Voor mij was het een bijzondere ontdekking dat België een postzegel uitgeeft met daarop een afbeelding van de Nederlandse schrijver Multatuli, de pseudoniem voor Eduard Douwes Dekker, die 150 jaar geleden zijn bekende boek Max Havelaar heeft geschreven. Door napluizen op Google ben ik uiteindelijk achter de oorzaak gekomen: Brussel is uitermate belangrijk geweest voor de totstandkoming van zijn roman.
Gerelateerde artikelen
Multatuli-jaar 2010 in België
De Multatuli-biograaf Dik van der Meulen heeft het Multatuli-jaar 2010 in Brussel geopend. De schrijver Multatuli (ik heb veel geleden [Latijn]) is de pseudoniem voor Eduard Douwes Dekker. Hij is de schrijver van het boek de Max Havelaar dat de neventitel ‘Koffij-veilingen van de Nederlandsche Handels Maatschappij’ draagt. Hij beschrijft in dit boek, dat 150 jaar geleden is uitgegeven, de koloniale misstanden en uitbuiting door de Nederlanders van de Javanen in het voormalige Nederlandsch-Oost-Indië.
Op het Belgische postzegelvelletje ‘Literaire wandeling door Brussel’, uitgiftedatum 22 februari 2010, liggen twee opengeslagen boeken., waarvan één (dat iets lager ligt] het andere gedeeltelijk bedekt. Op het rechter boek ligt in dwarse stand een dicht geslagen boekje. Op drie van vier bladzijden in combinatie met de cover van het kleine boekje zijn zeven getekende portretten van19e eeuwse schrijvers (die een poosje literair actief in Brussel zijn geweest) op vijf postzegels afgebeeld: Paul Verlaine & Arthur Rimbaud, Charles Baudelaire, Multatuli, Charlotte & Emily Brontë, Victor Hugo. Omstreeks 1850 bezat Brussel voor schrijvers de uitstraling en aantrekkingskracht als centrum van het vrije denken.
Multatuli verbleef in 1859/60 op de benedenverdieping in een onverwarmd zolderkamertje van een pand aan de Arenbergstraat (nabij de Sint-Michielskarhedraal) in Brussel. In minder dan drie weken schreef hij daar al kleumend de ‘kladversie’ van de Max Havelaar. Van de Meulen: “De inkt moest hij er met water verdunnen.” Aan zijn vrouw Tine schrijft hij na enkele weken: “Lieve hart, mijn boek is af! Het zal als een donderslag in het land vallen.”
De ondergeschoven, maatschappelijke positie van de inlanders (Javannen) in Indië komen in zijn boek ruimschoots aan bod. Eveneens komt hij op voor de “Javanen” in Europa, waarmee hij de arbeiders, vrouwen en anderen “wier rechten geschonden werden, zo ze al rechten hadden.”
Ook de Vlamingen rekende hij daartoe. Het heeft er zelfs even op geleken dat Multatuli een rol zou spelen in de Vlaamse Beweging. Brussel heeft Multatuli beïnvloed. Hij heeft er zelfs voor de vrijdenkerskrant ‘L’ indépendance Belge’ gewerkt, een radicaal-liberale krant.
Multatuli-postzegel 2006
Via een postzegelverkiezing met de titel ‘Keuze van Nederland’ (publieksfavorieten) wilde TNT Post het Nederlandse publiek betrekken bij het ontwerp van een postzegel. Uit alle onderwerpen zijn de vijf meest gekozen onderwerpen gehonoreerd met een postzegel, waaronder de romanfiguur Max Havelaar van de schrijver Multatuli (nvph 2428) onder de noemer ‘Nederlandse romanfiguren’.
Ontwerper Anthon Beeke: “Om die ‘verleden tijd’ tot uitdrukking te brengen, heb ik een foto van Multatuli in sepia weergegeven in combinatie met het citaat “ik groet u allen zeer”. De aanvrager van de postzegel, de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, koos voor Max Havelaar, omdat het één van de bekendste Nederlandse romans is en omdat de romanfiguur feitelijk de auteur zelf is.” In 2004 eindigde Multatuli op de 34e plaats in de verkiezing ‘De grootste Nederlanders’!
Multatuli-jaar 1987 in Nederland
Ter herdenking van de honderdste sterfdag van Multatuli is een postzegel uitgegeven met daarop een portret van de Multatuli.
* Rechts van de schrijver staat een prent met daarop het sociëteitsgebouw De Harmonie te Batavia. Op deze prent ‘ontmoeten’ westerse invloeden Indië: op de voorgrond, tegen een typisch westers decor, ontmoeten enkele Javanen elkaar. Zij worden gadegeslagen door Europeanen te paard.
* De letterlijke afstandelijkheid, evenals de hoge zitplaats op een paard geeft op een magnifieke manier in overdrachtelijke/figuurlijke zin de ongevoelige en hautaine houding van de Nederlanders tegenover de Indische inlanders weer.
* Op Multatuli’s grafmonument (en de postzegel) staat “De roeping van de mens is mens te zijn” in een cursieve letter. Hiermee geeft ontwerper Rudo Hartman de dynamiek en de radicale verandering aan, die Multatuli voorstond. Vandaar ook de hartstochtelijke, opstandige rode kleur rondom het portret.
Gerelateerde artikelen
Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Nederland • België • Nederland • Boeken
Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?
Kijk dan bij PostBeeld
(2 stemmen, gemiddeld: 5,00 uit 5)
Laden...
Reacties (1)
bate schrijft: “Multatuli verbleef in 1859/60 op de benedenverdieping in een onverwarmd zolderkamertje van een pand aan de Arenbergstraat……”.
dat komt bij mij niet over: een zolderkamer op de benedenvedieping??????
eigenaardige gebouwen daar in Brussel!!!!
overigens een leuke toelichting hoor Bate.
Schrijf een reactie
(registratie is niet nodig)