De Koninklijke Nederlandsch-Indische Luchtvaartmaatschappij werd opgericht op 16 juli 1928. Vele verzamelaars denken, dat de KNILM een dochteronderneming was van de KLM, maar dat is niet het geval. De maatschappij had eveneens niets van doen met de KNIL, het Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger. Het was een zelfstandige onderneming die wel sterke banden had met de KLM. De KNILM verzorgde de binnenlandse luchtverbindingen van Nederlandsch-Indië. Verder waren er verbindingen met Singapore (vanaf 1930), Saigon en Sydney in Australië (vanaf 1938).
Gerelateerde artikelen
Zoals zoveel luchtvaartmaatschappijen begon ook de KNILM met slechts enkele luchtlijnen, die geleidelijk werden uitgebreid. Verzamelaars van luchtpoststukken hebben daarop volop ingespeeld door speciale poststukken te maken die werden meegegeven op een ‘eerste vlucht’ voor een nieuw geopende luchtlijn. Maar ook de luchtvaartmaatschappijen hielpen de verzamelaars een handje door zelf van die speciale enveloppen beschikbaar te stellen. Een voorbeeld is de opening van de luchtlijn op 1 oktober 1940 vanaf Java via Makassar, Noord Celebes, Ternate naar Ambon. De lengte van deze nieuwe luchtlijn was 3.836 kilometer en werd een maal per week uitgevoerd.
De KNILM gaf daarvoor een bijzondere envelop uit. Ze verkochten de envelop voor 25 cent en de opbrengst was bestemd voor Nederlandsch Indisch Luchtvaartfonds. Dat de envelop van de KNILM was blijkt uit de bedrukte binnenzijde, wel in spiegelbeeld, maar leesbaar gemaakt zien we een groot aantal plaatsen die door de KNILM werden aangedaan.
Ten overvloede werd nog met rode inkt bovenaan de envelop geschreven, dat deze was bestemd voor de ‘Per Opening KNLIM vlucht Java-Ambon v.v. op 1 October 1940’. In druk was op de envelop een kaart van Nederlandsch-Indië weergegeven met in rood de bestaande luchtlijnen en in blauw de nieuwe luchtverbinding.
Daarboven een tekeningetje van een vliegboot. In 1940 beschikte de KNILM over twee vliegboten van het type Grumman Goose, ook wel amfibievliegtuigen genoemd.
Een bovenaanzicht van dit vliegtuig is opgenomen in het grote ronde stempel in blauwviolette inkt is afgedrukt. In dat stempel zijn drie namen opgenomen: Makasser, Minahassa en Amboina. Dit stemt niet overeen met de eerder genoemde plaatsen. Maar hoe liep de luchtlijn dan? De dienst werd als volgt uitgevoerd: Soerabaja (op Java) – Makassar – Palopo – Kolonedale – Gorotalo – Tondano – Ternate – Namlea – Amboina – Fak Fak – Babo en Manokwari. Daarna weer terug.
De envelop werd naast de postzegel van 5 cent voorzien van een luchtpostzegel voor bijzondere vluchten van 30 cent. De zegels werden gestempeld met het dagtekeningstempel van Batavia-Centrum met de datum 28 september 1940. Niet zo goed te lezen en daarom wat duidelijker gemaakt.
Op 2 oktober 1940 was de envelop aangekomen in Ambon. Een afdruk van het stempel van Amboina komt voor op de achterzijde van de envelop met de datum 2 oktober 1940. Daarna ging de reis verder en de envelop kwam in Makasser aan op 7 oktober 1940, waarna de envelop terugkeerde naar Batavia en werd gestempeld met het aankomststempel Batavia-Centrum van 8 oktober 1940.
De geadresseerde, Mr. L.L. Lioni, zal wel blij geweest zijn met de envelop, maar ik ben er nog veel gelukkiger mee. Alweer een stukje luchtvaart historie vastgelegd.
Reacties (2) Schrijf een reactie
Beste heer Janssen, Wat een leuk en strak artikel. Grappig dat de KNILM geen dochter onderneming was van de KLM. Weer wat geleerd.
Mooie foto van de vliegboot type de Grumman goose.
Dit soort brieven “vertellen” bijna altijd een mooi verhaal.Leuk dat U deze brief dan ook in Uw verzameling heeft
groet,
M.J.Langelaar.Arnhem
Ik ben in het bezit van een poststuk van deze vlucht.
Schrijf een reactie
(registratie is niet nodig)