In 1978 hadden wij, mijn echtgenote en twee kinderen, jongens van negen en zes jaar oud, een korte vakantie in de Ardennen in België. We hebben daar veel gewandeld en hebben enkele keren een stadje, Bastogne of Bastenaken, aangedaan om daar wat te eten en te drinken. Op het plein gelegen aan een kruispunt van doorgaande wegen, stond een grote tank opgesteld. De jongens natuurlijk meteen enthousiast en zij kwamen dan ook met vragen.
Gerelateerde artikelen
Waarom staat die tank daar? En van wie is dat standbeeld? Zelf heb ik de oorlog niet bewust meegemaakt, maar mijn ouders hebben er vaak over gesproken. Zelf was ik als jongen ook een keer met mijn ouders in Bastenaken geweest en zij hebben toen het verhaal over de Slag in de Ardennen verteld. Het was in de winter, 16 december 1944, toen enkele legeronderdelen van de Duitsers onverwachts oprukten naar Luik en Antwerpen. De geallieerde troepen, voornamelijk Amerikaanse soldaten, waren volkomen verrast door de aanval van de vele Duitse tanks en soldaten. Het was bitterkoud en de sneeuw lag hoog. Het was erg mistig en de bewolking was laag. Dat was de reden dat geen geallieerde vliegtuigen konden worden ingezet om de aanval af te slaan.
De Duitse troepen overweldigden de geallieerden en slaagden erin om op twee plaatsen door de linies heen te breken. Zo konden zij op 20 december 1944 het stadje Bastenaken omsingelen waardoor de 101ste Luchtlandingsdivisie was opgesloten in het stadje. Al snel raakte men door de munitie heen en ook het einde van de voorraad rantsoenen kwamen snel in zicht.
De bevolking van Bastenaken had zwaar te lijden van de belegering en de onophoudelijke beschietingen door de Duitse troepen en tanks.
De verliezen aan de zijde van de Amerikanen waren groot. Zo goed mogelijk probeerde men, mede met hulp van de plaatselijke bevolking, de gewonden te verzorgen.
Op 22 december, na twee dagen omsingeling, werd door de Duitse bevelhebber Heinrich von Lüttwitz een ultimatum overgebracht aan de Amerikaanse generaal Anthony McAuliffe. De Duitse generaal dreigde het stadje en het zich daarin bevindende Amerikaanse garnizoen volkomen aan puin te schieten als men zich niet overgaf. McAuliffe was er vast van overtuigd dat de omsingeling zou worden doorbroken door Britse en Amerikaanse troepen en gaf maar één boodschap op een briefje mee als antwoord op het ultimatum: NUTS! De Duitsers begrepen niets van dit antwoord. Was het een overgave of niet? Kolonel Joseph Harper die het briefje had overhandigd legde het uit: ‘Loop naar de hel!’.
De dag daarna en de daarop volgende vier nachten vonden zware bombardementen plaats op de stad. Doordat het weer opklaarde was het op 23 december mogelijk om 144 ton aan voedsel en munitie te droppen vanuit C-47 transportvliegtuigen. De volgende dag volgden nieuwe droppings.
Een Duitse grondaanval op eerste Kerstdag, 25 december, was nog even kritiek. Duitse tanks braken door de Amerikaanse linies maar door goed opgesteld antitankgeschut wisten de Amerikanen 18 tanks uit te schakelen en werd de doorbraak weer gesloten. De Duitse aanvallen bleven doorgaan maar de Amerikanen hielden stand. Tot op 26 december eindelijk de tanks onder bevel van Patton de linie van de 101ste Luchtlandingsdivisie in Bastenaken bereikten en de belegering van het stadje kon worden beëindigd. Veertig ambulances reden het stadje binnen om de gewonde soldaten en burgers af te voeren naar hospitalen.
Ter herinnering aan de belegering van Bastenaken en de Slag om de Ardennen werd een monument opgericht, het Mémorial du Mardasson ten noordoosten van het stadje Bastenaken.
Het monument, met daarnaast een museum, werd ingewijd op 16 juli 1950. Het monument heeft de vorm van een vijfpuntige ster, het symbool van het Amerikaanse leger, met elk een vertakking van 31 meter lang. Het monument is een herinnering aan de 76.890 Amerikaanse soldaten die tijdens het Ardennen Offensief sneuvelden, werden vermist of gewond waren geraakt.
Of onze twee jongens toen beseften wat zich allemaal heeft afgespeeld in het stadje en de bossen er omheen weet ik niet, wel dat zij zich het monument en de tank op het plein nog steeds herinneren. Nu heet het plein naar de generaal die Bastenaken verdedigde: Place General McAuliffe. Om nooit te vergeten.
En het postzegelalbum met de op het Ardennen Offensief betrekking hebbende postzegels zijn daarbij een prachtig hulpmiddel. Roepen de postzegels in uw album ook wel eens herinneringen bij u op?
Reacties (5) Schrijf een reactie
Dit verhaal roept in ieder geval weer herinneringen op aan de verhalen van mijn vader en moeder, die met kerst 1944, na aanvankelijk in Heerlen bevrijd te zijn, plotseling alle Amerikaanse en Engelse soldaten zagen wegtrekken en heel bang waren dat de Duitsers zouden terugkeren. Elke keer als ik door de Ardennen rijd, realiseer ik me dat, slechts op een paar kilometer afstand, de wereld in brand stond en het niet veel gescheeld had op het vuur was overgeslagen. Nu ga je in een uurtje tijd boodschappen doen in Luik of Aken, bezoek je Verviers en Monschau, wat is dat Europa toch een geluk!
Mooie bijdrage, ook voor mij met (vakantie)herinneringen. De tafel op het kruispunt zie ik nog zo voor me en het museum was zeer indrukwekkend.
Cees, weer een prima verhaal met mooie zegels.
Waar ook hevig gevochten was, in de buurt waar ik altijd enkele dagen per jaar heen ga: Hürtengewald, Vossenack en Kallbach, in de Eifel tussen Düren en Aken. Ik ben blij dat ik dit allemaal niet heb mogen meemaken.
Ik woon zelf in deze buurt.Dit verhaal is goed uitgezocht.
Schrijf een reactie
(registratie is niet nodig)