Afbeelding: B. Hylkema

Opperbevelhebber Michiel de Ruyter en talrijke andere bevelhebbers/zeehelden (nvph 412/21 met op achtergrond oorlogsschepen) hebben in de 17e eeuw in verschillende oorlogen (zelfs vier Engelse Oorlogen) en zeeslagen de belangen van ons land verdedigd en/of uitgebreid/verloren (in andere werelddelen).

Inleiding

De verhouding tussen Engeland en ons land (Republiek der Verenigde Nederlanden) was slecht. Reden? De Engelsen waren jaloers op onze bloeiende handel en scheepvaart. Teneinde Nederlandse vrachtvaarders zo veel mogelijk uit Engelse havens te weren en de eigen Engelse scheepvaart aan te moedigen, werd de Scheepvaartwet (Akte van Navigatie) uitgevaardigd, die bepaalde dat producten uit niet-Europese werelddelen alleen door Engelse schepen ingevoerd mochten worden. Europese producten mochten alleen door Engelse schepen of door vaartuigen uit het betrokken exportland Engeland ingevoerd worden. Gevolg? Onze scheepvaart leed een gevoelig verlies. Nederlandse schepen konden alleen nog maar eigen boter, kaas en haringen Engeland invoeren. Invoer van koren uit Oostzeelanden was niet meer mogelijk, evenals wijn uit Frankrijk en/of specerijen uit Indië.

Afbeelding: B. Hykema

1e Engelse Oorlog (1652 – 1654)

De Engelsen voerden de bepalingen van de Scheepvaartwet streng uit. Zelfs op zee werden Nederlandse schippers door de Engelsen op verboden goederen gecontroleerd. Gevolg? De Eerste Engelse (handels)Oorlog (1652 – 1654) breekt uit. De oorlog verliep voor ons land nadelig door de slechte toestand van onze vloot. De Nederlandse kust werd zelfs geblokkeerd. Scheepvaart en visserij werden lamgelegd. De Vrede van Westminster viel voor ons land nadelig uit.

Staatsman/financier/raadpensionaris Johan de Witt verbeterde de financiële toestand van ons land, grotere oorlogsschepen werden gebouwd met meer doelgerichte bewapening en voor matrozen verbeterde de lonen. Gevolg? De gevechtswaarde van onze vloot werd daardoor danig geoptimaliseerd.

Afbeelding: Door OSeveno, using work created by User:Memnon335bc (Eigen werk: adaptation of File:RaidMedwayKarte.svg) [CC BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0)], via Wikimedia Commons

De Midway is een zijrivier in zuidwestelijke richting in de brede monding van de Theems. In het verticale riviergedeelte boven de ’th’ van de plaats Chatham is de rivier door een ketting afgesloten (geweest). Londen ligt meer naar het westen van dit kaartgedeelte.

2e Engelse Oorlog (1665 – 1667)

Geheel onverwachts in vredestijd veroverden in 1665 de Engelsen Nieuw-Nederland met Nieuw-Amsterdam (New York) als hoofdplaats en bezittingen op de kust van Guinea. Hiermee is de Tweede Engelse Oorlog (1665 – 1667) begonnen. Talrijke overwinningen op de Engelsen werden er toen behaald o.a. de Vierdaagse Zeeslag. Het jaar daarop (1667) vernietigde Michiel de Ruyter de Engelse vloot met de Tocht naar Chatham.

Tocht naar Chatham

Van 19 t/m 24 juni 1667, dus 350 jaar geleden, is Michiel de Ruyter in opdracht van de Zeven Verenigde Nederlanden met een vloot van zestig schepen naar Engeland gevaren.

De Zeven Verenigde Nederlanden bestonden uit de gewesten Holland, Zeeland, Utrecht, Gelderland, Overijssel, Friesland en Groningen (met Drenthe in Ommelanden). Een bundel van zeven pijlen symboliseert met een handdruk het 400-jarige gewestenverbond de Unie van Utrecht (nvph 1172).

De Engelsen, bang voor de Nederlanders, hebben geprobeerd ze tegen te houden door schepen te laten afzinken en een ondiepe zijrivier van de Theems, de Midway, met een ketting af te sluiten (kettingschakels van 15,9 cm), waar de Engelse vloot zich beschermt en veilig waande. De Nederlanders passeerden met gemak de obstakels van de verraste Engelsen.

De schepen zijn verder de rivier opgevaren. Nabij Chatham hebben de Nederlanders niet alleen de Engelse vloot in brand gestoken en vernietigd, maar soldaten van het net opgerichte Korps Mariniers door De Ruyter (zeesoldaten) heeft er ook de dok- en scheepswerven vernietigd. Als overwinningstrofee nam admiraal De Ruyter zelfs het Engelse vlaggenschip Royal Charles (dé trots van Engeland) mee naar huis!
De Engelse levensomstandigheden waren vlak voor en tijdens de Oorlog niet rooskleurig: het land verzwakte door de pest. Alleen al in Londen 70.000 doden (1665) en tot overmaat van ramp brak in 1667 de Grote Brand in Londen uit! De staatskas was leeg. Er werd besloten het grootste deel van de vloot in Chatham te concentreren en aan wal te leggen. Door de vlootconcentratie op één plaats konden de Engelsen en de vloot op een overweldigende wijze vernederd en verslagen worden, waardoor het einde van de oorlog werd bespoedigd met de Vrede van Breda.

Daarin werd o.a. bepaald dat wij in ruil van Nieuw-Nederland (met Nieuw-Amsterdam als hoofdplaats, het huidige New York) Suriname van de Engelsen kregen. In die tijd voor de Republiek een heel voordelige ruil.

Nadeel heeft ook zijn voordeel!

Deze zware vernedering voor het Britse volk heeft er echter wel toe geleid dat de Engelsen naderhand met de Royal Navy voortvarend aan de wederopbouw zijn begonnen. Gedurende de volgende eeuw ging de Britse vloot geregeld succesvol en dominerend te werk. Nederland in crisis achter zich gelaten: ons land verloor haar internationale hegemonie.

Middels tentoonstellingen wordt (in een gemeenschappelijk samenwerkingsverband!!!) in beide landen aandacht aan Chatham gegeven:

• Nederland: muZEEum in Vlissingen, ‘Tocht naar Chatham’, groots wapenfeit (3 juni t/m 1 oktober 2017).
• Engeland: Historic Dockyard in Chatham, ‘Battle of Medway’, startpunt van een sterke Engelse vloot met veel overwinningen.

Twee varianten De Ruyter-postzegel

Afbeelding: B. Hylkema

Van de 7½ cent De Ruyter-postzegel (nvph 412) bestaan twee verschillende uitvoeringen. Holstege & Vellekoop in ‘Achtergronden van de Nederlandse postzegelproductie tijdens de Duitse bezetting in 2e Wereldoorlog’:

1. Type I: “16 juni 1943 was de eerste dag van uitgifte. Over de kwaliteit was men niet tevreden. De druk was te ‘modderig’, vooral het haar en de knevel.” De eerste en laatste letter (in dikke letteruitvoering) van de landsnaam raken de linker en rechter rand van het zegelbeeld. Voorts raakt de ‘1’ van ‘½’ de ‘7’ De decoratie op de schuin lopende schouderband is weinig scherp en gedetailleerd.
2. Type II: De eerste en laatste letter van ‘Nederland’ staan geheel vrij van de postzegelrand, bovendien zijn cijfers en letters dunner uitgevoerd dan bij type I. De afbeelding is scherper en beter gedetailleerd

Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Thematisch • Nederland • Scheepvaart • Vrede

Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?

(5 stemmen, gemiddeld: 5,00 uit 5)

Laden...