vervangen door “basisschool-taak”). Op scholen wordt intern blijkens de achteruitlopende aantallen van deelnemende leerlingen ***) wel degelijk op zakelijk-rationele en kritische wijze over doel, wijze en functie van de scholenactie gediscussieerd.

Als het fundament van de kinderzegelemissies steeds meer wordt aangetast door een in aantal afnemende groep leerlingen (dé kurk waarop de kinderzegel drijft), dan zie ik op termijn de toekomst van de kinderpostzegel somber in. Vandaar hierbij mijn vraag: “Hoeveel jaar zal het kinderzegel-predicaat ‘Kinderpostzegelactie immaterieel erfgoed’ nog kunnen gelden?”

***) Uit de per 6 oktober 2017 bekend gemaakte overzichtscijfers blijkt dat de scholen-kinderzegelactie dit jaar 9,7 miljoen euro heeft opgeleverd. Dat is vier ton meer dan in 2016! Een ongelooflijk resultaat: ‘Minder leerling, meer euro’. Er zal op termijn ongetwijfeld toch een kantelpunt komen!
– Het is niet voor niets dat SKN bij de scholenactie twee velletjes levert. SKN-motivatie: “Bij een bestelling van één velletje is het voor SKN niet meer rendabel!”

Persoonlijke Postzegel plaatsvervangend alternatief?

Ook kan ik me heel goed voorstellen dat PostNL op termijn de kinderpostzegel in het ‘kader-harnas’ van de Persoonlijke Postzegel zal schuiven, zoals dat de Zomerpostzegel/Ouderenpostzegel van het Nationaal Ouderenfonds is overkomen met daarop tekeningen van vlinders en bloemen van Janneke Brinkman- Salentijn.

Voor PostNL een aantrekkelijke stap:

• Behoud van inkomsten: een redelijk groot deel van deze alternatieve zomerzegels zal niet voor frankering worden gebruikt. Gevolg? Gratis inkomsten voor PostNL waar geen diensten voor behoeven uitgevoerd te worden.
• PostNL toont hiermee (op alternatieve wijze) nog steeds haar sociale betrokkenheid.
• Op het officiële emissieprogramma ontstaat plaats voor een andere emissie.

Foto’s door PostNL en B. Hylkema

Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Thematisch • Nederland • Nederland • Kinderpostzegels

Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?

(5 stemmen, gemiddeld: 4,20 uit 5)

Laden...