Nieuwe post (ook in tonnen) wordt aan een lijntje omhoog het schip ingetrokken. Deze manier van postbezorging kennen we al van Tonga, een naburige eilandengroep, waar grotere schepen ook niet kunnen aanmeren. Het Koninkrijk Tonga is een eilandengroep in de Grote of Stille Oceaan. Ze liggen ten oosten van de Fiji-eilanden, ten zuiden van de Samoa-eilanden en ten westen van de Cook-eilanden. Het koninkrijk omvat 139 eilanden, waarvan er 36 bewoond zijn. De ruim 100.000 Tonganen noemen hun eilanden graag “Friendly Islands” (Vriendschapseilanden). De eilandengroep werd in 1643 ontdekt en beschreven door de Nederlandse zeevaarder Abel Tasman, die ook (in 1642) Tasmanië en Nieuw-Zeeland verkende. Hij was in dienst van de VOC. (Verenigde Oost-Indische Compagnie.

Het eilandenstaatje Tonga heeft altijd al de aandacht getrokken van de filatelistische wereld. Tonga gaf bijvoorbeeld als eerste land ter wereld zelfklevende postzegels uit in een afwijkende vorm. Beroemd geworden is de “banaan”. Maar posthistorisch is Tonga nog veel interessanter. De Tonga-eilanden zijn vooral beroemd om de “blikkenpost” (of in het Engels “Tin Can Mail”).
Op de Tonga-eilanden woonden veel kooplieden die kopra (gedroogd vruchtvlees van de kokosnoot) en mosselen van de eilandbewoners opkochten. De post van deze handelaren werd door schepen bezorgd, die ook voor het vervoer van de goederen zorgden. Indien een kapitein slechts voor een  eiland brieven aan boord had, voer hij niet graag door de gevaarlijke riffen en moesten de kooplui dus soms maanden op hun post wachten. Dit leidde in 1882, met name op het eilandje Niuafo’ou, tot het oprichten van de “Tin Can Mail” (blikkenpost).

De correspondentie werd in grote beschuitblikken gesloten, die dan gewoon over boord werden gegooid. De inboorlingen zwommen tot bij het schip en brachten de blikken aan land. Maar na een ongeluk met een haai, roeiden ze voortaan in kano’s tot bij het schip. Veel stempels zijn aangebracht in diverse talen. Belangrijk is het stempeltje “Inward Tin Can Mail” (= inkomende post per blik). Verder stempels en een geschreven naam van de “W.G.Quensell Tin Can Mail Man”. In de twintiger jaren van de 20e eeuw arriveerde ene Walter George Quensell op het eiland Niuafo’ou. Hij realiseerde zich al snel dat er filatelistische mogelijkheden zaten in deze wijze van postvervoer. Met een eenvoudige stempeldoos maakte hij een rubberen stempel met de tekst “TIN CAN MAIL” en plaatste dit op alle uitgaande brieven. Daarna kwamen er allerlei stempels bij in diverse talen. Zelfs de Nederlandse taal werd gebruikt: “Blikken Bus Post”. Deze brief werd in 1936 gestuurd vanaf Tonga naar Australië.

Merk op dat de postzegel nog de landsnaam “Toga” vermeldt. Linksboven is de tekst aangebracht: “This letter enclosed in a water-tight tin was put into the sea from the Cruise Steamer Monowai…….etc. Deze postdienst werkte zo meer dan 50 jaar. Sinds er echter vliegveldjes zijn aangelegd, wordt de briefwisseling per luchtpost gevoerd. Brieven die echt gelopen hebben via de blikkenpost zijn redelijk aan de prijs (20-200 US dollar). De meeste komen uit Amerika. Er zijn handelaren geweest die ze per kilo’s lieten overkomen. Een indruk van “maakwerk” kleeft toch wel op die brieven.
Nog een ton!
Een reisgroep bezocht de Galapagos Archipel in de Pacific. Op het eiland ‘Floreana’ leefde een, van origine, Duitse vrouw: Mevrouw Wittmer. Zij beheert reeds vanaf 1932 het lokale postkantoor op dit eenzame eiland. Zij is de enige overlevende van een groep zonderlingen die zich zo van het wereldgebeuren afsloten. In vergetelheid overleefden zij totdat deze eilandengroep na de tweede wereldoorlog als nationaal park en exponent van het idee van de Darwinistische evolutietheorie wereldbekend wordt.

Iedere natuurliefhebber wil deze vulkanische eilandengroep met zijn endemische flora en fauna bezoeken.
Spartelen tussen de tamme zeehonden en lopen tussen de unieke zeeleguanen. Onze reisgroep wordt geleid door een mevrouw uit Maastricht, Zij is activiste voor het WWF, weet alles over vogels en verzamelt natuurlijk vogels op postzegels. Zij leert de ‘facteur’ van Floreana, mevr. Wittmer, kennen en post enige kaarten en brieven in ‘de ton’. De werking van deze ton is als volgt: U doet uw brieven en kaarten in de ton. Bij elk volgende schip bekijkt men de post en neemt men de kaarten en brieven mee die op de route liggen. Het kan zijn dat uw kaart via het vasteland van Equador per luchtpost komt of gewoon met een Nederlandse postzegel erop, door een bezoeker meegenomen en in Nederland op de bus gedaan. Je weet dat het stuk van Galapagos komt door de unieke stempels die Mevr. Wittmer er op plaatst.

De reisleider, onze mevrouw uit Maastricht, bekijkt de post in de ton, alvorens haar post erin te deponeren. Ze merkt een kaart op (overigens niet de kaart die hieronder getoond wordt!), die gericht is aan Z.K.H. Prins Bernhard. De schrijfster is een dartele jongedame. Onze reisleidster weet de activiteiten van onze Prins op zijn WWF-waarde te schatten, men zou haar zelfs royalist kunnen noemen. Ze neemt de kaart mee en doet deze in Nederland in gesloten couvert op de bus. Drie weken later krijgt ze van het secretariaat van de Prins een bedankbriefje voor de goede zorgen en de betoonde discretie. Onze reisleidster ‘wist van de prins geen kwaad!’

Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Historisch • Tweede wereldoorlog

Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?

(3 stemmen, gemiddeld: 5,00 uit 5)

Laden...