In 1919 richtte Albert Plesman KLM op, de luchtvaartmaatschappij die in 1920 vanaf Schiphol de eerste lijndienst in gebruik nam met de verbinding Amsterdam-Londen. In 1958 werd Schiphol een N.V. met (toen) drie aandeelhouders: het Rijk, de gemeente Amsterdam en de gemeente Rotterdam. Aéroports de Paris is sinds 2008 aandeelhouder. In 2015 werkten er op de luchthaven ongeveer 65.000 mensen en werden jaarlijks ruim 58,2 miljoen passagiers en 1,6 miljoen ton vracht vervoerd naar 322 directe bestemmingen.

Het Ontwerp

Op de tien postzegels op het nieuwe postzegelvel Schiphol 1916-2016 is met foto’s en infographics de ontwikkeling van de nationale luchthaven in beeld gebracht. De vijf verschillende foto’s, in zwart-wit en in kleur, staan aflopend op de postzegels. Links naast de postzegels laten vijf plattegronden met jaartallen de groei van het Schipholterrein zien op het moment van ingrijpende wijzigingen in het start- en landingsbanenstelsel. De groei van het aantal passagiers is zichtbaar gemaakt met uitdijende cirkels rechts van de postzegels. De bijbehorende jaartallen markeren de ingebruikname van nieuwe terminals. De rood-witte blokken op de velrand onder en boven verwijzen naar het bekende kunstwerk Coda van Dennis Adams, dat dient als meeting point op Schiphol Plaza. Voor de typografie werd gebruikgemaakt van het lettertype Frutiger. Dit font werd in 1968 door Adrian Frutiger speciaal voor de luchthaven Paris-Charles de Gaulle gemaakt. De Frutiger wordt ook in de bewegwijzering van Schiphol toegepast. Op de postzegels staat Nederland 1, bedoeld voor post tot 20 gram met een bestemming binnen Nederland.

De Ontwerper

Reynoud Homan was ontwerper van het boek Schiphol megastructuur dat in 2013 bij NAi Uitgevers verscheen. In deze lijvige publicatie wordt de ontwikkeling van de nationale luchthaven onderzocht, toegespitst op zijn ‘uitgekiende verschijningsvorm’. Reynoud Homan was ook verantwoordelijk voor het ontwerp van het postzegelvel Schiphol 1916-2016.

“Toch was het geen appeltje-eitje”, zegt hij. “Een postzegel is echt een ander medium. Bovendien bestrijkt het boek de ontwikkelingsgeschiedenis na 1967 en verwijzen de postzegels helemaal terug naar het begin. Fotografie was als uitgangspunt gesteld voor de postzegels. Ik ben dus opnieuw met een andere blik naar het fotomateriaal gaan kijken en kwam uiteindelijk uit bij de ruimtelijke verschijningsvorm van de nationale luchthaven zoals we die als reizigers kennen of gekend hebben. Die is samengevat in vijf beelden op tien postzegels, met links en rechts ervan datavisualisaties.”

Bij zijn beeldresearch hanteerde Reynoud Homan verschillende grondbegrippen. “Ik wilde de chronologie tonen en de schaal en expansie voelbaar maken. Schiphol is inmiddels 24/7 in bedrijf, een AirportCity. In honderd jaar is de reiziger ook consument geworden en die verblijft in een stad met alles dat daarbij hoort, van kantoren tot shopping malls. Wat gelijk is gebleven sinds 1967, is de hoefijzervorm van Schiphol als efficiënte scheiding tussen land- en luchtzijde. Die beide zijden keren als blikveld terug in de beeldkeus van het postzegelvel.”

De vijf gebruikte foto’s brengen Homans grondbegrippen in beeld – met in zwart-wit de eerste vertrekhal eind jaren twintig, platform en havengebouw uit de jaren vijftig, het interieur van de B-pier van het nieuwe Schiphol uit de jaren zestig en in kleur het inmiddels twintig jaar oude Schiphol Plaza waar alle vervoersvormen samenkomen en een recente nachtopname van Terminal 3 die de luchthaven als volcontinubedrijf toont.

Reynoud Homan: “De vijf foto’s zijn ook gekozen omdat ze vertrouwde elementen voor de luchtreiziger bevatten: het wachten in de vertrekhal, het betonnen platform op weg naar de vliegtuigtrap, de heldere zichtlijnen en het contact met het luchtverkeer op de pieren van het nieuwe Schiphol en de karakteristieke contouren van de verkeerstorens bij aankomst of vertrek. Op alle beelden is herhaling zichtbaar. Dit is het belangrijke vormgevende principe van Schiphol – onder andere de voortdurende herhaling in gevels van raampartijen, balies in rijen in de vertrekhallen, tegelrasters van de vloeren en wanden. Ik heb de foto’s laten aflopen om het beeld zo rustig mogelijk te maken. Ook dat had invloed op de keuze van de foto’s. Ze moesten op de perforatie met elkaar harmoniëren.”

Op de tabs links van de postzegels laten plattegronden de fenomenale groei zien van het luchthavenareaal in de afgelopen honderd jaar. Op de tabs rechts brengen cirkeldiagrammen de navenante toename van het aantal passagiers in beeld. De chronologische volgorde van de cartografische informatie loopt van beneden naar boven, die van de kwantitatieve informatie net andersom. Ook de positie van de jaartallen bij de foto’s links is tegengesteld aan die van de foto’s rechts. “Met opzet”, zegt Reynoud Homan. “Zo wilde ik het ritme van stijgen en dalen voelbaar maken. Ook de verhouding zwart-wit en kleur is bewust gekozen, want het grootste deel van de honderd jaar was zwart-witfotografie dominant.”

Voor de typografie paste Reynoud Homan de Frutiger toe, het lettertype dat ontwerper Paul Mijksenaar in de jaren negentig introduceerde voor de bewegwijzering van Schiphol. “Op de postzegels kadreren de typografische en grafische elementen de fotografie. Dat geeft focus en rust. De guillemet is met opzet tussen de jaartallen geplaatst, als pijl-achtige vorm en groter-dan-teken maakt het de constante dynamiek van Schiphol voelbaar. Groei is honderd jaar lang de dominante factor in de ontwikkeling van de luchthaven geweest. En dat zal ook zo blijven: Schiphol is altijd klaar, maar nooit af.”

Reynoud Homan (1956) studeerde in 1978 af aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag, afdeling grafische en typografische vormgeving. Na een vervolgstudie aan de Department of Typography and Graphic Communication aan Reading University in Engeland – om zich verder te verdiepen in de theorie en ideeëngeschiedenis van grafische communicatie – werkte hij vijf jaar bij het Amsterdamse bureau Total Design. Sinds 1981 is hij zelfstandig ontwerper in Muiderberg. Reynoud Homan ontwierp eerder de postzegels Flora en fauna van het Naardermeer (2015), UNICEF 65 jaar (2011), Watersnoodramp 50 jaar (2003), Astma Centrum Davos (1997), 200 jaar Australië (1988) en de Zomerpostzegels (1987).

Verkoop / Geldigheid

De postzegels zijn, zolang de voorraad strekt, onder meer verkrijgbaar bij de Bruna-winkels, PostNL Collect Club en via collectclub.nl. De geldigheidstermijn is onbepaald.
Op deze postzegels staat Nederland 1, bedoeld voor post tot 20 gram met een bestemming binnen Nederland.

Technische gegevens

Zegelformaat    : 36 x 25 mm
Velindeling    : 108 x 150 mm
Tanding    : 14 ½ : 14 ½
Papier    : normaal met fosforopdruk
Gomming    : synthetisch
Druktechniek    : offset
Oplaag    : 118.500 velletjes
Drukkerij    : Cartor Security Printing, Frankrijk
Uitgiftedatum: 12 September 2016

Artikelnummer    : 361061
Soort postzegel                      : velletje met 10 postzegels waarvan 5 verschillende ontwerpen
Drukkleuren postzegel    : geel, magenta, cyaan en zwart

Deze postzegels zijn vanaf 12 september verkrijgbaar bij de Bruna vestigingen en op Collectclub.nl

Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Historisch • Thematisch • Nederland • Nieuwtjes

Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?

(2 stemmen, gemiddeld: 4,50 uit 5)

Laden...