Jan van Schaffelaar sprong van de toren van Barneveld (1482)

Het verhaal van Jan van Schaffelaar is één van de bekendste verhalen uit de tijd van de zogenaamde Hoekse en Kabeljauwse twisten, een periode waarin twee facties binnen de elite van het graafschap Holland met elkaar overhoop lagen. Er is eigenlijk maar weinig bekend over Jan van Schaffelaar. Zo is bijvoorbeeld onduidelijk waar en wanneer hij werd geboren. Vermoed wordt dat Van Schaffelaar eind vijftiende eeuw als ruiteraanvoerder gelegerd was op kasteel Rosendael in Rozendaal.

In het conflict tussen de Hoeken en de Kabeljauwen koos de aanvoerder de zijde van de Kabeljauwen. Op 16 juli 1482 zou hij met zo’n twintig mannen in Barneveld de toren van de huidige Oude Kerk hebben veroverd. De toren werd hierna echter al snel beschoten door Hoeken uit Nijkerk en Amersfoort. De Kabeljauwen zaten ingesloten en nadat enkele van hen waren gedood, besloot men te onderhandelen over overgave. De Hoeken lieten echter weten de overgave alleen te accepteren als Jan van Schaffelaar door de andere mannen naar beneden zou worden gegooid. De Kabeljauwen weigerden dit. Om te voorkomen dat alle mannen werden gedood, besloot Jan van Schaffelaar hierop om dan zichzelf maar van de toren te werpen. Voor hij dit deed sprak hij volgens de overlevering de volgende woorden:

“Lieve gesellen, ic moet ummer sterven, ic en wil u in geenen last brenghen”. (Lieve gezellen, ik moet toch eenmaal sterven, ik wil u geen moeilijkheden bezorgen)

Jan van Schaffelaar werpt zich van den toren te Barneveld (Georg Sturm, Rijksmuseum). Bron: Wikipedia.

Jan van Schaffelaar overleefde de val, maar werd beneden alsnog door de Hoeken gedood.

Luchtballon

Een luchtballon of ballon is een bemand of onbemand luchtvaartuig dat opstijgt door een relatief groot, min of meer bolvormig reservoir van een licht en flexibel materiaal, met hefgas (verwarmde lucht of een sowieso licht gas). Het geheel wordt voortbewogen door de wind. De horizontale voortbeweging van de luchtballon hangt af van de windrichting, slechts de verticale (stijgen en dalen) en een draaiende beweging (roteren) kan worden beïnvloed. Bij een windrichting die afhangt van de hoogte kan indirect de horizontale richting enigszins worden gestuurd door stijgen of dalen.

USA (1982): Hot Air Ballooning.

Bij een bemande ballon hangt aan het reservoir een mand of gondel die plaats biedt aan de passagiers. Bij een onbemande ballon kan aan het reservoir (meet)apparatuur hangen. Een luchtschip onderscheidt zich van een ballon doordat het stijf en sigaarvormig is. Bovendien is het gemotoriseerd, waardoor het zich ook horizontaal actief kan verplaatsen.

In 2004 waren er in Nederland ongeveer 9000 ballonvaarten. Voor het gebruik van ballonnen geldt een aantal voorschriften zoals de vaarhoogten, het vermijden van gevoelige gebieden en de manier van landen en bergen van de ballon.

Frankrijk (1983): 100 jaar Montgolfier (eerste ballonvaart).

De heteluchtballon werd op 4 juni 1783 door Joseph en Étienne Montgolfier publiek gedemonstreerd in Annonay, het stadje waar hun papierfabriek stond. Hun ballon was van doek gemaakt en gevoerd met wit papier. Het papier was bestreken met aluin als brandwerende laag en het werd bijeengehouden met ongeveer 2000 knopen. De ballon was onbemand en overbrugde een afstand van 2 km.

Op 19 september 1783 lieten de broers de eerste ballon met passagiers opstijgen. De vaart van een schaap, een haan en een eend vertrok vanuit Versailles en duurde 8 minuten. De ballon, beplakt met behang, bereikte een maximale hoogte van 500 meter en vloog 3,5 km ver. Het voorstel om een koe op te laten stijgen, zodat er nog vlees zou zijn als de “machine” te pletter viel, haalde het niet.

40e Ballonfiësta Barneveld (21, 22, 23 en 24 augustus 2024)

Als iemand een groot liefhebber is van ballonvaren, dan is het Ben Bläss. De peetvader van de Ballonfiësta heeft meer dan 750 vaarten (!) op zijn naam staan en bezoekt als professioneel fotograaf ballonnenfestivals in binnen- en buitenland. Natuurlijk is hij er deze editie ook bij! Barnevelder Ben Bläss en ballonvaarder Hans Zoet stonden aan de wieg van de eerste Ballonfiësta in Barneveld. Mooie herinneringen? Daar heeft hij er talloze van. In 1987 bijvoorbeeld ging er ter gelegenheid van het eerste lustrum van de Ballonfiësta – dat plaatsvindt net achter Kasteel de Schaffelaar – een special shape in de vorm van een kasteel de lucht in. “Daar ging heel wat voorbereiding aan vooraf, maar dankzij goede connecties is het gelukt om deze heel bijzondere ballon naar Barneveld te halen. Het gevaarte had een omvang van 50 bij 30 meter en veroorzaakte een file op de A1 omdat alle automobilisten sprakeloos, met open mond omhoog keken.”

Nederland (2022): Postex 2022 – Ballonfiësta Barneveld (vel 1).

De Ballonfiësta was niet alleen het eerste ballonevenement in Nederland. Het had ook vaak primeurs, zoals de eerste parachutesprong vanuit een ballonmand. Ook dit jaar is er een mooie mijlpaal: het streven om 40 ballonnen op één avond de lucht in te laten gaan. Een aantal dat normaliter boven de maximumnorm ligt. “Dat zou geweldig zijn, zoveel ballonnen in het luchtruim boven Barneveld. Dan wacht het bestuur en alle betrokkenen de hoogste onderscheiding: een staande ovatie.”

Nederland (2022): Postex 2022 – Ballonfiësta Barneveld (vel 2).

De ballon Jeppa Beer was al eerder te gast op de Ballonfiësta, maar krijgt vanaf de 40e Ballonfiësta Barneveld een nieuwe naam: KiKa Beer! De verandering rond de berenballon is het resultaat van een samenwerking tussen de Barneveldse ballonvaarder Edcar Vermeulen van Hot-R Ballonvaarten en Stichting Internationale Ballonfiësta Barneveld (SIBB). De Ballonfiësta doneerde een kleine 5.000 euro om een tekst op de ballon aan te brengen, als steun aan Stichting Kinderen Kankervrij (KiKa). Jeppa Beer zag twee jaar geleden het levenslicht en is het evenbeeld van de lievelingsknuffel van zijn destijds tweejarige zoontje, vertelt Edcar. “Afgelopen jaar op een braderie zag ik ineens tientallen identieke exemplaren staan in een kraam van KiKa. Dat zette me aan het denken over een samenwerking.”

Bron: Nieuwsberichten Ballonfiësta Barneveld.

Meer info:

40e Ballonfiësta Barneveld: https://www.ballonfiestabarneveld.nl/

Postex, 1 en 2 november 2024: https://postex.nl/

Heeft u de datum van 2024 al genoteerd in uw agenda?

Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Thematisch • Frankrijk • Verenigde staten

Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?

(2 stemmen, gemiddeld: 5,00 uit 5)

Laden...