In het Nederlandsch Tijdschrift voor Postzegelkunde, jaargang 1904, augustus/september, werd de uitgifte bekendgemaakt van drie postzegels, specifiek voor een gebied in Midden Amerika daar waar het Panamakanaal werd gegraven. Met de aanleg van het Panamakanaal, in de toen nog Panama geheten provincie van Colombia, werd in 1881 begonnen onder leiding van Ferdinand de Lesseps. Na jaren van tegenslag en oponthoud werd het kanaal op 15 augustus 1914 in gebruik genomen.
Gerelateerde artikelen
In 1878 heeft de deelstaat Panama van de Verenigde Staten van Colombia vier postzegels uitgegeven. Postzegels met een wapen met Kondor. In het midden van de zegel is de landengte van Panama afgebeeld met aan weerszijden een zeilschip.
In 1887 volgden zes zegels uitgegeven door de Provincie Panama van de staat Colombia. Zegels met de aardrijkskundige kaart van het Panamese gebied. Het waren zegels gedrukt in zwarte inkt op gekleurd papier.
Van 1892 tot 1896 volgde dezelfde serie en uitgebreid met enkele waarden in eenkleurige plaatdruk. De zeven frankeerwaarden waren van 1 centavos tot en met 1 peso.
De serie werd in 1903 voorzien van een opdruk PANAMA en uitgegeven op 10 november van dat jaar door de op 3 november 1903 zelfstandig geworden republiek met die naam. De republiek was gevestigd na een militaire opstand tegen het regime van Colombia. Alle beschikbare Colombiaanse postzegelwaarden werden gebruikt om te voorzien van een opdruk PANAMA met een zware balk door de landsnaam Colombia. De opdrukvormen zijn vervaardigd in negen (!) verschillende typen.
De Verenigde Staten hadden grote belangen bij het tot stand komen van het Panamakanaal. Twee weken nadat de Republiek Panama was gevestigd, werd een verdrag tussen de twee staten gesloten. Het hield in dat aan weerszijden van het traject van het kanaal een strook van ongeveer acht kilometer breedte onder invloed kwam te staan van de Verenigde Staten. Deze strook, met een oppervlakte van 1.400 km2, werd ‘Panama Canal Zone’ genoemd. De ‘hoofdstad’, gesticht door de Amerikanen, werd Balboa, thans een stadswijk van Ancón gelegen aan de ingang van het kanaal aan de kant van de Grote Oceaan. Bij het beheer van de Canal Zone behoorde tevens de postdienst. De Amerikanen hadden voor een waarde van $ 1.000 aan vellen Panamese postzegels (met opdruk voor de Republiek) gekocht.
Het waren de waarden 2, 5 en 10 centavos en deze werden met een handstempel van een tweede ‘opdruk’ voorzien met de woorden CANAL ZONE. De eerste zegels werden vanaf 26 juni 1904 verkocht. De postzegels waren verdeeld over tien opgerichte postkantoren in het gebied. Het waren vestigingen in Ancón, Bohio, Christobal, Culebra, Emperador, Gatun, Gorgona, La Boca, Matachin (niet Bas Obispo zoals de Amerikanen eerst hadden medegedeeld) en San Pablo. Aldus het Tijdschrift.
De handopdruk was een noodmaatregel, want intussen waren vijf Amerikaanse postzegelwaarden besteld met een machinale opdruk CANAL ZONE PANAMA. Het waren postzegels van 1, 2, 5, 8 en 10 dollarcent. Deze nieuwe zegels werden op 18 juli 1904 in gebruik genomen. De oplagen waren erg klein. Van de 8 cent slechts 7.932 exemplaren en van de 10 cent zelfs maar 7.856 stuks.
De Panamese postzegels met de handopdruk zijn slechts heel kort in verkoop geweest en tamelijk schaars. Vanwege de gehaastheid waarmee de handstempel opdrukken moesten worden aangebracht kan men nogal wat variëteiten tegenkomen. En ook vele variëteiten met betrekking tot de eerste opdruk voor de republiek. Verschillende formaten opdrukvormen zijn gebruikt.
Een postzegel van 2 centavos en een van 5 centavos met de opdruk PANAMA in tweevoud werden op 9 december 1904 in gebruik genomen met een machinale opdruk CANAL ZONE. De oplage van de 2 centavos was 150.000 stuks en van de 5 centavos 400.000 exemplaren.
Op 12 december 1904 werden drie definitieve postzegels uitgegeven door de Panamese postdienst machinaal van een opdruk voorzien CANAL ZONE. Van de 1 centavos groen was de oplage 320.000 stuks, van de 2 centavos karmijnrood 370.000 stuks en van de 10 centavos oranje met eerdere opdruk PANAMA 64.900 exemplaren.
Eveneens op 12 december 1904 werd op de 50 centavos bruin van Colombia met opdruk PANAMA, een nieuwe waarde opgedrukt: 8 cts. De 50 centavos met opdruk PANAMA en de machinale opdruk CANAL ZONE werd niet als zodanig aan de loketten verkrijgbaar gesteld maar alleen met de opdruk 8 cts. Van de opdrukvorm 8 cts bestaan vier verschillende typen. De eerste postzegels van de Canal Zone zijn soms niet zo makkelijk te verkrijgen, veel verzamelaars van dit gebied zijn uiteraard in de Verenigde Staten te vinden. De Gouverneur van de Canal Zone had de postmeesters van de tien postkantoren opdracht gegeven, gezien de geringe voorraden, dat zij aan niemand meer dan voor één dollar aan postzegels met opdruk mochten verkopen. Of zij zich daaraan gehouden hebben? In elk geval zijn geen grote veldelen of complete vellen bekend. Maar wel een rijke variatie aan mogelijkheden om een prachtige studieverzameling op te bouwen. Slechts enkele voorbeelden heb ik laten zien van de opdruk 8 cts op 50 centavos. Met veel geduld en doorzettingsvermogen kan men veel bereiken. Net als bij de aanleg van het Panamakanaal….
Reacties (1)
In mijn verzameling kwam ik Canal Zone tegen ivm verband de Canal Zone Police.
https://www.postzegelblog.nl/2016/04/02/canal-zone-police/#more-76668
Schrijf een reactie
(registratie is niet nodig)